یادداشت روز به قلم صدیقه رهایی؛

مرگ مهسا امینی ، امنیت اجتماعی یا آشوب؟!!

وقتی در جامعه ای یک اتفاق ناخوشایند می افتد با توجه به شرایط فعلی اکثریت چه آنهایی که مخالف این اتفاق هستند و چه آنهایی که موافق هستند موضوع را آنگونه که به صلاح خودشان هست تفسیر کرده و اقدام به پخش آن در فضای مجازی می کنند .چند روزی است مرگ پرحاشیه مهسا(ژینا) امینی دختر ۲۲ساله سقز کردستان با موجی از واکنش های چهره های سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی و کاربران فضای مجازی رو به رو شده است.آنچه مسلم است در این اتفاق دردناک قرار است هر کسی موضوع را به نفع خود تعریف کند .مسئولان پلیس تهران گفته اند مهسا در کلاس های توجیهی دچار عارضه قلبی شده و به بهداری فرستاده شد . آن طرف ماجرا عده ای بر این باورند مهسا به علت ضربه به سر و خونریزی جان خود را از دست داده است و مادر مهسا در گزارشی اعلام کرده دخترش هیچ مشکل قلبی نداشته و در سلامت کامل بوده است .این گونه حرف زدن ها و نظر دادن ها بیشتر به بی اعتمادی دامن می زند مهمترین چیزی که باید در این اتفاق به آن توجه شود شفاف سازی در این خصوص است حتی اگر این موضوع به ضرر پلیس تمام شود زیرا در این شرایط مردم به دنبال واقعیت ها هستند .پس از انقلاب  گشت‌های مختلفی تشکیل شده بود تا با موضوعات اجتماعی که برای حکومت خط قرمز محسوب می‌شدند، مانند پوشش زنان یا روابط دختران و پسران، برخورد کنند. از جمله این گشت‌ها در دهه شصت، گشت‌های کمیته‌های انقلاب اسلامی و گشت‌های «جندالله» ژاندارمری، تا پیش از ادغام هر دو نیرو در نیروهای انتظامی، و گشت‌های ثارالله سپاه پاسداران با همکاری نیروهای بسیج بودند.در دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و با ادغام کمیته‌های انقلاب با شهربانی و ژاندارمری، این گشت‌ها در قالب نیروی انتظامی ادامه یافت و خرداد سال ۷۵ نیز طرح «مبارزه با بدحجابی» در تهران از سوی وزارت کشور اجرا شد. تشکیل گشت ارشاد بر اساس مصوبه‌ای بوده که در آخرین روزهای فعالیت دولت محمد خاتمی در شورای عالی انقلاب به تصویب رسید و اوایل روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد اجرایی شد. شورای عالی انقلاب فرهنگی در چهارم مرداد ۱۳۸۴ «راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف» را تصویب کرد. تابستان سال ۸۵ مقامات نیروی انتظامی آغاز فعالیت گشت ارشاد را اعلام کردند و گفتند که این گشت ها تنها وظیفه تذکر دادن به افراد «بی حجاب» را دارند. در همان سال بود که رییس پلیس امنیت فرماندهی انتظامی تهران بزرگ گفت که در مدت یک ماه به ۶۳ هزار و ۶۹۳ «بدحجاب» تذکر داده شده و یا تعهد اخذ شده است و چندین خودرو که سرنشین آن «بدحجاب» بوده و یا با آلودگی صوتی، ایجاد مزاحمت می‌کردند، توقیف شدند. در ماه‌های بعد اما رویه تغییر کرد و مقامات نیروی انتظامی از بازداشت تعدادی از زنان نیز خبر دادند.  در سال ۱۳۸۶ احمدرضا رادان، فرمانده نیروی انتظامی تهران، گفت: «افرادی که وضعیت نامناسب بدتری دارند حتما دستگیر شده و مورد مشاوره مشاوران زن قرار می‌گیرند. سپس از خانواده این افراد درخواست می‌شود که به مرکز پلیس آمده و با اصلاح در وضعیت ظاهری فرزندانشان، آنها را تحویل بگیرند.»پس از آن نیز طرح‌های مختلف «امنیت اجتماعی» در نقاط مختلف از جمله تفرجگاهها اجرا شد. در آذر ماه ۸۶فرمانده نیروی انتظامی تهران، در نشست خبری از اجرای مرحله جدید طرح «مبارزه با بدپوششی» خبر داد.  بخشی از سخنان او در این نشست خبری اما خبرساز شد و اعتراض برخی از نمایندگان را به دنبال داشت. طرح گشت ارشاد در شهرهای بزرگ دیگر نیز اجرا می‌شد با توجه به حساسیت های موجود به این طرح ، چند ماه بعد اعتراض‌ها آغاز شد و جالب تر از آن شعارهای انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری تحت عنوان«جمع کردن گشت ارشادِ» از موضوعاتی بود که به آن به صورت ویژه پرداخته میشد .با این حال فرمانده وقت انتظامی تهران گفته بود: «خودروهای گشت ارشاد در معابر هستند اما امروز نوشته گشت ارشاد را کنده‌ایم و به صورت عادی ماموریت خود را انجام می‌دهیم چون نیازی به بزرگ نمایی و فضاسازی برای این موضوعات نیست و پلیس ماموریتهای ذاتی خود را انجام می دهد.