گزارش روز (گزارشگر: مائده شریفی)

نقش مادران شاد در ایجاد خانواده سالم

نشاط، یکی از نیازهای طبیعی انسان است که نقش مؤثری در تقویت اراده و تصمیم انسان دارد. شرایط نشاط­آور، استقامت و پایداری را افزایش می دهد و به علت بودن انرژی مثبت در نشاط، کارهای بزرگ و برنامه های سنگین را آسان و سبک می کند. شادابی، رنج و زحمت را قابل تحمل می­کند و به دنبال آن، انسان به آرامش می رسد. همه افراد خانواده، نیازمند شادی هستند و زن و مرد برای ایجاد نشاط در خانواده نقش دارند؛ البته نقش برجسته زن در ایجاد شادی و آرامش گری، به دلیل محوریت او در خانواده، قابل چشم پوشی نیست. خداوند نیز در قرآن با جمله ی«لتسکنوا الیها» زنان را سمبل آرامش معرفی می کند. تأثیرگذاری مستقیم، گستره تأثیر و طول مدت آن، شاخصه های مهمی هستند که توجه به خانواده را ضروری می سازد. در این گزارش، مسئله نشاط در خانواده و آسیب های پیش روی آن مورد بررسی قرار گرفته است.

در ابتدا احسان قنبری یکی از صاحب نظرانی بود که عنوان نمود: مادر، عضو فعال خانواده است و نقش مهمی در رشد و شکوفایی اعضای خانواده و به همان نسبت، ظهور خانواده ای موفق در اجتماع دارد. از آن جایی که ارتباط بین مادر و دیگر اعضای خانواده، بسیار تنگاتنگ است و به علت رسیدگی مادر به کارهای خانه و فرزندپروری، نقش کلیدی در خانواده دارد؛ خلق وخو و احساس های مادر، به طور مستقیم بر دیگر اعضا، اثرگذار بوده و مادر می تواند با ایجاد فضایی مناسب برای فرزندان، محیطی امن و آرام ایجاد کند تا مانع گرایش فرزندان به بسیاری از معضل های اجتماعی شود. از آن جایی که زنان شاد، مهارت مهرورزی را به خوبی یاد گرفته اند؛ این محبت در تمامی رفتارشان در طول زندگی مشهود است؛ به همین علت، همسر و فرزندان در کنار آن ها احساس آرامش و امنیت می کنند.

وی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: تنها بیماری های مسری نیستند که قابل انتقال به دیگران هستند، روحیه های خوب و بد هم می تواند به دیگران سرایت کند. شادی فقط باعث افزایش نشاط ما نخواهد شد، بلکه با شادبودن، می توان دیگران را نیز در این شادابی شریک کرد. در نتیجه، اگر زن که عضو فعال خانه محسوب می شود پرنشاط باشد، به علت وابستگی شدید اعضای خانواده، این شادی را به همسر و فرزندان منتقل می کند. یکی از اصول مهم در زندگی خانوادگی این است که خانواده شاد، محصول شادی زن خانه است.

قنبری همچنین اذعان داشت: در بیان عوامل ایجاد نشاط و آرامش در زنان می توان به داشتن تفکر مثبت در زندگی و خوش بینی معقول به عنوان رمز خوش بختی در زندگی اشاه کرد زیرا مثبت نگری یکی از مؤلفه های آرامش و نشاط در زندگی فردی است که مثبت اندیش است و می تواند از شکست ها در زندگی درس بگیرد. زنانی که خصیصه خوب فکرکردن را در خود تقویت کنند و به مسائل پیرامون با دید مثبت بنگرند، باعث شیرین شدن زندگی و نشاط واقعی خواهند شد. وقتی یک مادر، سختی های زندگی را جزء جدانشدنی زندگی بداند و از آن درس بگیرد، شادی و نشاط را در زندگی از دست نداده و همواره با مشکل های زندگی مبارزه می کند. به یقین، در این زندگی، کم تر بیماری های روحی مشاهده می شود.

این شهروند همچنین توضیح داد: کم تحرکی، یکی از مشکل های امروزی زنان است. ورزش و فعالیت فیزیکی، در سلامت روان نقشی اثرگذار دارد؛ طوری که مطالعه ها نشان می دهد مواردی از جمله افسردگی و اضطراب در اثر فعالیت فیزیکی، بهبود یافته و ورزش، عاملی حمایتی در درمان بیماری روانی است. داشتن تفریح سالم، از عوامل اصلی و از ضرورت های بهداشت روان در بانوان است. روح انسان به تفریح و تفرج نیاز دارد؛ طوری که تفریح های سالم، از بهترین شادی ها و لذت های نشاط آور برای انسان است.

