گزارش روز (گزارشگر: محمد علی عباس نژاد)

جولان سنگ قبرهای لاکچری بر آرامستان های شهر

در سالهای اخیر برای بسیاری از مردم سنگ قبر  مرحومان خانواده شان بسیار مهم و به نوعی تلاشی برای ارزش دادن به آن مرحوم و جایگاهی که داشته است ،می باشد، وبرای بالا بردن شان مردگان خود و در جهت فرخ فروشی های اقدام به نصب سنگ قبرهای گران قیمت و نصب المان های خاص می نمایند و نصب و خرید سنگ قبر های گرانتر افزایش چشمگیری داشته، و پس از گسترش بیماری  کرونا این اتفاق دو چندان خودنمایی می نماید ، در چند ساله فراگیری کرونا ،وقتی مردم ،عزیزان خود را بخاطر این بیماری  از دست می دهندو چون به دلیل کرونا قادر به برگزاری مراسم مفصل ختم نبودند، برای جبران و به نوعی نشان دادن ارادت به مردگان خود، اقدام به نصب  سنگ قبر بسیار گران و خاصی را برای عزیزان  خود می نمایند.
در این راستا  اگر گذرتان به قبرستان باعزندان شاهرود و یا وادی السلام این شهر شاهرود بیافتددر نگاه اول فراموش می کنید که اینجا محل دفن مردگان است بلکه به نوعی تداعی کننده بهترین و زیبا ترین جای ممکن می باشد و انسان را به سر ذوق می آورد از اینکه اینقدر به این مکان که در باورهای دینی مان باید به فراموشی سپرده شود ،بها داده شده و مکانی غیر قابل فنا شدن را پدیدار می نماید، ادم، از عکس روی بعضی از سنگ‌قبرها و نوشته‌های عجیب و غریب  روی آن‌ها شگفت‌زده می‌شوید وبا تماشای سنگ‌قبرهایی با شکل و شمایل مختلف همچنین تصاویر دور از انتظار اموات آدم فکر می‌کند که فرهنگ کفن‌ و دفن به بیراهه رفته است و مسائلی که درگذشته اهمیت بسیاری داشته حالا کمترین توجهی به آن نمی‌شود.
برای تهیه گزارش قدم به وادی السلام شهر شاهرود می گذارم، در ابتدای ورودی این قبرستان در دو طرف بلوار عریض این قبرستان که به برخی از بهترین خیابان های شهر از نظر زیبایی و عریض بودن تنه می زند در ختان کاج سربه فلک زده خود نمایی می کند ،در کمی بالاتر نرسیده به قبور ، سنگ قبر فروشی بزرگی با انواع و اقسام سنگ های گران قیمت که برخی از آنها به تصاویر مردگان مزین شده خودنمایی می نماید ،در طرف مقابل این سنگ فروشی، قطعه علما و روحانیون شهر شاهرود به چشم می خورد و به نوعی در بدو ورود تمایز بین این قشر و قشر عادی جامعه را دوچندان می نماید، با کنجکاوی بیشتر سنگ‌قبرها را نگاه می‌کنم، این بار سنگ‌قبر  جور دیگری توجه مرا جلب کرده است، روی برخی از قبرها ،سنگ‌قبر هایی بسیار گران قیمت از جنس مرمر که مزین به عکس مردگان زن و مرد  می باشد به چشم می خورد ،در بالاسر برخی از قبور گیاهان و درختان بسیار گران قیمتی کاشته شده است،
صندلی های فلزی و بعضا سنگی بسیار زیبایی در دوطرف قبرها فقط جهت چند لحظه فاتحه خانی به چشم می خورد ،برخی از این صندلی ها از خیلی صندلی های واقع در مبلمان های شهری شاهرود هم زیباتر و گران قیمت تر می باشند.
