گزارش روز ( گزارشگر :مائده شریفی)

شغل و حرفه ضرورت زندگی سالم

یکی از عناصر مهم حیات اجتماعی جوانان انتخاب شغل و شروع منظم و کارآمد فعالیت اجتماعی است. تحول هویت شغلی و انتخاب شغل در راستای رشد و شکل گیری هویت در نوجوانان و جوانان رخ می دهد، و اینکه شغل آینده من چه خواهد بود و در اجتماع چه نقشی خواهم داشت، سوالاتی است که بسیاری از نوجوانان و جوانان از خود می پرسند. هویت شغلی به صورتی بسیار ساده از دوره کودکی شروع به شکل گرفتن می کند و کودکان به خیال پردازی های شغلی می پردازند که در نوجوانی با بروز توانایی های فکری و دستیابی به مقدمات تفکر انتزاعی به آزمایش ذهنی مشاغل پرداخته و می فهمند که به دست آوردن یک شغل مستلزم توانایی ها و آموزش های خاص است و بالاخره مرحله واقع بینی شغلی که در جوانی حاصل می شود،که با مقایسه مقتضیات شغلی و آموزش ها و مهارت های مورد نیاز هر شغل با ارزش ها و علایق و استعدادها و توانایی های خود، انتخاب شغلی انجام می شود.

به طورکلی در سالهای جوانی سازمان روانی فرد به گونه ای شکل می گیرد که می تواند صلاحیت های کار مولد و استقلال اقتصادی را به دست آورد و پس از دستیابی به شغل نسبتا پایدار در دوره جوانی در سنین میانسالی و پختگی فرد به خلاقیت واقعی و نوسازی دائمی زندگی می رسد.

ایجاد مشاغل مناسب با توانایی ها و ظرفیت های همه جوانان کشور و ارائه راهنمایی‌های شغلی به آنان توسط نهادهای تخصصی در دبیرستان ها و موسسات آموزش عالی و در بخش های صنعتی،فرهنگی و… از امور مهمی است که باید مورد توجه و تلاش متولیان امور جامعه قرار گیرد.

جوانان خواهان ورود به اجتماع هستند تا انرژی و تازگی وجود خویش را در راه پذیرش مسئولیت های اجتماعی صرف کنند و از جانب اجتماع جدی تلقی شوند، آنان از تاثیرگذارترین عوامل انسانی در جامعه بشری هستند و هرگونه تعالی و ترقی و پیشرفت در ابعاد مادی و معنوی مرهون توانایی ها، آمادگی ها و استعدادهای جوانان یک جامعه است.

مهدی کرمی یکی از شهروندانی بود که در خصوص اهمیت شغل بیان کرد: کار کردن باعث می شود انسان به زندگی اش نظم بدهد اگر هر انسانی با هر شغل ومقامی چه کارگر مانند رفتگر وچه آن مدیر ومسئول رتبه بالایی که در پشت میز اداره ای مینشیند اگر درکارش نظم نداشته باشد تمام اصول وبرنامه های کاری او به هم می ریزد .و وقتی انسان به سنی می رسد در قبال خود وخانواده اش احساس مسئولیت می کند واین امر باعث می شود که او وارد عرصه ی کار شود.علاوه بر این مسائلی که گفته شد هر فردی باید برای بدست اوردن نتیجه ی بهتر از کارش وبرای اینکه تاثیر مثبتی در زندگی داشته باشد علاوه بر نظم باید در آمد خود را با خرج وهزینه‌های زندگی تنظیم نماید.مثلاًیک کارمند ساده نمی تواند به اندازه کسی که شغل آزاد ودرآمدزا دارد خرج کند و باید هزینه زندگی را براساس در آمد خود تنظیم کند وبه این ترتیب زندگی خود را سر وسامان دهد.

کرمی در ادامه و در بیان امنیت شغلی نیز توضیح داد: امنیت شغلی زمانی معنا می یابد که شما در محل کار خود و نزد همکاران و مدیران از امنیت کافی جهت بیان نظرات، پیشنهادها، انتقادها و تعریف و تمجیدها برخوردار باشید. این حس بسیار خوشایند و آرامش بخشی است که شما به درستی شنیده شوید و برای کلامتان ارزش قائل شوند. با حضور امنیت شغلی و در قالب دیالوگ، موافقت یا مخالفت مجموعه  کاری ما با نظراتمان به همان اندازه ای که نیاز است اهمیت می یابد و آنچه خیلی بیشتر اهمیت دارد شنیده شدن و مجال ابراز عقاید است. راستی ما هم می توانیم در ایجاد حس امنیت شغلی برای همکاران مان موثر باشیم. آن ها را با حوصله بشنویم و به نقطه نظرات آنان سر فرصت فکر کنیم. انتظار از برقراری حس امنیت شغلی در محیط کار انتظاری دو جانبه است.

