یادداشت روز به قلم صدیقه رهایی؛

بی عدالتی نسبت به فرهنگ کتابخوانی

اگر نگاهی به گذشته بیندازیم خواهیم فهمید که تغییر و تحول در جهان و فرهنگ یک جامعه بسیار ناگهانی و به سرعت باد بوده است .البته هر انسانی این تغییرات را از منظر خود می بیند و درستی و نادرستی آن را تایید می کند . نباید فراموش کنیم که انصافا خیلی از این تغییرات مثبت و اساسی بوده است اما در کنار تغییرات مثبت ما شاهد تغییرات منفی هستیم که با هر روشی نمی توانیم آن را اصلاح کنیم .یکی از این فرهنگ هایی که متاسفانه به سرعت در حال فراموشی است فرهنگ غنی کتاب خوانی و مطالعه است . امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی ما شاهد این هستیم که از این فرهنگ غنی ایرانی فاصله گرفته ایم در زمان های دور در کتابخانه های ایران، کتاب هایی به زبان های مختلف از آثاری به زبان یونانی وجود داشته و در گزارش دیگری چنین آمده که یزدگرد در زمان فرار به مرو، کتاب خانه ای عظیمی که تهیه کرده بود را با خود همراه داشت و شهر به شهر این کتاب ها را با خود می برد . این نکات نشان می دهد که کتاب به چه میزان با زندگی ایرانی ها آمیخته شده و به آن اهمیت داده می شد .تاریخ بشر همواره شاهد پدیده های گوناگونی بوده که موجب دگرگونی در شیوه های متعدد کتاب خوانی شده است. آنچه که از آثار و شواهد برمی آید، کتاب و کتاب خوانی قامتی به بلندای تاریخ تمدن بشری دارد؛ چرا که پس از ابداع خط که می توان از آن به عنوان نخستین پدیده شگرف در تاریخ یاد کرد، به وجود آمدن کتابخانه ها بودند که نشان دهنده تاریخ مطالعه در میان انسان ها می باشند. تاریخ گواه است که نخستین گرایش به کتاب و کتاب خوانی حتی در قرون وسطی وجود داشته است . نکته مهم تر اینکه کتابداری در سنت های فرهنگی ما شغل بسیار مهمی بوده و تنها به دانشمندان درجه اول واگذار می شد . اما اگر امروز کتابداران ما از شغل خود به مظلومیت نام می‌برند و یا کتابخانه‌های ما اوضاع مناسبی ندارند و سرانه مطالعه در کشورمان این‌قدر پایین است آیا با این وضعیت به آن شکوفایی فرهنگی خواهیم رسید یا خیر؟در گذشته در رفت و آمد با اقوام ، آنهایی که از شرایط مالی مناسب تری برخوردار بودند شاهد کتابخانه ای بزرگ پر از کتاب های نفیس که ارزش کتاب و مطالعه را بیشتر نمایان می کرد بودیم ولی در حال حاضر موبایل ،تبلت و لپ تاپ جایگزین این کتابخانه های چوبی و باارزش شدند و نسل الان به ندرت با کتاب آمیخته است قطعا مسائل فرهنگی درپایین بودن میزان مطالعه در ایران نقش اساسی ایفا می‌کنند اما پرسشی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا فقط مسئله فرهنگ کتابخوانی است که باعث پایین بودن سرانه مطالعه در ایران است؟ آیا تمام عوامل به بی توجهی ایرانیان به کتابخوانی ختم می شود؟ یکی دیگر از مسائلی که در کاهش میزان مطالعه تاثیر گذار است، گرانی روز افزون کتاب است گرانی مواد اولیه کاغذ باعث شده که قیمت کتاب نسبت به سال‌های گذشته افزایش پیدا کند و تهیه آن برای بسیاری از اقشار جامعه مشکل باشد در حال حاضر با قطع شدن سهمیه کاغذ ناشران، آن‌ها کاغذ را چند برابر قیمت نسبت به سال‌های گذشته تهیه می‌کنند. گرانی قیمت کتاب باعث کاهش فروش این محصول فرهنگی شده است هر چند که این مسئله تنها به کتاب ختم نمی شود نشریات و روزنامه ها نیز با این مشکلات دست و پنجه نرم می کنند .در این شرایط که زندگی ها آمیخته با استرس است هیچ اتفاق دیگری در جهان به اندازه مطالعه کتاب به ما آرامش نمی دهد میزان بالای آلزایمر نیز گواه بر این دارد که چقدر از این نعمت غافل مانده ایم.بهتر است در مقایسه میزان سلامت خودمان در گذشته با الان این موضوع را فراموش نکنیم که بیشتر مواقع جامعه مسبب این تغییرات اساسی می شود و تغییر سبک زندگی عامل مهمی از این تفاوت هاست . به طور قطع مسئولین بخش فرهنگی در این زمینه در حق این نسل و آیندگان اجحاف کرده و کم کاری آن ها توجیهی نخواهد داشت باید از ظرفیت های موجود در مدارس استفاده شود و چه بهتر است که ساعتی از زمان تحصیل در مدرسه در کتابخانه ای که نیاز مبرم دانش آموزان است سپری شود .باید بپذیریم که برای کار فرهنگی نباید وارد مسائل اقتصادی شد جایگاه بالای فرهنگ در کشور باید به گونه ای شود که دغدغه مالی وجود نداشته باشد .فراموش نکنیم که خلع کتاب و کتابخانه می تواند زمینه را برای تهاجمات دشمنان یک کشور مهیا کند .

payamgooyesemnan