گزارش روز (گزارشگر: سلماز عرب عامری)

تراژدی غم انگیز حذف روزانه کالاهای اساسی از سفره های مردم

زمزمه گرانی کاذب کالاهای اساسی در سال‌های اخیر انگار که با گوشت و پوست جامعه عجین شده و مردم و اقشار ضعیف با این گرانی‌ها خو گرفته‌اند که هر بار با سیر صعودی تامل‌برانگیز قیمت‌ها یا به نظاره بنشینند یا در صف‌های طولانی با خریداری بیش از نیاز خودشان، جیب‌های دلالان را از پول سرریز کنند.

در سال‌های اخیر در حالی که کالا‌های اساسی سبد خانوار یکی پس از دیگری تحت تاثیر عوامل مختلف نوسانات نرخ ارز، حذف ارز دولتی، افزایش هزینه‌های حمل و نقل، دستمزد و شیوع کرونا ویروس، جهش چند برابری داشته‌اند تا از قافله گرانی‌ها عقب نمانند، برنج هم به عنوان یکی از محصولات مهم استراتژیک از چندین سال گذشته با افزایش‌های افسارگسیخته در ردیف خوردنی‌های گران قیمتی قرار گرفته که از سفره اقشار کم درآمد جامعه کنار گذاشته شده است و امسال هم با حذف مجدد ارز ترجیحی از برخی کالاهای اساسی این گرانی بیشتر از گذشته بر مردم فشار وارد کرده است.

این روزها بازار با گرانی بی‌سابقه برنج ایرانی روبه‌رو است و شهروندان در حالی شاهد افزایش نرخ‌های کاذب این ماده غذایی به عنوان کالای اساسی سفرهای هر شهروندی هستند که قیمت آن بهای مشخصی ندارد و هر فروشگاهی با توجه به میل خود و وجود تورم انتظاری و نوسانات دلار قیمتی را برای آن در نظر می‌گیرد.

رئیس اتحادیه برنج فروشان بابل هم در خصوص گرانی قیمت برنج گفت: طبقه متوسط و رو به پایین با برنج ایرانی خداحافظی کردند چراکه توان خرید هیچ یک از ارقام برنج ایرانی را ندارند.

حسن تقی زاده با بیان اینکه برنج داخلی در یک ماه اخیر افزایش نرخ ۱۵ درصدی را تجربه کرده است، گفت: نرخ برنج کشت دوم (هاشمی، امراللهی، بی‌نام) در بنکداری به کیلویی ۱۳۰ هزار تومان و برنج کشت اول به کیلویی ۱۱۰ تا ۱۱۵ هزار تومان رسیده است.

این فعال اقتصادی با اشاره به نرخ ارقام مختلف برنج داخلی در بنکداری، افزود: فجر کیلویی ۹۲ هزار تومان، شیرودی کیلویی ۷۸ هزار تومان، ندا کیلویی ۷۰ هزار تومان شده است.

تقی‌زاده با اشاره به تاثیر برنج خارجی در ایجاد تعادل در بازار، گفت: طبقه متوسط و رو به پایین با برنج ایرانی خداحافظی کردند چراکه توان خرید هیچ یک از ارقام برنج ایرانی را ندارند.

وی با بیان اینکه ۸۰ درصد از افزایش نرخ برنج داخلی در یک ماه اخیر متاثر از تورم بوده است، خاطر نشان کرد: درحال‌حاضر عواملی چون احتکار فروشگاه‌های زنجیره‌ای و ورود دلالان به شبکه فروش در افزایش نرخ برنج متاثر نیست و افزایش نرخ برنج متاثر از تورم موجود در کشور است. همچنین عرضه برنج داخلی در هفته‌های اخیر کاهش یافت این در حالیست که تقاضا برای خرید برنج افزایش پیدا کرده است

بنا به اظهارات رئیس اتحادیه برنج فروشان بابل؛ گرم شدن هوا احتمال دپو برنج داخلی را کاهش می‌دهد چراکه این نوع برنج در گرما شپشک می‌زند.