وی افزود: به دید بنده از دیگر علل سلامت روحی و نشاط در زنان، رضایت از زندگی و داشتن ارتباط مناسب با همسر است. زنان به علت لطافت روحی که دارند، بیش تر تحت تأثیر روابط خوب یا بد با همسر بوده و بیش تر از مردان در معرض آسیب هستند؛ لذا نیازمند محبت و توجه بیش تر هستند و در این بین، ارتباط مناسب با بستگان، به ویژه والدین و خواهر و برادر نیز، می تواند در تلطیف روحیه ی زنان مؤثر باشد و آرامش بیش تری کسب کنند.

قنبری در آخر نیز گفت: اگر زنان، آستانه تحمل مشکل ها را در خود بالا نبرند، مشکل ها، احساس آرامش را در آنان از بین می برد و نمی توانند مشکل ها را به خوبی مدیریت کنند و از بحران های زندگی به خوبی گذر کنند؛ در نتیجه، دچار بیماری و افسردگی می شوند و توان مدیریت خانواده را از دست می دهند. عدم رضایت از زندگی مشترک، عدم رضایتمندی جنسی، اختلاف های زناشویی و نداشتن رابطه عاطفی با همسر، از عواملی است که باعث ازبین رفتن نشاط و آرامش در زنان می شود.

نجمه صداقت دیگر شهوندی بود که در این باره تصریح کرد: خانواده مناسب ترین بستر برای رشد انسان است. آدمی نیازهایی دارد که حسن تأمین هر یک از آنها گامی است در مسیر رشد، شکوفایی و تعالی انسان، و خانواده بهترین جایگاه تأمین این نیازهاست. در یک بیان کلی می توان گفت ساده ترین شیوه رسیدن خانواده به نشاط این است که اولا ویژگی های شخصیتی، زیستی، شناختی و اجتماعی همدیگر را بشناسیم سپس نیازها را تبیین کنیم و در آخر، برای حسن تأمین نیازها بکوشیم. وقتی نیازهای فطری به نحو مطلوب و مشروع تأمین شد، قطعاً نشاط ایجاد می شود.

صداقت در ادامه گفت: یکی از علل اصلی ستیزها و کشمکش های دائمی، عذاب آور، دردناک و جان فرسا بین زن و شوهرها این است که مردان، زنان را با ویژگی های خود ارزیابی می کنند و زنان مردان را با مقیاس خود می سنجند و این سنجش همان قدر صحیح است که سنجش مایعات با متر و منسوجات با لیتر. چنین سنجش هایی معمولاً حس تحقیر یا برتری کاذب را به دنبال دارد. لذا شناخت تفاوت ها در گام اول بسیاری از سوء تفاهم ها را به صورت ریشه ای بر طرف می سازد و در گام بعدی توجه به این تفاوت ها و تنظیم روابط و مسئولیت ها بر اساس آنها به پویایی و نشاط خانواده می انجامد.

وی افزود: زن و مرد چنان که از نظر ساخت بدنی از هم متمایزند دارای تفاوت هایی در بعد روانی هم هستند که از نظر علم روانشناسی و در فرهنگ های مختلف به اثبات رسیده است  بنابراین توجه به این تفاوت ها و شناخت بهتر هر یک، آدمی را به سوی زندگی بهتر هدایت می کند.

نجمه صداقت با بیان اینکه به طور کلی مرد برون گرا و زن درونگراست خاطر نشان کرد: اندیشه اخلاقی زنان به طور عمده به روابط بین فردی توجه دارد و با احساس مسئولیت نسبت به دیگران همراه است و جنبه از خود گذشتگی دارد. برای مردان خودمختاری و شایستگی مبنای قضاوت اخلاقی است و اخلاق آنها بیشتر بر مبنای عدالت شکل می گیرد. مردان بیشتر از زنان از قوانین اخلاقی سرمی پیچند لذا زنان گرچه احساسی ترند ولی در مسائل اخلاقی سخت گیرترند.

