گزارش روز؛ (گزارشگر:محمدعلی عباس نژاد)

نگرانی فعالان محیط زیست باشروع فعالیت دوباره معدن بوکسیت شاهوار!

اخیرا شایعاتی مبنی بر از سر گیری  فعالیت های معدن بوکسیت شاهوار در شهر شنیده می شود شایعاتی  که با شنیده شدن تمدید فعالیت معدن بوکسیت همراه گردید، در این راستا جمعی از موثران، بازاریان، فعالان محیط زیست، سازمان‌های مردم نهاد و فعالان حوزه گردشگری و محیط زیستی  با حضور در فرمانداری شاهرود در جلسه ای با حضور  جمعی از خبرنگاران، مسئولین ادارات منابع طبیعی،محیط زیست و میراث فرهنگی و گردشگری و به ریاست فرماندار شاهرود، خواستارپایان دادن به این شایعات و ابطال کامل پروانه بهره‌برداری معدن بوکسیت در شاهوار شدند.

این جمع در بیانیه ای مشترک که به امضا حاضرین در نشست رسید،خواستار عدم تمدید فعالیت این معدن بر اساس اسناد کارشناسی دقیق از جمله مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی شدند.

آنان آورده اند، بار دیگر دغدغه مردم این شهرستان در خصوص امکان فعالیت‌های مخرب معدنی در شاهوار پس از یک دهه تخریب دل دوستدارن محیط زیست را بدرد آورده است .

آنان در ادامه  خواستار توقف کامل عملیات معدنی و ابطال کامل پروانه بهره برداری معدن بوکسیت تاش شدند.

فرماندار شاهرود این نشست را مغتنم شمرده  وبا بیان اینکه  شاهوار با عظمت حیاتی که دارد برای همه ما با ارزش است تصریح کرد

: باید از منابع حیات بخش مراقبت چون  برخی از تخریب‌ها ممکن است دوباره امکان احیا شدن را نداشته باشند.

ابوطالب جلالی افزود: در طول سال‌های اخیر اتفاقاتی رخ داده، برخی بد اخلاقی‌ها و کم توجهی‌ها باعث شده تا در شاهوار با چالش محیط زیستی روبرو باشیم و متعاقب آن سبب شد تا مطالبه توقف کار معدن بوکسیت و عدم بهره‌برداری از آن صورت گیرد.

وی با تاکید بر اینکه شاهوار برای همه با ارزش است افزود: حساسیت موضوع شاهوار سبب شد تا امروز در نشستی با حضور رؤسای منابع طبیعی، میراث فرهنگی و محیط زیست صحبت‌های مطرح شده درباره شاهوار را یک بار دیگر یادآوری و حساسیت‌های پیرامون آن را مطرح سازیم.

وی با بیان اینکه هرگز تصمیمی که منافع مردم را به مخاطره بیندازد گرفته نخواهد شد افزود: علی رغم تمام مسائل مانند انتخابات و کرونا که بیشترین میزان وقت و جلسات را از مسئولان به خصوص در فرمانداری می‌گرفت ما دیگر بخش‌های خدمت رسانی را تعطیل نکرده بلکه بازدیدهای میدانی و هفتگی را از نقاط مختلف شهر وبویژ روستاها همچنان تداوم بخشیدیم چرا که معتقد هستیم در قبال مردم مسئولیت داریم.

وی با بیان اینکه  برگزاری این نشست با حوزه کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی، نشان از این دارد که ما به این زمینه نیز اهمیت می‌دهیم

گفت: وقتی در حومه شهر شاهرود و در جوار این شهر وحوش به راحتی در تردد هستند، باید صادقانه گفت که مردم منطقه از فرهنگ غنی برخوردار هستند و سازمان‌ها و فعالان محیط زیستی کارشان را به خوبی انجام داده‌اند لیکن دغدغه زیست محیطی در شاهرود مقوله‌ای با اهمیت است.

یکی از موثران شهرستان شاهرود نیز در این نشست گفت: ابطال کامل پروانه معدن بوکسیت تاش در شاهوار، خواسته نهایی و غایی مردم است.

حسن حلاجی با تاکید بر اینکه، مستندات تهیه شده از تخلفات و تخریب‌های صورت گرفته در شاهوار به وسیله مردم و دوست داران محیط زیست از مجرای قانون و فقط از دستگاه‌های اجرایی مانند محیط زیست، منابع طبیعی و … تهیه شده افزود: این اسناد و مدارک با همکاری نماینده سابق شاهرود و میامی در مجلس، ائمه جمعه شاهرود، بسطام و رویان و… به سازمان بازرسی، نهاد ریاست جمهوری، قوه قضائیه و… ارسال شده است.