تقی ‌زاده تاکید کرد: از اوایل مرداد امسال برنج کشت جدید روانه بازار خواهد شد و این احتمال وجود دارد با عرضه برنج کشت جدید نرخ این محصول حدود ۲۰ درصد افت نرخ داشته باشد اما نباید انتظار داشته باشیم نرخ برنج مانند گذشته شود.

رئیس اتحادیه برنج فروشان بابل با اشاره به مقاومت کشاورزان در عرضه برنج، تصریح کرد: سال گذشته افزایش نرخ برنج باعث شد کشاورزان رغبتی برای فروش محصول از خود نشان ندهند و یک چهارم محصول را می‌فروشند تا بدهی‌های خود را بپردازند و بقیه محصول را به امید افزایش نرخ مجدد نگه می‌دارند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا برآورد افزایش حجم تولید برنج در سال زراعی جدید قابل پیش‌بینی است، افزود: شرایط آب‌وهوایی و همت کشاورزان باعث شده امیدوار به افزایش تولید باشیم و احتمال برداشت بالای ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن برنج وجود دارد.

تقی‌زاده در پایان بیان کرد: اگر در ۱۵ روز آینده آفتاب شدید نباشد و شرایط آب و هوایی تغییر نکند می‌توان امیدوار به افزایش تولید در سال زراعی جدید باشیم.

با توجه به صحبت های رئیس اتحادیه برنج فروشان بابل این نگرانی برای مردم هم روز به روز بیسشتر می شود که با این وجود چطور برنج مورددنیاز خود را تامین کنند.

متاسفانه طی یک ماه اخیر افزایش بی رویه ثیمت اقلام خوراکی فشار مضاعفی بر قشر ضعیف و حتی متوسط جامعه وارد کرده و منجر به حذف برخی از کالاهای ضروری از سفره هایشان شده است.

در گزارش اقتصادی امروز به گرانی کالاهای ضروری و گلایه مردم پرداخته و نظرات آنها را جویا شدیم که در ذیل از منظرتان می گذرد؛

یکی از خرده‌فروشی‌های شهر سمنان پیرامون اینکه از اواخر سال ۹۸ با ورود نامیمون ویروس منحوس کرونا بسیاری از کالاها با کمبود و گرانی‌های کاذب در بازار مواجه شدند، گفت: کمیابی و گرانی برنج ایرانی در بازار به‌دلیل انباشت این کالا در انبارهاست و مسئله احتکار مطرح است.

محمد افزود: در ادامه این اتفاق امسال با حذف ارز ترجیحی از کالاهای اساسی قیمت برنج مجدد با  افزایش بی رویه روبرو شد و امروز این کالای اساسی از سفره اکثر خانواده های قشر متوسط حذف شده و با قیمتی بسیار هنگفت به فروش می رسد که این امر در فروش ما نیز تاثیر دارد.

وی با فاکتور از نام خانودگی خود با اشاره به سابقه چندین ساله حرفه خرده‌فروشی برنج و بسیاری از کالاهای اساسی مردم، اظهار داشت: بدون شک دلالان و واسطه‌گران در افزایش قیمت تمام محصولات نقش اساسی دارند.

وی اضافه کرد: در چنین شرایط خاصی مردم گرانی را از سوی خرده‌فروشان قلمداد می‌کنند در حالی که پشت تمام این ماجراها سودجویان بدون نظارت با هزاران ترفند اقدامات خود را اجرایی کرده و با کسب سودهای کلان جامعه و مردم را دچار تنش خواهند کرد.

این خرده فروش افزود: در این برهه از زمان قدرت اقتصادی و معیشتی آنها دچار چالش شده باید نهادهای متولی، کنترل و نظارت جدی و دقیقی را بر بازارهای موادغذایی داشته باشند تا سودجویان و دلالان اجازه کنترل بازار به منظور افزایش سود بیشتر را نداشته باشند.