وی در ادامه و در توصیف رابطه اشتغال و دیگر مشکلات اذعان نمود: ما در صحبت‌های روزمره‌ خود، کلمه شخصیت را بکار می‌بریم. احتمالاً آنچه را که در صحبت از شخصیت مد نظر داریم آمیزه‌ای از خصوصیات مختلف است که امکان دارد خودبینی و تکبر، پیش‌داوری، نوسان‌های خلق و خوی و ارزش‌های فرد باشد و یا آنچه را که از شخصیت در نظر داریم ترکیبی از اعمال، افکار، هیجانات و انگیزه‌های شخص باشد؛ که در تعامل با موقعیت‌ها و وضعیت‌های مختلف نمایان می‌شود. با توجه به تعریف شخصیت و عوامل اثرگذار روی آن، نوع شغل، یکی از شاخصه‌های اثرگذار روی شخصیت و حالت درونی فرد است و مهم‌ترین چیزی که در رابطه با یک فرد برای ما اهمیت دارد نوع رفتار وی، حالت شخصی و نوع مواجهه‌اش در هنگام مشکلات می باشد. پس انتخاب شغل مناسب و برقراری تعادل بین فشارهای کاری و زندگی شخصی اهمیت به سزایی دارد.

مهدی کرمی همچنین گفت: اقتصاد ما اقتصادی وابسته به نفت است و بنگاه ها نیر بر همین اصل تصمیمات اتخاذ می کنند به عنوان مثال با ثابت مانند سایر شرایط اگر متغیر تورم رو به افزایش باشد به جای افزایش نیروی کار سرمایه خود را افزایش می دهند همین موضوع بر نرخ بیکاری می افزاید. بر عکس همین موضوع نیز صادق است یعنی اگر نرخ ارز افزایش یابد چون هزینه نیروی کار نسبت به هزینه سرمایه کمتر می شود میزان اشتغال افزایش می یابد. اما شرایط کنونی اقتصاد بسیار متفاوت از تمامی دوره های قبلی می باشد. از زمانی که تحریم ها آغاز شده است ابتدا بازار ارز با شوک ناگهانی بسیار شدید مواجه شد و به مرور روند افزایش قیمت ها  به تبع آن و نقدینگی افزایش پیدا کرد.

وی در ادامه نیز توضیح داد: با این حال هنوز می توان بحران ایجاد شده را با تدبیر و تامل در شرایط تحریم کنترل و بعد از آن بهبود بخشید تا بعد از چند سال مجدد به خانه اول بازنگردیم. پیش از هر اقدامی محیط کسب و کار بایستی بهبود یابد تا فضای اطمینان برای سرمایه گذاری فراهم گردد؛ ایجاد فرصت شغلی نیاز به سرمایه گذاری مولد دارد. در واقع به ازای کاهش یک درصد نرخ بیکاری باید ۲ درصد رشد اقتصادی داشته باشیم که سرمایه گذاری مهم ترین مولفه آن است. کاهش فضای امنیتی و حاکمیتی بر کسب و کارها انواع ریسک ها را کاهش داده و به ایجاد مشاغل پایدار کمک می کند.

کرمی در پایان نیز گفت: یادمان باشد احساس آرامش درکار منجر به رهایی از فشار شغلی گردیده و در نتیجه بخشی از امنیت شغلی کارکنان که از طریق فشارهای شغلی تهدید می شود، تامین می گردد.

