یادداشت روز به قلم روح اله ساعدی؛

آسیب های کودک همسری !

در ایام ماه ذیحجه و اعیاد بزرگ مسلمانان و مناسبت خاص ازدواج هستیم. ازدواج، مقدس ترین کار مورد تأکید در دین مبین اسلام است که کارشناسان مسایل اجتماعی، از آن به عنوان کانونی برای تأمین نیازهای اساسی هر زن و مردی یاد می کنند و در واقع می توان گفت؛ ازدواج مهمترین و سرنوشت سازترین گامی است که یک فرد در زندگی برمی دارد و از این طریق، دست به تغییراتی ژرف در زندگی خود می زند، به گونه ای که یا با انتخاب درستی که انجام می دهد، در این مسیر به سعادت و کمال می رسد یا برعکس به جهت گزینش ناصحیحی که داشته، اتفاقات تلخی را در زندگی تجربه می کند که اغلب با تأثیراتی مخرب در شخصیت وی همراه می شود، و از او یک فرد غمگین،پرخاشگر و افسرده می سازد. بنابراین انتخاب شریک و همراه زندگی در مرحله ازدواج و تشکیل خانواده، برای هر دو جنس مرد و زن، انتخابی مهم و اساسی است. با همه این ها، ازدواج هم مثل هر اتفاق دیگری، شرایط و لوازم خاص خود را دارد و جامعه شناسان از اصالت خانوادگی، ایمان، اخلاق نیکو، روان سالم، رسیدن به بلوغ فکری، داشتن حداقل استقلال مالی، مسئولیت پذیری، توانایی در تحمل سختی ها، تناسب زوجین در ویژگیهای ظاهری، سنی، تحصیلی، فرهنگی، تربیتی و اعتقادی و… به عنوان معیارهای ازدواج و انتخاب همسر یاد می کنند. اما نکته ای که در این شرایط نباید از آن غافل ماند، سن ازدواج است.

براساس آمارهایی که طی همین هفته ازدواج امسال منتشر شده؛ استان سمنان پایین ترین رتبه نرخ شاخص ازدواج در کشور را داراست که باید در این زمینه ریشه یابی و آسیب شناسی شود. اما آمار ها می گویند؛ متوسط سن ازدواج در کشور از سال ۱۳۴۵ ه.ش به بعد روند افزایشی داشته، به طوری که متوسط سن ازدواج دختران،به خصوص در روستاها، همواره با سیر صعودی مواجه بوده و از ۱۸ سال در سرشماری سال ۱۳۴۵ ه.ش به ۲۲سال در سرشماری سال ۱۳۷۵ ه.ش رسیده است و متوسط سن ازدواج پسران، پس از کاهشی محسوس در اوایل انقلاب اسلامی، از سال ۱۳۶۵ ه.ش به بعد با روندی افزایشی روبرو بوده است. در کنار این روند افزایشی سن ازدواج که به عنوان یک عامل تهدید کننده رشد جمعیت و بروز و ظهور آسیب های اجتماعی لحاظ می شود، در تازه ترین آمارهای مرکز آمار ایران حاکی از شیوع پدیده نامأنوس ازدواج در سن پایین وبه اصطلاح کودک همسری است. به گواه این آمارها، ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در بهار ۱۴۰۰ ه.ش، به نسبت مدت مشابه سال قبل آن با رشد ۳۲ درصدی مواجه بوده و بخش نگران کننده ماجرا آنجاست که این آمارها، تنها مربوط به ازدواج های ثبت شده در سازمان ثبت احوال است. این در حالی رسمیت یافته که ما در کشور، قوانینی برای ممنوعیت ازدواج دختران تا قبل از ۱۳ سالگی و پسران تا قبل از ۱۵ سالگی داریم و بر اساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ایران، سن عرفی ازدواج برای دختران ۱۳ سال و برای پسرها ۱۵ سال خورشیدی است.

متاسفانه این آمارها چند حرف نهفته در خود دارد. یکی اینکه پسران استان در این سن تن به ازدواج نداده اند، یا این که ازدواجی در این سن به طور رسمی رقم نخورده و فاجعه تر این که دختران ۱۰ – ۱۲ ساله ما با مردانی زندگی زیر یک سقف را آغاز نموده اند، که حداقل بیش از دو برابر آنها سن داشته اند و این یعنی مقدمه اتفاقاتی تلخ است. اگر چه نمی توان یک قاعده را به کل یک جامعه تعمیم داد، اما به اذعان آمارها، افزایش آمار طلاق ها، آسیبهای جسمی زنان، مرگ زودهنگام به جهت ناتوانی در تحمل دشواری های بارداری، روابط سرد‌ زناشویی، بیوه شدن زنان کم سن و سال با عائله های سنگین، عزلت اجتماعی، ترک تحصیل، محدود کردن فرصتهای شغلی، قرار گرفتن در معرض خطر خشونت های خانوادگی و… از مهمترین پیامدهای نامیمون کودک همسری است. و کوتاه سخن این که  کودک همسری، بازگو کننده سرنوشت غمناک کودکانی است که به علت فقر فرهنگی، سنت ها، مشکلات مالی خانواده و… مغلوب زندگی با فردی می شوند که علاقه ای به اوندارند و به این ترتیب از سه حق اساسی انتخاب، آموزش و بهداشت محروم می گردند.  کودک همسری زاییده چشمان بسته قانون گذاران، ناظران بر اجرای قانون، مجریان قانون، والدین بی توجه به آینده کودکان و جامعه خفته است که اگر با همین شدت و حدت ادامه یابد، بدون تردید آسیب هایی فراتر از ازدواج باتأخیر را بر جامعه تحمیل خواهد کرد.

payamgooyesemnan