وی بیان کرد: در حال حاضر موضوع حائز اهمیت برای مصرف‌‌کنندگان در خرید برنج‌های ایرانی این است که مصرف‌کنندگان باید برای خرید برنجی که قیمت معقول و استاندارد داشته باشد به مراکز عمده‌فروشی مراجعه کنند و افرادی که نمی‌توانند برای خرید روزانه‌شان به این مراکز بروند باید برنج ایرانی را گران‌تر بخرند.

محمد با تاسف از اینکه با انباشت انبارها از برنج ایرانی، فروشندگان و تجار عرضه برنج را قطره‌چکانی به بازار تزریق می‌کنند، افزود: دلیل اصلی گران‌فروشی‌ برنج داخلی فقط سودجویی دلالان است و این تفاوت چشمگیر قیمت بین عمده فروشی‌ و خرده فروشی‌ هم غیرقابل توجیه به نظر می‌رسد که دستگاه‌های نظارتی باید توجه بیشتری به این گران فروشی آشکار نشان دهند.

سارا هم استانی دیگری که سه فرزند خردسال دارد هم گفت: آنقدر قیمت مواد غذایی بالا رفته که واقعا ما خیلی از کالاهای ضروری را از سفره خود حذف کرده ایم.

وی افزود: من سه فرزند خردسال دارم که برای رشد نیاز به مواد غذایی اصلی همچون گوشت و مرغ و برنج و غیره دارند و در صورت عدم تامین مواد غذایی دچار سوتغذیه می شوند.

وی ادامه داد: هر دولتی که می رود فکر می کنیم دولت بعد حامی مردم خواهد بود در حالی که اینطور نیست و همه به فکر منافع خودشان هستند و هیچ کس به داد مردم نمی رسد.

وی ادامه داد: اوضاع زندگی مردم بسیار سخت شده و پیش هر کس که می نشینی گلایه از نداری و مشکلات اقتصادی دارد.

وی تصریح کرد: ایران کشوری غنی و ثروتمند است و این شیوه حکومت داری درست نیست که دولت تنها به فکر منافع خود باشد و مردم در فقر و نداری باشند.

همچنین رزازان یکی دیگر از خرده‌فروشان با بیان اینکه کیفیت برنج ایرانی در هیچ منطقه و کشوری همتا ندارد، اما بسیاری از دلالان و سودجویان برای کسب سود بیشتر برنج خارجی را در کیسه‌های برنج ایرانی عرضه می‌کنند، گفت: چرا باید بدون نبود نظارت برنج پاکستانی با قیمت پایین وارد کشور شود و با استفاده از دستگاه‌های مخصوص این نوع برنج در مناطق از کشورمان خرد گردد و با نرخ بالا در کیسه‌های ایرانی فروخته شود.

وی افزود: بیش از نیمی از مصرف برنج در کشور از نوع برنج وارداتی بوده و با توجه و نظر به کاهش قابل توجه میزان بارندگی در کشور و متعاقباً احتمال کاهش میزان تولید برنج ایرانی در سال جاری نیاز بیشتری به تأمین و عرضه برنج وارداتی نسبت به قبل وجود خواهد داشت اما ضروری است تمهیدات مقتضی در خصوص واردات به‌موقع و به‌میزان بیشتری از نیاز فعلی مصرف کشور صورت پذیرد.

رضا هم استانی دیگر با گلایه از وضعیت اقتصادی کشور گفت: توجیه افزایش قیمت ها قاچاق کالا و محصولات ایرانی به کشورهای همسایه است در حالی که آنچه موجب قاچاق کالای ایرانی می‌شود، ارزان بودن آن نبوده بلکه بی ارزش بودن پول ملی است.

وی ادامه داد: بعد از حذف گوشت، برنج، میوه و آجیل و نان فانتزی چگونه پاسخگوی افزایش چند صد درصدی ماکارونی هستید؟ قبلا که سفره ها را کوچک تر کرده بودند، شما هم تعارف نکنید و رسما اعلام کنید مردم سفره را جمع کنند و ایستاده نان خشکی بخورند البته اگر یارانه اش حذف نشود.

