یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

مذاکره مستقیم برای تحقق چهار شرط باقی‌مانده

قرن‌هاست که دانشمندان جهان به وجود اتم یعنی کوچک‌ترین واحد تشکیل‌دهندۀ ماده پی برده‌اند؛ اما به‌لحاظ استفادۀ نظامی، تنها حدود هشتاد سال قبل بود که در زمان جنگ جهانی دوم به دستور ترومن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دو بمب به فاصلۀ سه روز از هم، روی شهرهای هیروشیما و ناکاساکی انداخته شد. نتیجۀ این عمل جنایتکارانه کشته‌شدن ۲۲۰هزار تن بود؛ بااین‌حال، خوانندگان گرامی می‌دانند بعد از جنگ جهانی دوم به‌ویژه در سال‌های اخیر، استفادۀ بشر از فناوری اتمی به جنگ و بمب اتم منحصر نیست؛ کما اینکه در کشور خودمان بیش از پنجاه سال است که برای به‌دست‌آوردن انرژی حاصل از اتم تلاش شده و قبل از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۴، احداث دو رآکتور آب سبکِ ۱۳۰۰مگاواتی در بوشهر توسط شرکت زیمنس آلمان میسر شد. در این نیروگاه دوهزار متخصص اعم از ایرانی و آلمانی آغاز به کار کردند که در آن زمان پروژۀ بسیار عظیمی در نیروگاه اتمی محسوب می‌شد؛ لذا هم‌اکنون همۀ حکومت‌های جهان به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته به این نتیجه رسیده‌اند که باید جهان را به‌سمت انرژی‌های نو و تجدیدپذیر ببرند؛ چون به‌هرحال سوخت فسیلی که طی میلیون‌ها سال از بقایای موجودات زنده و گیاهان به‌صورت زغال‌سنگ، بنزین، نفت، گاز و… به وجود می‌آید، ضمن اینکه انرژی گران‌قیمت و تجدیدناپذیری است، به‌شدت باعث آلودگی محیط زیست و گرم‌شدن هوای کرۀ زمین و شکاف‌برداشتن لایۀ اوزون شده است. از طرفی استفاده از انرژی اتمی به تولید انرژی جایگزین سوخت فسیلی یا تولید برق منحصر نیست؛ بلکه فناوری هسته‌ای در کاربردهای زیادی به زندگی و رفاه بشر کمک می‌کند؛ ازجمله در پزشکی هسته‌ای که از تصویربرداری پزشکی هسته‌ای گرفته تا اسکن استخوان، از تصویربرداری قلبی و عروقی گرفته تا رادیوتراپی و همچنین در بسیاری از کاربردهای پزشکی دیگر مفید است.

زمینۀ دیگر استفاده از انرژی هسته‌ای در دام‌پزشکی و دام‌پروری است. از موتاسیون و جهش هسته‌ای گرفته تا کنترل حشرات، از جوانه‌زدن سیب‌زمینی گرفته تا کنترل نشت آب سدها و همچنین کاربردهای صنعتی و چگالی صنعتی و ده‌ها زمینۀ دیگر که ذکر همۀ آن‌ها در این مقاله میسر نیست، نمونه‌هایی هستند که برای دستیابی به آن‌ها می‌توان از انرژی هسته‌ای بهره برد؛ لذا در این سال‌ها بحث اصلی و مهم کشور ما و کشورهای دارای سلاح‌های اتمی یعنی همان کشورهای معروف به ۱+۵، بر محور انرژی هسته‌ای قرار گرفته است. بحث برجام یا همان برنامۀ جامع اقدام مشترک نیز اکنون مطرح است که مخالفان و موافقان زیادی داشته و دارد.

از یک سو اسرائیل از ترس اینکه مبادا ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، موجودیت خود را در خطر می‌بیند، از سوی دیگر، افرادی در داخل کشور هستند که منافعشان به داشتن اختلاف ابدی با کشورهای دیگر به‌ویژه آمریکا بستگی دارد؛ چون در سایۀ این اختلاف، در طی این چند سال، بر سر این موضوع خاص، صاحب هزاران میلیارد تومان ثروت بادآورده شده‌اند.

از طرفی هم دیوانه‌ای جمهوری‌خواه چون ترامپ توافق‌نامۀ مربوط به انرژی هسته‌ای را جلوی چشم مردم جهان پاره کرد و در کشور خودمان هم آنانی که با دولت روحانی مخالف بودند، عَلَم مخالفت خود با اجرای این توافق‌نامه را بلند کردند تا آنکه مردان دولت سیزدهم طالب این بودند که توافق‌نامۀ جدیدی البته با واسطۀ کشورهای اروپایی، با آمریکا تنظیم کنند که این خود جای بحث دارد که چرا مستقیم با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم و عده‌ای سودجو از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند؟! چه، توافق‌نکردن آمریکا با ما، هم به‌نفع اسرائیل است هم به‌نفع کشورهایی به‌ظاهر دوست ما مثل روسیه و چین! حتی می‌توان گفت کشورهای اروپایی و عده‌ای دیگر در داخل به‌دنبال خریدن وقت هستند تا جمهوری‌خواهان آمریکا که به جنگ‌طلبی و تجاوز مشهورند، به قدرت دست پیدا کنند.

نگارنده امیدوار است این توافق هرچه سریع‌تر انجام شود تا ما نیز مثل کشورهای توسعه‌یافته در کنار استفاده از فناوری هسته‌‌ای و باتوجه‌به ثروت زیادی که داریم، بتوانیم با برداشتن تحریم‌ها، رفاه و آسایش را برای همۀ مردم ایران و نه فقط عده‌ای خاص، فراهم کنیم؛ همچنین طرفین بتوانند با توافق روی چهار شرط باقی‌مانده از دیدگاه دولت سیزدهم که همانا بسته‌شدن پروندۀ ایران در آژانس بین‌المللی اتمی، تضمین لازم و کافی ازطرف مقابل برای ادامۀ توافق، راستی‌آزمایی و نهایتاً برداشتن تحریم‌هاست، به نتیجۀ مثبت دست پیدا کنند. به‌نظر نگارنده، این میسر نمی‌شود مگر اینکه دولتمردان ما مستقیماً با آمریکا مذاکره کنند؛ چون به‌طور قطع و یقین، واسطه‌ها اول منافع خود را در نظر می‌گیرند.

payamgooyesemnan