یکی دیگر از همشهریانی که در این گزارش سهیم بود و به توضیح پرداخت مینا موحدی بود که در ابتدا  سخنان خود توضیح داد: بدون شک، نیاز جوان به شغل، یک نیاز ضروری است و همواره در کنار سایر نیازهای او نظیر ازدواج، تحصیلات، و مسکن مطرح بوده است. میدانیم نیروی انسانی به عنوان مهم ترین منبع تولید به حساب می آید؛ از این رو بهبود اشتغال، به معنای رونق چرخه تولید و کسب درآمد، بیشتر است، و افزایش سطح درآمد، زمینه ارتقای رفاه و آسایش می شود. اشتغال عاملی است که به طور آشکار بر زندگی، میزان رفاه عمومی و سطح رضایت افراد از زندگی، اثر می گذارد. از این رو ایجاد فرصت های شغلی، بسیار مهم خواهد بود. داشتن شغل و حرفه به عنوان منبع درآمد و بی کاری یا نداشتن شغل به منزله محرومیت از درآمد به شمار می آید. جامعه ای که در آن، موضوع اشتغال به طور صحیح سامان نیافته باشد، دیر یا زود، بحران ها در آن رشد می کند و فسادهای اخلاقی اجتماعی و اقتصادی ویرانگر، نمود می یابد. از این روست که در تعالیم اسلامی، کار و اشتغال، گذشته از بعد اقتصادی و درآمدزایی، برای سلامت جامعه و زیست مطلوب، ضروری است و یک وظیفه دینی محسوب می شود.

موحدی در مورد رابطه اشتغال با دیگر مشکلات جامعه توضیح داد: بدون شک جامعه ای که با مشکل بیکاری رو به روست، و قشر انبوه جوان و پرانرژی جامعه، بر اثر نیافتن شغل و حرفه مناسب، دچار سردرگمی و سرخوردگی، افتادن در دامن فسادهای شغلی و… می‌شوند، برنامه ریزی و اجرای دقیق آن، با عدالت اجتماعی، رفاه همگانی و ضرورت اجتماعی سازگارتر است. اگر جامعه ای با فقر، دست به گریبان است و کمبود شغل، سطح پایین درآمد، تورم و ده ها مشکل دیگر نیز در آن رواج دارد، باید این مشکلات بین همگان تقسیم شود. این نکته ای است که هر آنچه در اهمیت آن، گفته و نوشته شود، کم است. برخورداری عده ای معدود از امکانات جامعه ولو امکانات ناچیز و محرومیت عده ای دیگر، سلامت جامعه را متزلزل، عمر دولت و نظام سیاسی را کوتاه و چون ویروسی خطرناک، به تدریج، حیات سالم جامعه را نیز از درون تهدید می کند.

وی در ادامه سخنان خود همچنین امنیت شغلی را مهم خواند و گفت: امنیت شغلی بایستی ما را به توسعه شغلی رهسپار کند، در ما حس رقابت پذیری و رقابت جویی ایجاد نماید و افقی روشن از توسعه ی ابعاد آن شغل یا کسب و کار مربوط به آن شغل در آینده برایمان رسم کند.

مینا موحدی تصریح کرد: اگر خواهان اشتغال در استان هستیم مدیریت ارشد استان باید از ظرفیت ویژه کارآفرینان و فعالان بخش خصوصی به خوبی استفاده کند و به جای اینکه مدیران دولتی در بهبود وضعیت تولید و اشتغال صاحب‌نظر باشند از نظرات و راهکارهای فعالان بخش خصوصی استفاده شود. یکی از راهکارهای اساسی برای ایجاد اشتغال حمایت از واحدهای تولیدی برای افزایش ظرفیت و اجرای طرح توسعه آنهاست که در این راستا مدیریت ارشد استان و صاحب‌نظران باید از تمام ظرفیت خود از این افراد حمایت کنند و موانع پیش روی آنها را بردارند.

وی در آخر سخنان خود توضیح داد: اگر در زندگی زن و مرد و دیگر اعضای خانواده توقعاتشان را بر اساس نیازهای واقعی و ضروری و توانایی های موجودشان تطبیق دهند دیگر مجبور نخواهند شد به خاطر برآورده شدن نیازهای مادی ، ظاهری و غیر ضروری که هرگز پایانی ندارند خود را زیاده از حد توان به زحمت بیندازند. به نظر من بعضی امور که جزء نیازهای کاذب هستند ارزش به زحمت افتادن و سختی کشیدن را ندارند.