محمد رحمانیان یکی از هم استانی ها هم در خصوص موضوع گزارش ما گفت: خانوارها به دلیل افزایش تورم، هزینه‌های خود را کاهش داده‌اند. به عبارتی دیگر، وقتی افراد در شرایط تورمی قرار می‌گیرند شروع به تغییر الگوی مصرف خود می‌کنند. در ابتدا خانوارها به حذف کالاهای لوکس و غیرضروری خود می‌پردازند و پس از آن به حذف برخی از خدمات روی می‌آورند.

وی افزود:  تورم سطح تقاضا را کاهش می‌دهد و به نوعی موجب تغییر سلیقه افراد خواهد شد. داده‌ها ثابت می‌کنند که الگوی مصرف در دوره تورم دچار تغییر محسوسی می‌شود، یعنی بخشی از مصارف خانوارها در زمان تورم، با تغییرات قابل توجهی روبه‌رو می‌شوند.

وی ادامه داد: در این شرایط می‌توان گفت که دخل و خرج افراد دیگر با هم جور درنمی‌آید، بنابراین جو روانی نیز در میان افراد جامعه به وجود خواهد آمد و در بسیاری از مواقع کنترل این جو روانی کار دشواری خواهد بود.

رحمانیان تصریح کرد: افزایش تورم در برخی اقلام لزوما به معنای افزایش هزینه‌ها نیست و خانوارها نباید اشتباه به این قضیه نگاه کنند. در هنگام رکود و افزایش تورم، خانوارها به سمت مصرف بیشتر گروه‌های ضروری سوق داده می‌شوند و مصرف کالاهای لوکس در این شرایط دیگر معنایی نخواهد داشت.

وی ادامه داد: به زبان ساده‌تر، عمده هزینه خانوار صرف مصارف روزانه می‌شود و دیگر به دنبال هزینه کردن در رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و مراکز تفریحی نخواهند بود. در شرایط تورم طبیعی‌ترین اتفاق این می‌تواند باشد که نیازهای خانوارها اولویت‌بندی شود، به عبارتی دیگر هنگامی که درآمد به نسبت هزینه‌ها افزایش پیدا نمی‌کند، برخی از کالاها و خدمات از سبد خانوارها حذف می‌شود. به عنوان نمونه کالاهای لوکس، گردش و تفریحات به مرور زمان کنار گذاشته می‌شود.

وی در ادامه افزود: البته اگر شرایط تورمی ادامه پیدا کند باید اشاره کنیم که حذف شدن تنها به کالاهای لوکس محدود نمی‌شود و کم‏کم کالاهای اساسی را در بر خواهد گرفت. اگر بخواهیم نمونه‌ای برای آن بیان کنیم می‌توانیم به کاهش مصرف محصولات لبنی و گوشت در میان خانوارها اشاره کنیم. ما در ادوار مختلف داریم که کاهش مصرف لبنیات و کاهش مصرف گوشت در دهک‌های پایین اتفاق افتاده است.

وی اضافه کرد: کم کردن هزینه‌ها تنها مربوط به کالاهای مصرفی نمی‌شود و تامین مسکن خانوارها هم تحت تاثیر شرایط قرار می‌گیرد. فردی را در نظر بگیرید که توانایی پرداخت اجاره‌بها را نداشته باشد. این فرد به ناچار برای تهیه مسکن به حاشیه شهرها کشیده می‌شود. بنابراین کاهش هزینه خانوارها در شرایط تورم طبیعی‌ترین اتفاق است که رخ می‌دهد.

