گزارش روز ( گزارشگر : علیرضا عربی)

اندر احوالات مشکلات روشندلان

روز عصای سفید نماد استقلال افراد روشندل و فرصت مناسبی برای آشنایی با چالش‌های این قشر از جامعه است.
۱۵ اکتبر؛ روز جهانی عصای سفید، روزی که هر ساله در تقویم تکرار می‌شود تا تلنگری باشد برای فراموش نشدن آنان در لابه‌لای رنگ‌ها و رنج‌های زندگی.
روز عصای سفید نماد استقلال افراد روشندل، تکریم، عدالت و برابری اجتماعی برای نابینایان است، تا دولت‌ها و انجمن‌های نابینایی جهت فرهنگ‌سازی، نحوه برخورد شایسته با نابینایان به مردم آموزش دهند.
صفحات تاریخ پر است از نابینایان و کم‌بینایانی که جوامع انسانی از ثمره وجود آنان بهره‌ها برده است. نام مخترعین، دانشمندان و شاعران همچون هلن کلر، خزائلی، فرزاد طیباتی و رودکی، شاعر پرآوازه ایران زمین و … در لابه‌لای برگ‌های تاریخ به جاودانگی و عظمت می‌درخشند و خود الهام بخش ظرفیت‌های بزرگی هستند که می‌تواند در تمام دوران‌ها راهگشا باشد.
علت بروز معلولیت نابینایی در افراد
نابینایی اختلالی است که فرد به دلیل عوامل فیزیولوژیکی و یا عصبی بینایی به آن دچار می‌شود.درصد بالایی از نابینایی‌ها به دلیل بیماری‌های مزمن مانند آب مروارید، آب سیاه و یا حوادثی از قبیل تصادفات رانندگی به بینایی ایجاد می‌شود. از این رو ۹۰ درصد نابینایان جهان در کشور‌های در حال توسعه زندگی می‌کنند، این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود آمار نابینایی در جهان تا سال ۲۰۲۰ افزایش داشته باشد.
اغلب نابینایی‌ها در کشور‌های توسعه نیافته به دلیل عفونت‌ها و بیماری‌ها ایجاد می‌شود، اما بیشتر نابینایی‌های ایران به دلیل حوادث حین کار و تصادفات اتفاق می‌افتد. گذشته از این نزدیک به ۸۰ درصد اختلالات بینایی مانند آب مروارید قابل پیشگیری است که ایران در زمینه درمان و پیشگیری این نوع از بیماری‌ها رشد چشمگیری داشته است.
چالش های این روزهای افراد دارای معلولیت نابینایی
اما روز جهانی عصای سفید فرصت مناسبی است تا با چالش‌های این قشر بیش از پیش آشنا شد؛ خواست نابینایان در ایران متفاوت از نابینایان دیگر در کشور‌های دیگر نیست، اما مساله اصلی این است که در کشور‌های پیشرفته هم اکنون نابینایان به دنبال فناوری‌های نوین برای تسهیل زندگی خود هستند، اما در ایران نابینایان هنوز که هنوز است، دغدغه مناسب سازی شهری را دارند.
مناسب سازی
گره کور مناسب سازی شهری هم به این آسانی ها باز نمی شود؛ از معابر گرفته تا ساختمان اداری و سیستم حمل و نقل هنوز برای استفاده جامعه افراد دارای معلولیت، آماده نیست و در حقیقت شهر، معلول است.
مناسب سازی موضوعی نیست که فقط از سازمان بهزیستی مطالبه کرد چراکه تمامی ارگان ها و دستگاه های دولتی و غیر دولتی برای مناسب سازی باید اقدام کنند.
یکی ازروشندلان استان سمنان گفت: نابینایانِ امروز، متاسفانه همان مشکل نابینایان ۲۰ سال پیش یعنی دغدغه ایمن سازی شهری را دارند و این مشکل همچنان پابرجاست درصورتیکه نابینایان امروز باید به فناوری های نوین دسترسی داشته باشند و لازم است که مشکلات نسل جدید نابینایان کمتر از نسل قدیم آنان باشد.