سمیرا همتی دیگر شهروندی بود که در خصوص اهمیت داشتن شغل عنوان کرد: یکی از محورهای اصلی و مهم زندگی هر جوان ، انتخاب شغل است و به طور کلی، انتخاب شغل برای هر فرد با توجه به جنبه های مختلف شغل و محیط کار وی ، مفهومی متفاوت دارد. همچنین مرجع های ارزشی مؤثر در انتخاب شغل ، در فرهنگ های مختلف هم متفاوت است. مذهب ، جهان بینی ، ارزش های جمعی و سنت های اجتماعی و تاریخی ، مواردی هستند که بر انتخاب شغل ، تأثیر می گذارند. البته در بعضی موارد ، شغل ، تنها وسیله ای است برای کسب دستمزد و ارضای نیازهایی که بیرون از خود کار است. پس دستیابی به شغل ، با توجه به سطح آرزوها و آمال افراد می تواند تحت تأثیر متغیرهایی نظیر : سطح تحصیلات، طبقه اجتماعی، طبقه شغلی و اجتماعی والدین و سطح فرهنگی و سرانجام، منشأ جغرافیایی نیز باشد.

همتی در ادامه نیز گفت: امنیت شغلی، ثبات شغلی و پیشرفت در کار نیز موارد دیگری هستند که جوانان برای انتخاب شغل به آنها توجه دارند. باید به این نکته توجه داشت که اگر انتخاب، ناصحیح باشد، و با روحیات فرد، سازگار نباشد، آثار زیانبار و جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت، چنان که جوان از ابتکار و خلاقیت در شغل خویش باز می ماند و در پایان روز ، مانند برده ای که از اسارت می‌گریزد، آن را رها می کند. پس کار  نه تنها باید از نظر فنی، جسمی و روان شناختی، مناسب و مساعد باشد، بلکه باید استعدادها و ظرفیت های جوان را هم به منصه ظهور برساند.

وی همچنین توضیح داد: برای برخی از مردان هنوز مسئله کار خارج از منزل و فعالیت های اجتماعی و اقتصادی همسرشان جا نیفتاده است و فکر می کنند به آن ها لطف کرده اند که اجازه داده اند بیرون از خانه کار کنند، در حالی که این تفکری اشتباه است. هر فردی به تناسب شغل خود با موانع و مشکلاتی مواجه می شود ولی در گروه زنان چون علاوه بر مسئولیت های کاری، مسئولیت خانه و بچه ها نیز بر عهده آن هاست و در گروه مردان چون شغل خود را نخستین اولویت زندگیشان می دانند و نان آور خانواده هستند، مشکلات کاری می تواند به گونه های مختلف آن ها را تحت تاثیر قرار دهد و حتی بر روابط خانوادگی شان اثر بگذارد. بیشترین مشکل کاری زنان به این دلیل که مسئولیت اداره منزل نیز برعهده آنان است، خستگی و کمبود وقت است. این در حالی است که در بعضی محیط های کاری بین زن و مرد تبعیض زیادی قایل می شوند و زنان کار بیشتر و حقوق کمتری دارند و این امر نارضایتی شغلی را نیز به همراه می آورد.

همتی در آخر اظهار داشت: زن ها به اندازه مردها بر اثر مشکلات کاری غمگین و افسرده نمی شوند اما ممکن است به شدت عصبانی شوند و در این حالت دوست دارند درباره مشکل خود با کسی صحبت کنند. مشکل عمده بیشتر زنان در زمینه با شغلشان این است که مردان همیشه کار زنان را اولویت دوم آن ها می دانند و هیچ گاه فعالیت خارج از منزل و شغل زنان را به اندازه شغل خود مهم نمی‌دانند.

مجید مهدوی کارشناس ارشد جامعه شناسی گفت: کار در زندگی انسان نقش مهمی دارد . به شرطی که کار را که انتخاب کرده مورد علاقه باشد و پشتکار داشته باشیم زیرا پشتکار انسان را موفق می کند و بهترین نردبان ترقی او به شمار می رود. اشخاصی که به قریحه و مواهب طبیعی خود متکی هستند به رستگاری و پیشرفت نزدیکند و از خسران دور. نسبت پشتکار به مواهب طبیعی مثل نسبت اراده است به قابلیت . همانطور که شخص هر قدر قابلیت انجام کاری را داشته باشد ، تا اراده انجام آن را نکند به انجامش موفق نخواهد شد. همین طور هم هر قدر انسان صاحب ذوق و قریحه و هوش و ادراک باشد تا آن ذوق و هوش و ادراک مقرون به پشتکار و سعی و عمل نباشد مثمر ثمر نیست. اساس امید پشتکار است.

