یادداشت روز به قلم روح اله ساعدی؛

نتایج کنکور و نقش آموزش و پرورش !

بالاخره دوره انتظار داوطلبان و خانواده ها به سر رسید و نتایج کنکور سال ۱۴۰۱ چند روز قبل در رسانه ها اعلام شد. دانش آموزانی که یک سال و برخی هم بیشتر! وقت و انرژی شان را هزینه کرده بودند، نتیجه زحمات و تلاش خود را دیدند و اینروزها در حال بالا و پایین کردن رشته ها در دفترچه انتخاب رشته سازمان سنجش هستند تا ببینند با رتبه ای که کسب کرده اند، شرایط مالی خانواده، علایق و سلایق و استعدادهای خود و… کدام ها را می توانند به عنوان گزینه های منتخب در جدول انتخاب های خود بگنجانند تا در مصاف با رقبا، برنده شوند و در آن دانشگاهی که با همه شرایط شان همخوانی دارد، آینده خود را ترسیم نمایند.

آن روی این سکه دغدغه های خانواده ها در نتیجه کنکور برای فرزندان شان، آمارهای حاصل از پژوهش هایی است که پرده از واقعیت های تلخ بی شماری برمی دارد. نمونه اش صحبت های دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور در مورد یک پژوهش ده ساله، در زمینه رقابت داوطلبان برای ورود به دانشگاههاست که در نقشه جامع علمی کشور هم انعکاس پیدا کرده و نشان می دهد، کنکور که روزی تنها راهکار برقراری عدالت بین جمعیت زیاد داوطلبان عنوان شده بود، از مسیر اصلی خارج شده و آن چه را طی سال های گذشته رقم زده، اصلا مطلوب خانواده های متوسط و ضعیف جامعه نیست. به گفته دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور؛ ۸۶ درصد قبولی رشته های پرطرفدار پزشکی سال ۹۹ از سه دهک اول بودند. قبولی های رشته های پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی در سال ۱۳۹۹ ،۱۴ درصد از هفت دهک پایین و ۸۶ درصد از سه دهک بالای درآمدی بودند. این در حالی است که در دهه هشتاد شرایط اینگونه نبود. در آمار قبولیهای کنکور ۱۳۹۹، افراد با معدل ۱۸ به بالا و رتبه زیر سه هزار، تنها ۶۷۶ نفر از هفت دهک پایین بودند و دو هزار و ۸۲ نفر از سه دهک بالا بودند.در  یکی از دانشگاههای برتر، قبولی های با رتبه زیر سه هزار، هفت نفر از دهک پایین درآمدی و ۵۸ نفر از سه دهک بالای ثروتمند کشور بودند؛ یعنی ۹۰ درصد کل پذیرفته شدگان!!  قبولی رشته روانشناسی با رتبه زیر سه هزار، در سال ۱۳۹۹ ،۱۹ درصد از هفت دهک پایین و ۸۱ درصد از سه دهک بالا بودند. دانش آموزان ورودی به دانشگاههای برتر در سال ۱۴۰۱ از میان چهل نفر رتبه های برتر، فقط یک نفر از مدرسه دولتی بود.

حالا به این آمارهای نگران کننده، نتیجه گزارش تحلیلی نتایج کنکور امسال را هم اضافه می کنیم، آماری که نشان می دهد؛ از بین چهل داوطلب برتر کنکور امسال، تنها دو نفر یکی در مدرسه دولتی و دیگری در مدرسه نیمه دولتی درس خوانده بودند. ۲۹ داوطلب یا به بیان دیگر ۷۲ درصدی کل رتبه های برتر در مدارس  استعدادهای درخشان تحصیل کرده اند. از مجموع چهل داوطلبی که از سوی سازمان سنجش به عنوان برترین ها معرفی شده اند، ۱۴ نفرشان از شهر تهران بوده اند که نشان می دهد، ۳۸ درصد از تهرانی ها توانسته اند در هر پنج گروه جزء نفرات برتر قرار بگیرند.  تهرانی ها در گروه آزمایشی ریاضی و علوم انسانی چهل درصد رتبه های نخست را از آن خود کردند و در گروه هنر هم از بین پنج نفر اول، چهار نفر از تهران بودند. پنج نفر از دانش آموزان یعنی ۱۳درصد برترینهای کنکور از مشهد بوده اند که پس از تهران بزرگترین بلوک جغرافیایی قبولی ها را دارند. پس از آن اراکی ها و تبریزی ها مشترکا رتبه بعدی را به لحاظ جغرافیایی از بررسی رتبه های برتر به دست می آورند. امسال ده نفر اول گروه علوم تجربی و همچنین پنج نفر اول گروه زبان، در مدارس استعداد درخشان درس خوانده اند،یعنی در عمل سمپادی ها راه را حتی روی دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی در این دو گروه بستند.نتیجه کاملا واضح است! ما اگر شرایط بسیار خاص را کنار بگذاریم واستعدادهای برتر و استثنائات را فاکتور بگیریم و آنها که با پرداخت هزینه های چندصد میلیونی، کلیدها را در اختیار گرفتند و راه شان از قبل روغنی شده بود را هم نادیده انگاریم، به راحتی می توانیم به این نتیجه برسیم که آنها که به لحاظ تمکن مالی شرایط مطلوب تری دارند و توانسته اند از پس شهریه های سنگین مدارس خاص و غیرانتفاعی برآیند و پرداخت هزینه های سرسام آور کلاس های کنکور و کتاب های کمک آموزشی، نگران شان نکرده، حالا در این رقابت جانکاه، پیشتازند و بدون تردید در بهترین صندلی های بهترین دانشگاه های کشور هم به تحصیلات خود ادامه خواهند داد، و دقیقا برعکس! و این همه در حالی است که برقراری عدالت اجتماعی و به تبع آن گسترش عادلانه علم و دانش از مهمترین اهداف انقلاب اسلامی و مطالبه ای اجتماعی به شمار می رود.

لذا در همین راستا اصل سوم قانون اساسی دولت را موظف می داند که همه امکانات خود را در مورد آموزش وپرورش رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعلیم آموزش عالی به کار برد و اصل سی ام قانون نیز به صراحت اعالم می نماید که دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خود کفایی کشور به صورت رایگان گسترش دهد.

و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل، آیا این اصول مهم قانون اساسی به معنای واقعی اجرایی شده اند؟! آیا آموزش و پرورش توانسته بسترهای الزام را برای ترقی آحاد افراد جامعه در  هر سطح وطبقه ای به صورت عادلانه ایجاد کند؟! جایگاه آموزش و پرورش در ساماندهی شرایط موجود کجاست؟! آیا راهی برای برقراری عدالت اجتماعی در کنکور و تحصیل وجود دارد؟! تکلیف آموزش و پرورش در این زمینه چیست؟! آیا آموزش و پرورش می تواند راه های نیل طبقات پایین جامعه به خوشبختی و توفیق از طریق تحصیل را هموار سازد؟!

payamgooyesemnan