حلاجی افزود: سوال و مطالبه به حق مردم شاهرود این است که چرا مکاتبه سازمان بازرسی کل کشور در خصوص این اسناد به صورت شفاف از سوی مسئولان شهرستان شاهرود و استان سمنان اطلاع رسانی نمی‌شود تا همه بدانند نظر این نهاد مؤثر چه بوده است؟

وی گفت: شنیده شده که در یکی از بندهای مصوبه سازمان بازرسی قید شده که به دلیل مسائل ایجاد شده، استفاده از معادن جهان آباد میامی، دامغان و یزد باید به جای شاهوار مد نظر شرکت آلومینا قرار گیرد اما چرا این موضوع به اطلاع مردم دغدغه‌مند و نگران شهرستان شاهرود نمی‌رسد؟

وی افزود: در یکی از بندهای مصوب درباره معدن تاش شرکت آلومینیم جاجرم تعهد کرده که اگر حتی یک درخت ممنوع القطع اورس در شاهوار قطع شد، پروانه معدن ابطال و این شرکت حق ندارد هیچ گونه شکایتی در این باره انجام دهد بنا به نامه مستندی که منابع طبیعی شهرستان شاهرود منتشر کرده معدن بوکسیت تاش فقط ۴۱۳ درخت ممنوع القطع اورس را ریشه کن و یا قطع کرده است لذا سوال اساسی اینجا است که چه قدرت و اراده‌ای در این موضوع وجود دارد که با این همه تخلف محرز هنوز معدن به طور کامل تعطیل نشده است.

یک کارشناس آب نیز در این نشست گفت:  مشکلات شاهوار اعم از پوشش گیاهی، زیست بوم، اقلیم، محیط زیست و وحوش و … همگی جدی هستند اما آنچه دغدغه ما محسوب می‌شود، آب است

جعفریان  گفت: منبع آب شاهرود تپال است که از دو سر منشأ اصلی شامل ارتفاعات مجن و همچنین شاهوار تغذیه می‌شود در واقع باید گفت شاهوار هزاران سال است که آب مورد نیاز دشت بسطام و شاهرود را تأمین می‌کند.

این استاد دانشگاه  با بیان اینکه آب استحصال شده از شاهوار به دلیل برآمدن از سنگ‌های آهکی و  دارای بهترین کیفیت هستند در معنای دیگر باید گفت این آب‌ها آنقدر ارزشمند هستند که در دنیا به عنوان ذخیره استراتژیک محسوب می‌شوند که حتی با آن کشاورزی هم نمی‌کنند در نتیجه شاهوار چنین آبی را در اختیار استان‌های سمنان و گلستان قرار می‌دهد.

وی افزود: در ۱۵۰ هکتار محدوده معدن کاری بوکسیت، چهار رودخانه به فاصله دو هزار متر شامل خوش دره، خرسی، آهار و پیرمیشی قرار دارد لذا سوال ما از مسئولان این است که کجای کشور در مناطقی که دچار مشکل خشکسالی هستند با فاصله دو هزار متر چهار رودخانه دائمی وجود دارد.

وی افزود: ما نه تنها این رودخانه‌ها بلکه ده‌ها چشمه شامل پیرمیشی، چشمه خرسی یک، دو سه و … را در همین منطقه داریم اما به جای حفظ، با دست معدن کاران آنها را نابود می‌کنیم.

این استاد دانشگاه و کارشناس حوزه آب با بیان اینکه اعلام شده که قرار است دو فروچاله بزرگ یکی با طول و عرض ۷۰۰ در ۵۰۰ متر در شاهوار بنا شود و آب مفید مردم را در آن جمع کنند  گفت:متاسفانه حتی شرکت آلومینا که مشخص نیست این طرح را با چه کارشناسی مطرح کرده، چه عمقی را برای آن در نظر گرفته است.

جعفریان افزود: ابتدا به ساکن بیان می‌شود که عمق این فروچاله می‌تواند ۵۰ متر باشد اما تا ۸۰۰ متر عمق این منطقه سنگ آهکی و در نتیجه بوکسیت وجود دارد چه تضمینی است که این میزان حفاری صورت نگیرد؟ از سوی دیگر رودخانه‌های چهارگانه شاهوار یک مسیر آب ساده نیستند بلکه چشمه آبراه هستند که به محض دستکاری می‌خشکند و با مشکل روبرو می‌شوند.