رحمانیان به کاهش نگران‌کننده مصرف لبنیات اشاره کرد و ادامه داد: آمار نشان می‌دهد که اخیرا مصرف لبنیات به‌طور نگران‌کننده‌ای کاهش پیدا کرده، همچنین این شرایط برای گوشت قرمز و سفید و حتی برنج هم رخ داده است. چنین وضعیتی نشان می‌دهد که خانوارها در شرایط تورمی سعی دارند هزینه‌ها را به میزان درآمد خود نزدیک کنند. همانطور که گفتم در ابتدا از تفریحات و کالاهای لوکس شروع می‌شود و در گام‌های بعدی به کالاهای اساسی می‌رسد.

وی به کاهش هزینه‌های درمان در شرایط تورمی اشاره کرد و گفت: اما نکته‌ای که وجود دارد و باید به آن اشاره کرد این است که متناسب کردن هزینه‌ها با درآمد ممکن است به هزینه‌های درمانی نیز برسد که این مسئله می‌تواند تبعاتی داشته باشد.

به عنوان مثال اولین بخشی که در متناسب کردن هزینه‌ها با درآمد تحت تاثیر قرار می‌گیرد بخش دندان‌پزشکی است، در این بخش افراد سعی می‌کنند که هزینه‌ای نکنند. ما باید بدانیم که اینگونه اتفاقات تبعاتی خواهد داشت و در فاصله‌ای کمتر از ۱۰ سال گریبان نظام بهداشتی کشور را حتما خواهد گرفت.

وی در پایان شرایط تورم را زمینه‏ای برای به خطر کشاندن برخی از کسب‌وکارها دانست، و ادامه داد: مسئله‌ای که وجود دارد این است که به دلیل تغییر الگوی مصرف خانوارها برخی از کسب‌وکارها نیز با چالش مواجه می‌شوند. به طوری که چند درصد رستوران‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل شده‌اند. همانطور که اشاره کردم کسب‌وکارها در این شرایط مشکلات بی‏شماری را بر سر راه خود خواهند دید، مشکلاتی که نتیجه آن افزایش تعداد بیکاران خواهد بود.

مریم سعیدی هم استانی دیگر هم گفت: قیمت کالاهای خوراکی و مصرفی خانوارها، به طور روزانه در حال افزایش است. برخی کالاهای اساسی مثل نان، مرغ، گوشت قرمز و تخم مرغ در بازار یافت می‌شود اما نمودار قیمت آنها به شدت صعودی است و در عمل کارگران نمی‌توانند بسیاری از این کالاها را به صورت مرتب و در قالب یک رژیم غذایی سالم خریداری کنند اما برخی دیگر از کالاها، در بازار کمیاب شده یا تا مرز نایاب شدن پیش رفته‌اند.

افزایش قیمت برنج باعث شده حداکثر تا ۱۵ میلیون نفر در کشور که دستشان به دهانشان می‌رسد، از امکان مصرف این محصول مغذی برخوردار باشند. در شرایطی که وضع قیمت اقلام پروتئینی مثل گوشت، مرغ و تخم‌مرغ هم خراب است، کاهش مصرف برنج اصلا خبر خوبی نیست.

وی ادامه داد: حذف برنج از برنامه غذایی عوارض بسیاری به دنبال دارد و بعد از مدتی به دلیل کاهش قند خون نای از حذف برنج چنان به آن ولع پیدا می‌کنید که دچار افزایش وزن می‌شوید. از طرفی بعضی‌ها برنج را حذف و به جای آن از نان استفاده می‌کنند. ما باید تمام گروه‌های غذایی را که شامل نان، غلات، میوه، سبزیجات، گوشت، حبوبات و لبنیات می‌شود در برنامه غذایی داشته باشیم.

وی افزود: برخی افراد با نخوردن مواد نشاسته‌ای و حذف آن‌ها در رژیم لاغر‌ی خود، دچار ریزش مو می‌شوند این ریزش مو ناشی از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی است که در نان و غلات وجود دارد و افراد باید روزانه ۵ تا ۱۱ سهم از مواد نشاسته‌ای مصرف کنند که این مقدار با توجه به نیاز افراد به دریافت مواد نشاسته‌ای متفاوت است.

payamgooyesemnan