یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

یک قدم مانده به توافق نهایی برجام !

چند قدم مانده به احیای برجام و چشم ها و گوش های منتظر به توافق برجام در آستانه هفته دولت فضای اقتصاد سیاسی این روزهای کشور است. حصول توافق نهایی و پایدار می تواند فصل جدیدی در تابستان امسال رقم بزند. این روزها دوباره احیای برجام قوت گرفته و مردم به ویژه فعالین سیاسی و اقتصادی چشم به توافق دارند. خبر های مثبت زیادی به گوش می رسد اما تا توافق نهایی صورت نگیرد نمی توان اطمینان حاصل کرد، چرا که بارها دو طرف به یک قدمی توافق رسیدند اما با شیطنت های برخی از دولت ها توافق نهایی حاصل نشد. گرچه اثر این خبر در کاهش قیمت دلار و سکه و طلا خود را تا حدود زیادی نشان میدهد. البته مردم به هر سختی که شده زندگی خود را اداره می کنند، اما حتما رفع تحریم می تواند شرایط را برای عموم مردم بهبود ببخشد. آنچه نگرانی ها را بیشتر می کند دو مطلب است یک آیا توافق نهایی خواهد شد و دو آیا کشورهایی مقابل به تعهدات خود در کوتاه مدت و بلند مدت عمل خواهند کرد. اینها سوالاتی است که ذهن مردم را به خود مشغول کرده است. بهر حال داریم به هفته دولت نزدیک می شویم و تقریبا یک سال از استقرار دولت می گذرد طبیعتا توافق نهایی برجام سبب می شود تا دولت ادامه کار خود را با اطمینان بیشتر پی بگیرد. حتما عمل به وعده های دولت به مردم در شرایط بدون تحریم راحت تر است و سبب می شود کارها و برنامه ها روان تر صورت گیرد. این در حالی است که دولت بایستی به دنبال تدوین برنامه و بودجه ۱۴۰۲ باشد و توافق برجام شرایط را برای بستن بودجه با درآمد بالا فراهم می کند. در مجموع اداره اقتصادی کشور با رفع تحریم ها می تواند یک گشایش قابل توجه در ابعاد مختلف باشد.

کاهش و کنترل قیمت در ایام آغار هفته دولت می تواند مسولین و مدیران اقتصادی را در این هفته با خیالی راحت به سمت رسانه ها هدایت کند. البته امید است که گزارش و خدمت گزاری مدیران منحصر به هفته دولت نباشد و مردم سختی کشیده در همه ایام سال نفس راحتی از دست تورم و مشکلات اقتصادی بکشند. یادمان نمی رود در سه ماه اول سال اقشار مردم در صف روغن و مایحتاج اولیه چقدر گرفتاری داشتند و تورم شدید زندگی را برای آنها دشوار کرده بود.  البته اگر از انصاف دور نشویم دولت امسال تابستان بحث  قطعی برق را خوب مدیریت کرد و کمترین قطعی برق را داشتیم. اما اخبار مربوط به آب و سیل تابستان نشان داد تا دولت در این ارتباط تلاش و برنامه ریزی بهتری داشته باشد. بهرحال مردم برای تامین رفاه حداقلی احتیاج به به یک بسته از خدمات عمومی دولت دارند. ناقص بودن و یا کیفیت کم این خدمات نمی تواند رضایت عمومی را به ارمغان بیاورد. بد نیست در آستانه هفته دولت نگاهی به عملکرد در حوزه های مختلف با تاکید بر شعار سال داشته باشیم تا قضاوت عادلانه ای در ارتباط داشته باشیم.

دولت سیزدهم با شروع سال جدید برآن بود اقدامات جدی در حوزه اقتصادی انجامد جراحی اقتصادی و اصلاح قیمت ها بلافاصله بعد ماه مبارک رمضان شروع شد و گرچه از واقعیت هم بیشتر گران شد موج از گرانی رخ داد به نحوی که دولت صلاح را برآن  دید مابقی جراحی را به ماه های بعد و سال بعد موکول کند تا فشار این جراحی برای مردم قابل تحمل باشد و گرنه اقتصاد کشور و  زندگیمردم به شدت به کما می رفت. در کنار اصلاح قیمت اصلاح نظام مالیاتی نیز به صورت نا محسوس انجام شد و بسیاری از کسبه ها با مالیات های جدی مواجه شدند. در این میان نام گذاری سال به اقتصاد دانش بنیان مسئولیت دولت سیزدهم را بیشتر کرد. امسال اقتصاد دانش بنیان به عنوان محور برنامه های کشور قرار خواهد گرفت و این یعنی فصل جدیدی در اقتصاد ایران. در صورتی که بتوانیم به معنی واقعی این امر را انجام دهیم در آن صورت اقتصاد ایران مسیر توسعه را با شتاب بیشتری طی خواهد کرد. حال سوال این است که آیا اقتصاد ایران چنین پتانسیل و توانایی اجرای چنین برنامه ای را دارد؟ دولت سیزدهم چگونه صنعت و تجارت را به توجه به حوزه دانش بنیان هدایت خواهد کرد؟ این ها سوالاتی است که در  سال جاری به صورت با آن مواجه هستیم و باید پاسخ مناسبی برای آنها ارائه دهیم. در این میان دانشگاه ها و مراکز علمی می توانند نقش بسزایی در این تصمیم مهم داشته باشند. در آستانه هفته دولت به شروع سال جدید آموزش و پژوهشی دانشگاه نیز نزدیک می شویم. ایران با این همه دانشگاه می تواند برای توسعه علمی و اقتصاد مبتنی بر دانش گام های بزرگی بردارد و زمینه ساز اقتصاد پیشرفته باشد.

در طول سه دهه گذشته تعداد دانشگاه های ایران به شدت افزایش یافت حتی برخی از آمارها نشان می دهد ایران ۸۰ میلیونی با اندازه چین یک میلیارد و پانصد میلیونی دانشگاه دارد. این امر نشان می دهد که در طول  سه دهه گذشته سرمایه گذاری مردم و دولت در حوزه دانش و علم به شدت بالا بوده و در شرایط فعلی کشور از نظر سطح دانش وضعیت مناسبی دارد. اما دلیل اینکه نتوانستیم از سرمایه دانش بنیان استفاده کنیم یکی بحث کیفیت دانش و دوم قرار نگرفتن دانش در مسیر تولید است. این امر سبب پایین بوده بهره وری نیروی کار فارغ التحصیلان دانشگاهی بوده و از سوی  مواجه شده با انبوه زیادی از فارغ التحصیلان بیکار دانشگاهی بودیم. بر اساس هدف گذاری سال به نظر می رسد باید تعداد پارک های فناوری افزایش و شرکت های دانش بنیان به دو برابر افزایش یابد تا بتوانیم تولید بر محور دانش بنیان را رقم بزنیم. یک سال از عمر دولت گذشت و بهانه ها تمام شد و مردم انتظار دارند دولت مردان به وعده های خود در ساخت مسکن، کنترل تورم، ایجاد اشتغال و بهبود معیشت کشور کارنامه قابل قبولی ارائه دهند.

payamgooyesemnan