در سال‌های بعد اما گشت ارشاد بار دیگر بازگشت و این موضوع انتقاد رییس جمهور وقت را به دنبال داشت و از جمله گفت که «فرهنگ با ون، مینی‌بوس و پاسبان درست نمی‌شود». موضوع گشت ارشاد در سال‌های بعد نیز هر از چندگاهی خبرساز می‌شد و یک سال پیش از  انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶، حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی ایران، گفت: «امروز شاهدیم که هر کسی در هر شهرستان می‌خواهد کاندیدا شود یا هر کس می‌خواهد در ریاست‌جمهوری شرکت کند، شعار می‌دهد که من گشت ارشاد را برمی‌دارم؛ اما مگر این شدنی است؟»اما با این همه بگیر و ببندها گشت ارشاد جمع نشد و حتی درسال‌های اخیر انتشار ویدیوهای متعددی از ضرب و شتم زنان توسط ماموران گشت ارشاد خبرساز شده است. موضوعی که اگر به آن به صورت تخصصی پرداخته نشود و قرار باشد عده ای در قالب گشت ارشاد تمام عصبانیت و عقده های خود را بر سر زنان این سرزمین خالی کنند بی شک یک آشوب و بی نظمی و از همه مهمتر قرار گرفتن مردم در مقابل هم در کشور اتفاق می افتد .مرگ مهسا امینی بار دیگر موضوع گشت ارشاد را مطرح کرده است. در سال‌های اخیر برخی از چهره‌های سیاسی و مذهبی در ایران خواستار تعطیل شدن این گشت‌ها شده بودند. وضعیت دردناک دختری که بعد از بازداشت از سوی گشت ارشاد دچار حادثه شد و درگذشت مهسا، عاطفه اجتماعی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است و با واکنش‌های زیادی همرا
ه شده است و از همه مهمتر خانواده ای داغدار فرزندی شده اند که دقیقا نمی داند چه اتفاقی برای فرزندشان رقم خورده است؟.هیچ جای قانون ما این اجازه را نداده است که یک فرد را برای تذکر حجاب تنبیه  یا مورد ضرب و شتم قرار دهند.با این حال اگر این ادعا که پلیس در مرگ این دخترنقش داشته ، صحت داشته باشد چرا باید چنین اتفاقی بیفتد و چه نسبتی بین این حوادث و رفتار پلیس وجود دارد؟شاید برخی طرفداران وضع موجود گمان کنند که ماجرای پیش آمده برای خانم مهسا امینی بیش از اندازه بزرگ شده است و احتمالا آن را توطئه رسانه‌ای بدانند. ولی واقعیت این نیست. او را به دلیلی به بازداشتگاه بردند که می‌تواند شامل حداقل نیمی از زنان و دختران این کشور شود.. اتفاقی که برای ما یک خبر است و برای آن زنان و دختران و خانواده یک کابوس. گرچه باید منتظر رسیدگی بی‌طرفانه و جزییات این رویداد بود ولی فرض می‌کنیم تمام آنچه از طرف نیروی انتظامی گفته شد، صحیح است. یعنی این دخترخانم را به آنجا برده‌اند، تا در جلسه ۴۰ دقیقه‌ای ارشاد شود، سپس دچار سکته قلبی شده و در زمان مناسب به بیمارستان برده شده، ولی عملیات احیا پاسخ نداده و فوت کرده است.بدون شک مسئولان نیروی انتظامی باید به صورت شفاف و دقیق نسبت به آنچه که به نام «توجیه و آموزش» بر این دختر ۲۲ ساله رفته است، پاسخگو باشند مرکز اطلاع‌رسانی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ گفته حتماً این موضوع را به صورت ویژه پیگیری خواهد کرد و نتیجه‌اش را شفاف به مردم اعلام می کند.قوه قضاییه نیز با توجه به مسئولیت ذاتی خود، و نیز رویکرد دوره جدید که مبتنی بر پیگیری حقوق عامه و پاسخگویی به افکار عمومی عنوان شده است، با مقصران این حادثه تلخ برخورد فوری و قاطع کند.عدم برخورد بهنگام و قانونی، و بی توجهی به این اتفاقات ، بیم تکرار این قبیل فجایع را بالا می‌برد.این ماجرا بیش از گذشته تذکر می‌دهد که اجرای قوانین نیازمند فرهنگ‌سازی تاثیرگذار است. چقدر از درک حقیقت تربیت دورند کسانی که از مسیر گشت ارشاد در صدد ارشاد مردمانند و چقدر از آموزه های دینی فاصله دارند کسانی که می خواهند با سلاح اجبار و اکراه از ارزش ها پاسداری کنند.چه کسی پاسخگوی این حجم از خطا کاری و استمرار آن است؟این رفتار سلیقه ای، تک بعدی و‌ضرر آفرین گشت ارشاد امروز به پای کل نظام نوشته می شود. نه در قرآن نه در احادیث و نه در دین ذکر نشده است که با زن مسلمان این نوع برخورد شود. در قانون اساسی ما نیز چنین اجازه ای داده نشده است که چنین برخوردی با یک شهروند شود.

payamgooyesemnan