تصویر مردمیان‌سالی که کت‌وشلوار پوشیده، کراوات زده و ژست خاصی گرفته است در یکی از قبرها چشمانم را به طرف خودش معطوف می نماید، عجیب‌تر از همه متن انگلیسی نوشته‌شده روی سنگ‌قبر خودنمایی می‌کند که روی سنگ‌قبر مشکی‌رنگ ، متن بلندی به زبان انگلیسی نوشته‌شده که معنی‌اش فانی بودن دنیا است.
قبر کن پیمانکار شهرداری شاهرود به طرف من می آید و با یک نگاه تعجب برانگیزی می گوید: ایشون خیلی باکلاس بوده و برای همین هم‌روی سنگ‌قبرش انگلیسی نوشته اند.

وی پوزخندی می‌زند و کمی آن‌طرف‌تر مشغول کندن قبری تازه می شود و در حال کار کردن  می‌گوید: رسم بر این است که شعر روی سنگ مزار سنگین باشد مثل همین‌قبر کناری که خیلی نشان از پولداری مرده نمی دهد.
وی می گوید: نمی دانم دلیل  نوشتن متن انگلیسی روی سنگ‌قبر چیست ، از قدیم گفته‌اند هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد ولی متاسفانه مردم ما دچار چشم و هم چشمی شده اند.
از او خداحافظی می کنم
حالا که برای  تهیه گزارش به این مکان آمده ام ،دیدن این سنگ‌قبرها  برایم  جالب  تر به نظر می رسد،همچنان در میان خانه‌های ابدی مرگان شهرم قدم می‌زنم همه جوره  عکس از  خانم‌ها و آقایان بچشم می خورد نوشتن متن های  انگلیسی روی سنگ‌ قبرها انگار فراگیر شده است،در قطعه هنرمندان  روی یکی از سنگ‌قبرها عکس مرد جوانی را می‌بینم که با  ژست جالب هنری گرفته است و
از ظاهر عکس می‌شود فهمید که آن عکس در آتلیه انداخته‌شده و حالا روی سنگ‌قبر رفته است، اینطور که پیداست برای بازماندگان این افراد معنی خانه ابدی جایی است که باید مد روز باشدو به همین دلیل هم عکس لاکچری و نوشتن متن انگلیسی حتماً باید انجام شود.
قبرهای با سنگ های بسیار گران قیمت و به ارتفاع بالای یک متر هم در این قبرستان خودنمایی می نمایند،همه نوع گل و گیاه و درخت در جای جای این قبرستان نشان از سر زنده بودن و نشاط زندگی در صورتیکه باید نشان از مرگ داشته باشد را می دهد،در اطراف قبرهای هم هستند که بوی کهنه گی داده و بسیار ساده و سنگ های کوچکی بر روی آنها نصب شده و باید وقت بیشتری برای حتی خواندن اسامی روی قبرها گذاشت، قبرهای که در حال از بین رفتن و نابودی کامل است چیزی که در آموزه های دینی ما به آن سفارش شده که قبر نباید ارتفاع زیادی داشته باشد و باید کم کم محو شده و قبرهای جدیدی جایگزین قبرهای قبلی شود چیزی که کمتر در این قبرستان به چشم می خورد و این گونه قبرسازی حتی از طول عمر ساختمان های که در آنها زندگی می کنم هم طولانی تر خواهد بود چون هم در جنس مصالح بکار رفته در قبور دقت فراوان تری نسبت به احداث ساختمان ها محل زندگیمان شده و هم اینکه اکثر سنگ قبرها از جنس سنگ های بادوام و با کیفیت ساخته شده اند
یک مرد میان‌سال بعد از شستن سنگ مزار پدرش،  به سنگ قبرهای اطراف نگاه می کندومی گوید:  متوجه نمی‌شوم که با چه استدلالی این عکس را روی سنگ‌قبر حک کرده‌اند ،متاسفانه سنت‌ها تغییر کرده و به بیراهه رفته است.
