یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم پس از یک سال؟!

تقریبا یک سال از شروع به کار دولت می گذرد. گرچه در انتهای دولت تدبیر و امید مشکلات اقتصادی وجود داشت و مردم امید داشتند با تغییر دولت و همراه شدن قوه مقننه با قوم مجریه و حتی قوه قضائیه مصائب اقتصادی کم شود، اما امروز شاهد هستیم معضلات معیشتی نه تنها کم نشده بلکه چندین برابر نیز شده است. در این ارتباط دو دیدگاه وجود دارد. گروه اول بر این باور هستند دولت هم در استراتژی و هم در اجرا و انتخاب مدیران دچار رویکرد  اشتباه است و در ادامه وضعیت بدتر نیز خواهد شد. گروه دوم معتقدند دولت در ابتدای راه است و هنوز در حال مشکلات زدایی ناشی از دولت  قبل است و هنوز اقدامات دولت به ثمر ننشسته است. با ترمیم کابینه و تبیین راهبرد های جدید سرعت تحقق دولت بیشتر خواهد شد. نشست خبری رییس جمهور با تلویزیون نظر دوم را تقویت می کند. رییس جمهور در مصاحبه تلویزیونی خود ضمن تبیین مجدد برنامه های اقتصادی  دولت خود و همچنین تایید مشکلات اقتصادی بویژه تورم به نحوی به مردم اطمینان داد که افزایش قیمت شدیدی را در ادامه سال نخواهند داشت.

ایشان وعده دادند که دولت با بهره گیری از توان داخلی و بین المللی برای رفع مشکلات اقدام خواند کرد. دولت در سال گذشته دیپلماسی فعال اقتصادی در حوزه بین المللی داشتند. پارسال ریاست محترم جمهوری در اجلاس  گروه همکاری های شانگهای شرکت کردند و  امسال همین هفته با دعوت  کشور های گروه بریکس، رییس جمهور  در اجلاس به صورت مجازی سخنرانی کردند. این امر نشان می دهد که دولت نسبت به دیپلماسی اقتصادی اهتمام جدی دارد. در دنیای امروز شرایط اقتصادی کشور ها نه تنها به توان و تلاش شهروندان هر ملت ها وابسته است، بلکه به استفاده و بهره گیری دولت ها و ملت ها از تحولات بین المللی نیز ارتباط دارد. به نظر می رسد که ما ایرانیها نتوانستیم از فضای بین المللی در جهت تقویت اقتصاد و تامین منافع ملی بهره ببریم. می توان گفت یکی از عوامل تورم شدید در ایران ریشه در حوزه بین الملل دارد. غیر از اینکه مردم ما تورم بالایی را تجربه می کنند. با این سوال مواجه هستند که چرا در کشور ما  تورم اینقدر شدید و مداوم است. در همین کشور همسایه افغانستان که نزدیک به نیم قرن تغییرات حکومتی و درگیری زیاد است چرا تورم به اندازه این نیست؟ چرا در کشور های عربی تورم وجود ندارد. واقعیت آن است که تورم ناشی از تقاضا است و اگر در مقابل تقاضا عرضه ای وجود نداشته باشد. تورم حاصل می شود. برای پاسخ به تقاضا یا باید تولید داخلی و عرضه بومی وجود داشته باشد و یا واردات صورت گیرد. یکی از راه های کنترل تورم و رشد اقتصادی رصد تحولات بین المللی و استفاده از آن برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور در کوتاه مدت و بلند مدت است. تغییرات و تحولات سیاسی در آلمان، فرانسه و اکراین بهتر است مورد توجه قرار گیرد. روابط ایران و فرانسه نسبت به روابط ایران با  سایر کشور های اروپایی و آمریکا بهتره بوده است. در دوران ریاست جمهوری ژاک ژیراک ایران روابط مناسبی با فرانسه داشته است و سفر ریس جمهور وقت ایران به فرانسه تحولات زیادی در اقتصاد ایران و فرانسه ایجاد کرد همکاری در صنایع خودرو و صنایع نفتی سبب ورود سرمایه گذاری خارجی در ایران شد و بخشی از رشد اقتصادی ایران شد.

تحولات ناشی از جنگ روسیه و اکراین هنوز ابعاد  اقتصادی جهانی خود را  بیشتر نشان می دهد و به شدت قیمت کالاهای خوراکی را در سطح جهان افزایش داده است. اتفاقات اخیر نه تنها معادلات سیاسی دنیا را تحت تاثیر قرار داده، بلکه حوزه اقتصاد جهانی را نیز دچار دگرگونی نموده است. شاهد این بحث افزایش قیمت نفت و رسیدن آن به بالای صد دلار بعد از یک دهه است. به نظر می رسد بعد از فرو کش کردن این تنش مناسبات و معادلات مالی و اقتصادی وضعیت جدیدی پیدا خواهد کرد. در این میان همه کشور ها به دنبال این هستند که موقعیت مناسبی را در حوزه اقتصادی بدست بیاورند و منافع ملی خود را به نحو مطلوب و مناسب تامین و ترسیم نمایند. در این ارتباط انتظار می رود ایران نیز از این فضا استفاده مناسب را داشته باشد. بهر حال افزایش قیمت نفت و حامل انرژی به سبب تحولات اکراین موقعیت ایران را در مذاکرات هسته ای و رفع تحریم ها و همچنین وصول مطالبات ایران از دول بین المللی در شرایط طلای قرار داده است. بعد از یک دهه تحریم های شدید ایران می تواند با وصول مطالبات و فروش مناسب نفت، وضعیت اقتصادی کشور را تا حدودی زیادی بهبود ببخشد. تحولات اکراین می تواند یک فصل جدیدی در ارتباط با اقتصاد سیاسی ایران در منطقه و جهان ترسیم نماید.

دولت جدید برای بهبود وضعیت اقتصادی بهتر است که در کنار دیپلماسی شرقی با کشور چین و فرصت های حوزه اروپا غافل شود. اروپا قابل مذاکره و بهره برداری است. در نیمه دهه هفتاد تنش زدایی ایران با اروپا باعث رونق و فعال شدن اقتصاد ایران شد. به نظر می رسد که بهتر است مدیریت و توجه بیشتر در این خصوص یعنی نگاه به اروپا  و ترسیم مناسبات بهتر با این منطقه صورت گیرد. به دلیل اینکه در صورتی استراتژی صحیح حاکم باشد می توان شاخص های اقتصاد ایران را بهبود بخشید. دولت سیزدهم با دیپلماسی درست و منطقی می توانند فصل جدیدی را برای این روابط رقم بزنند. حتما بهبود روابط با گروه کشور های قدرت نو ظهور بریکس با این منطقه در نتیجه مذاکرات و احیای برجام موثر و مثبت خواهد بود و ایران را در موضوع برتر در مذاکرات احیای برجام قرار خواهد داد. در مجموع می توان گفت دولت سیزدهم با بهره گیری دیپلماسی قوی در منطقه و جهان می تواند گامی بزرگی برای تحقق وعده های اقتصادی بردارد و مشکلات اقتصادی مردم را کاهش دهد.

payamgooyesemnan