یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

مدیریت بحران از سیل طبیعی تا سیل تورم !!

دوباره کشور دچار درگیر سیل شد و بخش از کشور را سیل فرا گرفت. حوادث طبیعی و مدیریت اقتصادی آن این روزها اهمیت زیادی پیدا کرده است. چند سالی است که به جای زلزله سیل به کشور آسیب می زند و تلفات انسانی و هزینه های اقتصادی و اجتماعی بر جای می گذارد. شاید دلیل این امر گرما و همراه با بارش است و یا هر چیز دیگر مهم آن است که چگونه آن را مدیریت کنیم. یادمان نمی رود چند سال پیش نیز سیل استانهای شمالی و جنوبی را در نوردیده و خسارات زیادی بر جای گذاشت. به نظر می رسد که کشور ما دچار یک تغییر اقلیمی هم شده است یعنی به جای کشور زلزله خیز باید عنوان کشور زلزله خیر را نیز اضافه کنیم. قطعا مدیریت سیل آسان تر از زلزله است. بنابراین انتظار می رود دولت فعلی یک اقدام جدی برای پیش گیری از خسارت های این بلای طبیعی را داشته باشد.

در کنار بلایایی طبیعی مسئله فرسودگی زیرساخت و ساختمان و پایین بودن کیفیت آنها نیز باید مد نظر باشد. چند ماه پیش ساختمان متروپل در خرمشهر ریزش کرد و چند سال پیش ساختمان پلاسکو در تهران فرو ریخت. بنابراین به این مسئله توجه کنیم که کشور با یک ساختار فرسوده و آسیب پذیر همراه با حوادث طبیعی و حوادث ناشی اشتباهی عمدی و غیر عمدی انسانی مواجه هستیم. در این ارتباط مدیریت بحران و مدیریت کیفیت تاثیر گذار است. برای مدیریت بحران مدیران توانمند نیاز است. تعلیم و تربیت مدیران قوی برای شرایط سخت نیاز یک چامعه پویا  و پیشرفته است. این در حالی است که این هفته یکی از مدیران برجسته کشور را از دست دادیم. مدیری که در شرایط سخت اقتصادی کارنامه درخشانی از خود برجای گذاشت.

خبر در گذشت دکتر عادل آذر همه رو شوکه کرد. مردی که در دهه گذشته نمونه بارز مدیر علمی و موفق در عرصه ملی بود. درگذشت استاد توانمند و مدیر شایسته بی شک  بر جامعه علمی کشور ضایعه بزرگ است.  او دانشمندی بود که همه به اشراف علمی اذعان داشتند. عادل آذر در حالی دار فانی را وداع کرد که می توانست چند دهه دیگر در عرصه علم و اجرا خدمت رسانی کند. شاگردان وی در سطح کشور جزو اساتید برجسته هستند و بارها اذعان کردند که توانمندی علم خود را مدیون این استاد فقید هستند و بیان می کنند که سالها طول خواهد کشید که دوباره چنین استاد در صفحه علمی کشور ظهور پیدا کند. عادل آذر گر چه همه تحصیلات خود را در دانشگاه ایران طی کرده بود اما به لحاظ علمی نشان داد که کم از فارغ التحصیلان کشور خارجی ندارد. این مرد به معنی واقعی یک الگو بود. حضور در مجلس، مرکز آمار ایران و دیوان محاسبات از او چهره فراتر از دانشگاه ساخته بود. بهر حال این مرد بزرگ به ملکوت علی پیوست اما راه و آثار او سالیان سال بر پهنه علمی و اجرایی کشور خواهد درخشید. اکنون که استاد فقید دکتر آذر از بین ما رفته است، شایسته است جامعه دانشگاهی بویژه اساتید مدیریت و اقتصاد و دانشجویان در این ارتباط تلاش کنند و راه و سلوک این استاد بزرگوار را سرمشق زندگی علمی خود قرار دهند تا هم جایگاه علم مدیریت و اقتصاد و رشته های علوم انسانی تبین شود و همچنین از این علوم به معنای واقعی به امور اجرایی و اقتصادی کمک شایان توجهی شود. انشاالله جامعه علمی با تلاش علمی خود و ترویج و تدریس آثار این استاد بزرگ یاد و راه او را زنده نگه دارند.

در کنار مدیران توانمند همچون دکتر عادل آذر، کشور ما مدیران رانتی و سود جو کم  همچون الباقی نداشته است. مدیر و مالک ساحتمان متروپول نمونه ای مدیران بحران ساز است، که بجای سازندگی ویرانی تحویل مردم داد. ریزش ساختمان متروپل در آبادان دوباره نشان داد که زیرساخت های ایران نه تنها فقط فرسوده و پوسیده شده، بلکه بی کیفیت و بی اعتبار نیز شده است. چند سال پیش، ریزش ساختمان پلاسکو هشداری برای فرسودگی بود، البته بصورت ریشه ای به آن توجه نشد. اما حادثه آبادان نشان داد که رانت و زد بند و سبب تولیدات بی کیفیتی شده است که جان و مال مردم را تهدید می کند. با اتفاقات اخیر که در اقتصاد ایران رخ داد به نظر می رسد اقتصاد ایران نیز به مانند زیرساختا ها دچار یک فرسودگی مزمن است. اولین شاهد واضح فرسودگی اقتصادی را در واحد پولی می توان پیدا کرد. در چند دهه اخیر کاهش شدید واحد پولی کشور می ببینیم که هر روز ارزش آن در حال کاهش است و دیگر واحد پولی کشور توانایی نگه داشت و اداره اقتصاد ایران را ندارد. این امر کاملا مشهود است. بر خلاف حوزه سیاسی که می توان در چند روز و یا چند هفته موج ایجاد کرد، حوزه اقتصاد و دنیای اقتصادی دنیایی واقعیت است و حساب و کتاب دارد. نمی توان با شعار اقتصاد را تحکیم کرد و رشد اقتصادی و رفاه قابل توجه را ایجاد کرد. فرسودگی اقتصادی سالهاست گریبانگیر صنعت، کشاورزی و حتی بخش خدمات شده است.

دولت فعلی نباید اشتباهات گذشته را تکرار نماید. ضمن توجه به ساختار معیوب اداری و فرسودگی زیر ساخت ها به کنترل حوادث طبیعی بویژه سیل نگاه ویژه نماید. پیشنهاد می شود دولت در کنار مدیریت بحران در داخل در تحرکات دیپلماسی مختلف به دیپلماسی در کشور های منطقه توجه نماید تا بتواند بحران های طبیعی منطقه را مدیریت نماید. این مهم به وسیله مدیران شایسته اتفاق می افتد. با بکارگیری مدیران کاربلد و شایسته می تواند از بحران ها عبور و به توسعه و شکوفایی دست پیدا کند.

payamgooyesemnan