کمی آن‌طرف‌تر سنگ‌قبر مرد جوانی قرار دارد که عنوان  مهندس بر روی آن حک شده است ، اطراف این قبر ۲ قطعه‌سنگ به شکل جزیره میان گلکاری‌ها و درختکاری‌ها دیده می‌شود که نشان از هزینه چند صد میلیونی برای احداث این سنگ قبر دارد.
مدیر کل تبلیغات اسلامی استان سمنان در این باره می گوید:وضعیت قبرستان های سمنان و شاهرود بحرانی است.
عبدالهی ریشه این هزینه های گزاف را شهرداری ها می داند و می گوید:شهرداری های امور ارامستان ها را به پیمانکاران واگذار می نمایند و متاسفانه پیمانکاران در جهت کسب درآمد بیشتر این بساط ها را راه اندازی می نمایند.
وی می گوید:طرحی را برای ارائه  داریم که خدمت نماینده ولی فقیه در استان  هم برسانیم که از سوی معاونت عمرانی استانداری بر شهرداری ها تکلیف شود که بخشی از فعالیت های ارامستان ها از بعد نظارتی با هماهنگی سازمان تبلیغات صورت پذیرد.
مدیر کل تبلیغات اسلامی استان سمنان می گوید:
به لحاظ مدیریتی ارامستان ها رها شده اند و از طرفی هم نیاز به زیر ساخت های فرهنگی در این خصوص می باشد و امیدواریم با گفتگو با مردم در جهت کاهش هزینه های و سر وسامان دادن امور ارامستان ها گام برداریم.
به نظر می رسد، این هزینه ها در بحران اقتصادی کنونی فعلی بسیار سنگین است و بسیاری از خانواده ها برای تامین آن با مشکل مواجه هستند در حالیکه شاید چشم و هم چشمی آنها را مجبور به هزینه گذاف و تامین آن با اخذ وام بانکی  میسر ساخته باشد.
این در حالی است که معمولاً هزینه های بسیار دیگری نیز وجود دارد که به هزینه های مذکور اضافه می شود.
در واقع باید در این بحبوهه جانکاه،هزینه های انجام شده به کمترین حد ممکن برسد و بیشتر به بازماندگان پرداخته شود  و از طرفی هم  هر فرد  باید مطمئن باشد که اگر دولت برای خانه دنیایی او برنامه ای ندارد حداقل در فراهم نمودن خانه آخرتش که هزینه های کمتری دارد شریک شود و
چه نیکوست که سازمان آرامستانها طرحهایی را ارائه نماید که هزینه خرید قبور به حداقل برسد،مثلا با حذف هزینه های اضافی تخفیفاتی را برای بستگان متوفیان که از تجملات بر روی قبرها خودداری می نمایند  جهت گسترش این باور ها در نظر بگیرد و یا با صرفه جویی در هزینه های اداری و تشکیلاتی بار اینگونه هزینه ها را از دوش مردم بردارد و اجازه ندهند در گورستان ها هر صاحب مرده ای هر جور که دلش خواست هزینه نماید
و همون طوری که در ساخت و سازهای سطح شهر نظارت دارند بر ساخت و سازهای قبرستان ها هم نظارت نمایند.
یک صاحب عزا می گوید:  چرا بابت یک متر مربع زمین باید حدودا ۶ الی ۸ میلیون پرداخت کنیم،مگر زمین تجاری است که این قیمت دارد، البته در  جاهای تازه تاسیس قبر به نرخ ۸۰۰ هزار تومان واگذار می شود.
وی می گوید: این حساب و کتاب بسیار گران به قبرستانهای بقاع متبرکه نیز سرایت کرده و در برخی قبرستانها در جوار امامزادگان شاهد فروش قبور تا مبالغ خیلی بالاتری هم هستیم ، که این نیز خود نشان از عدم مدیریت دقیق بر امور قبور است.چرا که قبرستانها دارای صاحبان زیادی هستند که شامل شهرداریها،بخشداریها،دهیاریها،سازمان اوقاف و… است که هر کدام به نوبه خود در تورم خانه آخرت سهیم هستند.