وی توضیح داد: گذشته از تفاوت های جنسیتی، انسان ها حتی افراد یک جنس از نظر سرمایه های وجودی و خدادادی، اعم از نیروهای بدنی و توانایی های روانی یکسان نیستند، همچنان که برخورداری آنها از نعمت های طبیعی و اجتماعی و توانایی های هوشی متفاوت و مختلف است. انسان ها با وجود فطرت ها و غرایز یکسان دارای توانمندی ها و استعدادهای متفاوت هستند و بی توجهی به این تفاوت ها پی آمدهای دردناکی چون بی توجهی به تفاوت های جنسیتی دارد، یعنی بسیاری از آسیب های موجود در خانواده به این مسأله برمی گردد.

صداقت توضیح داد: لازم است نهایت توجه و همت خود را به کار گیریم تا نکات قوّت و مثبت زندگی و افراد خانواده را ببینیم، چرا که آرامش خاطر و خوشی در زندگی تا حدود زیادی به طرز تفکر و نگاه ما به قضایا بستگی دارد. به اعتقاد من ارزیابی شناختی یکی از عوامل مؤثر بر فشار روانی به شمار می آید. با خوش بینی و اعتقاد عمیق به این موضوع، علی رغم مشکلات و سختی های موجود بر سر راه زندگی، اوضاع سر و سامان می گیرد.

وی یادآور شد: منفی نگرها همیشه نیمه خالی لیوان را می بینند. چنین افرادی عینک بدبینی به چشمان خود دارند اشتباهات کوچک را بزرگ می شمارند از کاه کوه می سازند و بدین صورت زندگی را در کام خود و دیگران تلخ می کنند. اما مثبت نگرها همیشه نیمه پر لیوان را می بینند خطاها و لغزش های دیگران را نادیده می گیرند و با دید مثبت و منطقی با آن ها برخورد می کنند. این قبیل انسان ها زندگی را نشاط انگیز می کنند و در سایه شادی و نشاط است که افراد خانواده و حتی جامعه رشد می کنند و به شکوفایی می رسند.

نجمه صداقت در پایان نیز گفت: مهربانی ها و اظهار محبت های کوچک بسیار اهمیت دارند و خانواده را به کانونی گرم و صمیمی و با طراوت تبدیل می کنند. وقتی شوهر از سرکار برمی گردد و وارد خانه می شود همسرش به گرمی از او استقبال می کند به او سلام می کند. خسته نباشید می گوید و بلافاصله یک استکان چای جلوی او می گذارد. شوهر بدون درنگ با داشتن تبسمی بر لب از همسرش تشکر و قدردانی می کند و مثلا می گوید: از این که چنین همسری دارم خدا را شکر می کنم و به خود می بالم. بدین صورت است که بذر شادی و نشاط در محیط خانه کاشته می شود. و چه نیکو گفت امام علی (ع) در همه حال با همسرت مدارا کن و با او معاشرت نیکو داشته باش تا زندگی ات گوارا و با نشاط باشد.

مجید احمدی یکی دیگر از شهروندان در این باره توضیح داد: خانواده، اولین و بادوام ‌ترین عامل در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان و زمینه ‌ساز رشد عقلانی، اخلاقی، اجتماعی و جسمانی، عاطفی و فراهم‌کننده شادی آنان است. فرزندان ما در کانون خانواده، رشد می‌کنند و صفات مثبت و منفی را یاد می‌گیرند و راه و رسم زندگی را با تقلید از اعمال ما والدین می‌آموزند. پس چه خوب است که ما در خانواده محیطی فراهم کنیم که آکنده از صفا و صمیمیت، شادی و نشاط، مهر و عطوفت، تفریحات مناسب و گردش ‌های به موقع باشد.

احمدی در ادامه سخنان خود با تاکید بر اینکه هدف ما از تشکیل خانواده، رسیدن به شادی است یادآور شد: شادی دل ‌ها را به هم نزدیک می‌کند و ترس، بدگمانی و تردید را از ما دور می‌کند و نیروهای ما را افزایش می‌دهد و سلامت ما را تضمین و به ما کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه ‌تری بگیریم. به طور کلی، خانواده شاد، جامعه ‌ای شاد و با نشاط و لبریز از صلح و صفا می ‌سازد.