مهدوی در ادامه نیز گفت: یک شخص فعال و با پشتکار هیچ وقت در مقابل ناملایمات و شکست ها خسته و فرسوده نمی شود. امید برای همه لازم است. با وجود امید انسان به سهولت می تواند مصائب و سختی های زندگانی را تحمل کند. بدبخت ترین اشخاص کسی است که آرزوهایش زیاد وقوه عملش کم باشد. کسی که دست خوش آرزوهای دور و درازی شود که فراتر از قدرت عمل اوست. قوایش کاستی ونقصان می پذیرد و در زندگانی رستگار نخواهد شد. بیشتر از همه طبقه جوان در معرض این آفت قرار دارد. لذا انسان باید از دوران کودکی خود را از عالم تخیل و رؤیا بیرون کشد و به مرحله عمل نزدیک شود و در زندگی هدفی داشته باشد نتیجه و هدف دوری که در انتظار آن هستند به سراسر زندگی لذت می بخشد ودر انسان علاقه به کار ایجاد می کند باید همیشه بیاد داشته باشیم که بهتر ین دوران عمر برای کسب فضائل اخلاقی دوران جوانی است هر گاه دوران جوانی را به بیهودگی بگذرانیم و تخم نیکی در سرزمین وجود خود نیفشانیم دیگر هرگز قادر نخواهیم شد به ترمیم به پردازیم.

این کارشناس خاطرنشان کرد: کارکنان سازمان در بازار کار خارج از سازمان نیز به لحاظ توانمندی های کسب‌شده می توانند جذب شوند. در سازمان های عصرحاضر، تنها رسمی شدن و استخدام ثابت تضمین‌کننده‌ امنیت شغلی نیست، بلکه کارآیی، تخصص و بالندگی، تفکر خلاق، نوآوری و مؤلفه‌هایی از این قبیل هستند که امنیت شغلی کارکنان را ضمانت می کنند. بنابراین در سازمان‌های عصر حاضر دیگر رسمی شدن و استخدام ثابت تضمین کننده امنیت شغلی نیست بلکه کارایی، تخصص و بالندگی، تفکر خلاق، نوآوری و مولفه هایی از این قبیل هستند که امنیت شغلی کارکنان را تضمین می‌کنند. به عنوان مثال اگر یک نفر به استخدام ثابت سازمان دربیاید ولی نتواند انتظارات تخصصی واجتماعی سازمان را برآورده کند پس از مدتی ازسازمان منفک می‌شود و برعکس اگر کسی بطورموقت به استخدام سازمان درآید و درحدانتظارات تخصصی و اجتماعی سازمان حرکت کند و روزبه روز رضایت سازمان از او بیشتر شود این فرد ازنظر ماهیتی به استخدام دائم سازمان درآمده است و امنیت شغلی او تضمین شده است.

مهدوی همچنین افزود: از گزارش ها و آمار چنین به دست می آیدکه درکشورما، مساله شغل، ضایت شغلی وجوانب آن هنوزبه صورت کارشناسانه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار نگرفته است.از سوی دیگر، طبق اظهار نظرها، کم کاری درکشور، به وفور مشاهده می شود، تا جایی که بعضی می گویند: میزان کار مفید روزانه در ایران قریب نیم ساعت است. امروزه که نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام الهی اسلامی نوپا و منحصر به فرد در جهان ادعا دارد خواهان پیاده کردن عدالت انسانی اجتماعی است، ضروری به نظر می رسد که محققان مسلمان در زمینه شغل و اشتغال دست به تحقیقات گسترده و دقیق بزنند.کارگران و کارکنان نیز مجدانه تلاش کنند و در راه اعتلا و ترقی اسلام و ایران ایثار نمایند.

این جامعه شناس در ادامه اظهار داشت: نگرانی مداوم از پیدا کردن کار، اجازه‌ی تمرکز بر روی چیزهای دیگر را نمی‌دهد. افزایش سطوح سرخوردگی، تمرکز بر روی هدف پیدا کردن کار جدید را دشوار می‌سازد. به دلیل داشتن استرس، سطوح تمرکز افت می‌کند. فرد خود را مشغول مرور خاطرات سالهای اولیه‌ی کار و یا خیالبافی در مورد یک کار خوب می‌کند. اما نه فکر به گذشته و نه خواب و خیال به فرد کمک نمی‌کنند؛ بلکه فرد بایستی درک کرده و شروع به جستجوی فرصتهای جدید کند.

payamgooyesemnan