امید است با نکته سنجی مدیران دلسوز این مجموعه بزودی شاهد رفع مشکلات و افزایش رضایتمندی شهروندان شاهرودی از این نهادها باشیم.
هرچند گاهی ثروتمندان  و افراد دارای  قدرت می‌خواهند حتی بعد از مرگ هم خود را اثبات  و به نوعی احساس  جاودانه داشته باشند و حتی نمی‌خواهند باور کنند دنیا فانی است و همه در آخر کار یک منزل دارند، اما برخی این روز‌ها برای فخر فروشی مقابل فامیل، حاضرند سنگ قبر چند میلیونی اموات‌شان را به رخ بکشند،یک فروشنده سنگ قبر  می گوید: هم اکنون سنگ قبر از جنس مرمر صورتی گران‌ترین سنگ قبر بازار است  تا ۵۰ و حتی ۶۰ میلیون تومان برای یک سنگ خریداری می شود.
وی می گوید:شاید برای‌تان جالب‌تر باشد که بدانید حتی ما مشتری‌هایی داریم که تاکید دارند باید حتماً سنگ قبری که برای نزدیکان‌شان سفارش می‌دهند از سنگی باشد که قابل مقایسه با سنگ قبر بغلی که از آشنایان خودشان هست نباشد و حتما از جنس بهتری باشد.
وی می گوید:حتی ما از روستا های شاهرود  هم مشتری های سنگ های گران قیمت تا مبلغ ۳۰ میلیون تومان هستیم.
اینکه امروزه عده ای برای فخر فروشی در مقابل  فامیل، حاضرند سنگ قبر دهها میلیون تومانی را بر سر قبر از دست رفتگان  خود نصب نمایند تداعی کننده دوران جاهلیت است،این افراد که بعضا در زندگی روز مره خود زیر بار فشار زندگی قد خم کرده اند حاضرن صرفا در جهت چشم و هم چشمی با وارد آوردن هزینه های گزاف بر زندگی خود که بعضا با وام و قرض همراه هست نسبت به نصب سنگ های گران قیمت و لاکچری اقدام نمایند و انگاری  پز و موج لاکچری بودن به قبرستان ها هم کشیده شده است.
این در حالیست که  در سالهای گذشته مردمان دیار قومس به ساده زیستی و سخت کوش مشهور بوده اند، و نمونه  بارز آن می توان به قبر ساده شیخ حسن جوری در روستای فرومد، مقبره شیخ ابوالحسن خرقانی و بایزید بسطامی در بسطام اشاره کرد که به زینت سادگی مزین شده اند.
به نظر می رسد در سال‌های اخیرهمچنین  مسائل فرهنگی مربوط به مراسمات ترحیم درشهر ها و روستاهای شهرستان های شاهرود و میامی با آسیب‌های جدی همراه بوده که شاید بطور کلی بتوان گفت در کلان شهرها آسیب‌های این موضوع حتی کمتر است و البته از تجمل گرایی ثروتمندان در این زمینه نمی‌توان گذشت ولی متأسفانه در بسیاری از مناطق و شهری و روستایی  استانهای کمتربرخوردار نیز مسائلی مشاهده می‌شوند که جای بحث و بررسی دارند ودر این راستا از مسئولین امر بویژه ائمه جمعه و جماعات انتظار می رود با بهره گیری از تریبون های عمومی در جهت تنویر افکار عمومی برای دور ماندن از این خرافات و چشم هم چشمی های بیهوده که ها علاوه بر رنج از دست دادن عزیزانمان بار مضاعف احداث سنگ بناهای گران قیمت بر سر قبر را بر دوش بازماندگان فراهم می سازد تلاش نموده و راهی جهت جلوگیری از این هزینه های اضافی را فراهم سازند.

payamgooyesemnan