وی همچنین بیان داشت: شادی، احساس مثبت است. پس با ایجاد فضای شاد در خانواده، از زندگی لذت ببریم و نسبت به همه چیز احساس خوبی داشته باشیم. شادی در خانه، یعنی آرامش خاطر و رضایت باطن است. شادی، حاکم بودن فضای سالم بر زندگی و روح خانه و خانواده است. شادی، امری فردی است و به باورهای انسان بستگی دارد؛ زیرا شادی، احساس است، نه رفتار. اگر افکار مثبت داشته باشیم، زندگیمان شاد خواهد بود و اگر افکار منفی و ناراحت‌کننده داشته باشیم، غم و اندوه بر فضای زندگیمان سایه خواهد افکند.

احمدی افزود: اگر بکوشیم کلماتی مانند بله، امکان دارد، همیشه، امیدوارم و می‌توانم را در فرهنگ لغات خود و اعضای خانواده وارد کنیم، آن‌گاه شاهد تجلی شادی ‌ها خواهیم بود. ما می‌توانیم همه پدیده‌ های شادی ‌بخش زندگی را در اختیار داشته باشیم و آنها را برای خود خلق کنیم. فقط کافی است تصمیم به تغییر بگیریم. اگر تصمیم بگیریم از امروز هر لحظه با عشق زندگی کنیم، معنا و مفهوم حیات و شاد زیستن را بهتر درک خواهیم کرد و از آن لذت خواهیم برد.

مجید احمدی در ادامه سخنان خود خاطر نشان کرد: جایگاه مادر در خانواده برای بسیاری از افراد مشخص و با ارزش است، اما شاید دلیل این ارزش گذاری مشخص نباشد. برای داشتن یک زندگی موفق همراه با عشق و صمیمیت، همکاری زن و مرد لازم است. هر دو آن‌ها باید نقش خاص خودشان را در زمینه آرامش، نظم و هماهنگی در خانواده ایفا کنند. با این حال مادران به عنوان نور و چراغ خانه لقب می‌گیرند و همانند همای سعادت می‌توانند اعضای خانواده را در جهت رسیدن به کامروایی هدایت کنند. مادر، نقش‌های سنگینی در محیط خانواده بر عهده دارد و با فداکاری، خودش را قربانی نقش‌هایش کرده و عشق وجودی خود را نثار اعضای خانواده می‌کند.

وی تصریح نمود:  مادر همچون خورشیدی است که گرمای وجودش محیط خانه را در برمی گیرد. فرزندان در پرتو عشق او رشد می‌کنند، ممکن است مدتی به دلیل ناسپاسی فرزندان یا شوهر خود غروب کرده و کم نور شود ولی باز هم الطاف وجودیش را نثار خانواده خود می‌کند و بعد از مدتی دوباره طلوع می‌کند. غریزه مادری باعث می‌شود که حتی اگر در درد و رنج باشد به فکر فرزندان خود بوده و رفاه آن‌ها را به آرامش خودش ترجیح دهد. مادر یکی از مهم ترین عوامل در وحدت خانواده است.

احمدی در آخر گفت: زمانی که مادری مسئولیت خودش را آگاهانه می‌پذیرد، می‌تواند فضایی شادی بخش در محیط خانه ایجاد کند. آگاهی از نقش و مسئولیت‌ها باعث افزایش رغبت می‌شود، پس با استرس کمتر نقش مادری را ایفا می‌کند. اگر مادر شاد باشد، محیط خانه را چنان گرم و دلنشین می‌کند تا فرزندان بتوانند در فضایی مناسب و در بالین او پرورش یابند. ولی اگر مادر غمگین باشد دیگر اعضا نیز به دنبال پژمردگی او، به رشد و تعالی کافی نمی‌رسند. افسردگی مادر بیش از هر چیز خانواده را در غم فرو می‌برد.

لیلا عرفانی به عنوان کارشناس خانواده در این خصوص اظهار داشت: عشقی که مادر به فرزندان و شوهرش ابراز می‌کند، باعث ایجاد فضایی صمیمی در محیط خانواده می‌شود که همه در پرتو آن رشد یافته و پیشرفت می‌کنند. عشق مادر، منشا دلبستگی بعدی فرزندان می‌شود و کیفیت روابط بعدی آنان را نیز تعیین می‌کند، به طوری که اگر این محبت را به اندازه کافی دریافت کنند، با اعتماد و خوشبینی بیشتری وارد روابط بعدی با دیگران می‌شوند.