وی افزود: عجیب‌تر اینکه کارشناسان آب منطقه‌ای نیز پای این صورتجلسه ها را امضا کرده‌اند و سوال ما از فرمانداری و استانداری این است که آیا در صورتی که این امضاها به تخریب منابع آبی منجر شد آیا این مسئول که امضای او پای نامه‌ها است، در مراجع قضائی به این موضوع جواب می‌دهد؟

دبیر جمعیت دیده‌بان طبیعت  نیز در این نشست با بیان اینکه اگر مردم شاهرود امروز آرامشی دارند، در واقع باید گفت این آرامش پس از طوفانی است که سال‌های سال برای فرونشاندن آن از سوی مردم، اقشار مختلف، خانواده شهدا، بازاریان، خبرنگاران، دوست داران محیط زیست، تشکل‌های مردمی و … زحمت کشیده شد تصریح کرد: شاهوار شاهرگ حیات بخش بسطام و شاهرود است ومردم نگران فعالیت مجدد این معدن هستند و مدام درباره آن از ما سوال می‌پرسند لذا نباید تصمیم گرفته شود که آرامش این مردم برهم بخورد.

امیر حسین ولیان افزود:  مردم به چیزی جز تعطیلی کامل معدن تاش راضی نمی‌شوند و سازمان‌های مردم نهاد بنا به صحبت‌های مسئولان و نماینده شأن در مجلس است که امروز با تعطیلی موقت معدن نفسی به راحتی کشیده و در آرامش هستند اما اگر قرار باشد اقدامی بر خلاف خواست شأن در شاهوار رقم بخورد گروه‌های مردم نهاد دیگر توان آرام کردن اوضاع را بیش از این ندارند.

ولیان همچنین با بیان اینکه شاهوار متعلق به این نسل نیست، گفت: ما نگران آیندگان نیز هستیم که به واسطه فعالیت موقت معدن نهایتاً ۲۰ الی ۵۰ سال چندین نسل با بی آبی، بیکاری، بحران‌ها و … روبرو شوند چرا که قرار است در استان مجاور یک کارخانه که آن هم می‌تواند بوکسیت مورد نیاز خود را از دیگر منابع تأمین کند، به کارش بپردازد؟

همایون یاقوتی پزشک و فعال محیط زیست نیز دراین نشست گفت: شاهوار  ناموس مردم شهرستان شاهرود است و مردم شاهرود هرگز درباره موضوع صیانت از شاهوار با معدنچیان نه مذاکره کرده و نه گامی عقب می‌گذارند.

یکی  دیگراز فعالین محیط زیست در این نشست گفت:بسیاری قله‌های آب ساز کشور مانند دماوند، کینو و … به دلیل برف‌هایی که بر رویشان وجود دارد، آب مورد نیاز پایین دست را تأمین می‌کنند،و این کوه‌ها چشمه‌های پرشماری ندارند در نتیجه فقط منبع تبدیل برف به آب هستند اما شاهوار بخش به بخش دارای چشمه است و این موضوع نشان می‌دهد که این کوه چه میزان در زمینه تأمین آب منطقه خشک شاهرود حائز اهمیت است.

سعیدآقایان افزود: پوشش گیاهی در بسیاری کوه‌های شاخص کشور تنوع شاهوار را ندارد، کینو در مرز بین استان‌های چهارمحال و بختیاری و خوزستان دارای دو نوع پوشش گیاهی است که تنها می‌تواند مورد استفاده وحوشی مانند بز باشد اما شاهوار آنچنان پوشش گیاهی دارد که هزاران سال است چرخه‌ای بزرگ از وحوش را در درون خود جای داده است.

عطیه اخوت از فعالان حوزه محیط زیست نیز درسخنانی گفت: یکی از مسائلی که درباره تعطیلی معدن تاش مطرح می‌شود، سرمایه گذاری شرکت آلومینا بر روی ذخایر آن است،و این ادعا نادرست است چرا که با مراجعه به سایت این شرکت می‌توان دریافت در زمان تأسیس آن اصلاً شاهوار در زمره معادن و منابع مورد نیاز برای تأمین بوکسیت مورد نیاز شرکت قید نشده پس اساساً این شرکت بعد از تأسیس شاهوار را کشف کرده که ادعای آنها مبنی بر سرمایه گذاری و متضرر شدن از اصل بی مورد است چرا که بوکسیت را می‌توانند از صدها معدن دیگر تهیه کنند.

حال انتظار می رود مسئولین زیربط بویژه مسئولین رده استانی نیم نگاهی به خواسته های مردم خطه ی شاهوار داشته و صیانت از منابع طبیعی شرق استان را همانند آنچه در دیگر مناطق استان بوقوع می پیوند مورد عنایت قرار داده و در جهت امید دهی به  دغدغه مندان  محیط زیستی گام بردارند.

payamgooyesemnan