عرفانی همچنین یادآور شد: از طرفی عشقی که مادر نسبت به پدر فرزندان خود ابراز می‌کند، مایه دلگرمی می‌شود تا او هم وظایف پدری خود را به بهترین نحو انجام دهد و فرزندان در محیطی سرشار از محبت و با کمترین تعارض و تنش، ریشه‌های وجودی خود را بپرورانند. مادر یکی از ستون انسجام خانوادگی محسوب می‌شود.

وی افزود: جایگاه مادر در جامعه نیاز پراهمیت است چرا که فرزندان را برای حضور در اجتماع پرورش می‌دهد. البته پدر و مادر باید در این حوزه هم راستا با یکدیگر قدم بردارند تا کودک بتواند الگوی تربیتی مناسبی را تجربه کند؛ با این حال چون اغلب اوقات مادران زمان بیشتری با فرزندان سپری می‌کنند، ممکن است نقش آن‌ها در این زمینه پررنگ‌تر از پدر باشد. اما نمی‌توان نقش پدر در تربیت فرزندان را نیز نادیده گرفت.

این کارشناس افزود: با وجود عشق و علاقه‌ای که مادرتان در هنگام بزرگ کردن و مراقبت از شما، نثارتان می‌کند، الگوی مناسبی است تا به شما بیاموزد خودتان و دیگران را دوست داشته باشید و قدرت عشق ورزیتان را تقویت کنید. بدین صورت یک مادر بر نوع روابط فرزندانش در آینده تاثیر به سزایی دارد. کسانی که عشق مادری نثارشان شده در زندگی آینده نیز آن عشق را نثار همسر و فرزندانشان خواهند کرد. عشق و علاقه مادر زمینه‌ای برای احترام بین اعضا خانواده نیز محسوب می‌شود.

لیلا عرفانی با بیان این موضوع که مادر، مسکنی برای ناراحتی ‌ها محسوب می شود ادامه داد: مادران دارای قدرتی خارق العاده در تسکین دادن ناراحتی‌ها هستند. زمانی که از دردهایتان برای دیگران می‌گویید ممکن است حرف شما را قطع کنند، به حرف هایتان اهمیتی ندهند یا حتی با مقصر دانستن خود شما، سرزنش تان کنند؛ ولی مادرتان با تمام وجود و دلسوزانه به حرف‌هایتان گوش می‌دهد، از نگاهتان غم هایتان را می‌فهمد، ناراحتی‌هایتان را درک می‌کند و مایه دلگرمی است. به زیبایی به روح شما نفوذ می‌کند و با ظرافت آن را صیقل می‌دهد. به شما انگیزه می‌دهد تا در جهت حل مشکلات خود تلاش کنید. تا جایی که بتواند، راهکاری به شما ارائه می‌دهد یا در تلاش است که مشکلتان را حل کند.

وی ادامه داد: از زمانی که نقش زن با نقش مادری در هم تنیده می‌شود، مسئولیت سنگینی بر دوش مادران می‌افتد و او روح، جان و عمر خود را فدا می‌کند. با این حال، مادر نیز یک انسان است، حق دارد خسته شود، کم بیاورد و زمانی احساسات منفی خودش را ابراز کند. پس در انجام مسئولیت‌ها به او کمک کنید، هر چه کمتر آسیب ببیند و شکسته شود بیشتر از وجود او در زندگی بهره خواهید برد. حتی اگر با مادرتان زندگی نمی‌کنید، بازهم به حضور او نیاز دارید. شاید چون همیشه در دسترستان هست، قدر او را به خوبی ندانید. شاید مادران از بسیاری از خواسته ‌های خود که جز طبیعت آن‌ هاست چشم ‌پوشی کرده باشند، بدون آن که انتظاری برای جبران آن‌ها از طرف فرزندان داشته باشند. همین که قدر او را بدانید به او قوت قلب می‌دهد. یک مادر شاد لازمه یک خانواده سالم است.

عرفانی در آخر نیز گفت: مادر یکی از مهم‌ترین پایه‌های خانواده است و با نقش مهم خود بر تمام اعضای خانواده تاثیر می‌گذارد. آگاهی فرزندان از جایگاه مادر به آنان کمک می‌کند تا وظایف خود را به نحو احسن در قبال مادر انجام دهند.

payamgooyesemnan