معینی افزود: پتانسیل های فراوانی در گروه نابینایان وجود دارد و مناسب سازی بحثی نیست که از سازمان بهزیستی کشور بربیاید بلکه نیاز به همکاری ارگان های دیگر مانند شهرداری دارد.
یکی از روشندلان فعال و خلاق استا سمنان می گوید: مهم ترین و حادترین مشکل نابینایان بحث اشتغال است. نابینایان این ظرفیت را دارند که در برخی از ادارات می توانند همانند سایر افراد حتی بهتر فعالیت داشته باشند اما به دلیل عدم اجرای قانون جامع معلولان این حق از نابینایان سلب شده است.
قاسمی افزود: دومین مشکل بحث ازدواج است که متاسفانه دختران نابینا به دلیل داشتن این محدودیت در زمینه ازدواج دچار مشکل شده اند. این افراد با وجود داشتن توانایی ها و هنرهای بسیار در جامعه مورد بی توجهی قرار می گیرند چرا که نگاه به ظواهر بیشتر از باطن است.
به گفته وی، عدم مناسب سازی مبلمان شهری یکی دیگر از مشکلات و چالش های نابینایان است. یک فرد نابینا به تنهایی نمی تواند در شهر تردد داشته باشد و از خیابان ها عبور کند و متاسفانه طی سال های اخیر بسیاری از نابینایان جان خود را به دلیل عدم مناسب سازی مبلمان شهری از دست داده اند.
قاسمی در پاسخ به این سئوال که برای تردد ایمن نابینایان چه امکاناتی باید ایجاد شود؟ اظهار کرد: ابتدا برای تردد ایمن باید به فرهنگ سازی توجه شود. در کشورهای مختلف برای فردی که عصای سفید دارد احترام بسیاری قائل هستند اما متاسفانه در جامعه ما این موضوع فرهنگ سازی نشده است و متاسفانه رانندگان تاکسی و اتوبوس ها به این عصا توجه نمی کنند.
این روشندل، گفت: خط کشی ها و خطوط برجسته باید در اماکن پر تردد گذاشته شود و امکانات پیشرفته بسیاری در دنیا برای نابینایان ساخته شده است که امیدواریم به منظور تامین رفاه نابینایان وارد ایران هم شود.
وی گفت: در بحث مناسب سازی مبلمان شهری اقداماتی صورت گرفته است اما کافی نیست. باید ابتدا زیرساخت فرهنگی درست شود و سپس به موضوعات بعدی از جمله مناسب سازی مبلمان شهری پرداخته شود و این کار زمان بر نیازمند حضور همه نهادها است.
قاسمی،گفت: مهم ترین خواسته نابینایان از مردم و مسئولان این است که مردم ما نابینایان را درک کنند و با دید ترحم به نابینایان نگاه نکنند البته به لطف خداوند در شهرستان سمنان این موضوع رعایت می شود.
وی افزود: متاسفانه مسئولان در زمینه بحث اشتغال بسیار کم لطفی کرده اند و انتظار داریم در گزینش و استخدام نابینایان یک بازنگری داشته باشند و به استعدادهای این قشر توجه کنند. هنگامی که مسئولان حرف حمایت از نابینایان می زنند اما در عمل کاری انجام نمی دهند باعث بدبین شدن افراد نسبت به آنان می شود و این موضوع اثر روانی بسیاری بدی بر روی روحیه نابینایان می گذارد.
یکی دیگر از نابینایان این استان پایین بودن سطح اشتغال نابینایان را از مشکلات اصلی آنان دانست.
همتی، خواستار توجه بیشتر سازمان بهزیستی به نابینایان شد و گفت: متاسفانه نابینایان سمنان از داشتن امکانات ورزشی محرومند.
وی گفت: از لحاظ معیشتی نیز نابینایان در وضعیت نامناسبی قرار دارند و بیشتر آنها زیر خط فقر هستند.
این نابینا که در تمام طول عمر خود از حرف و نگاه ترحم بار جامعه در رنج است گفت: وظیفه سازمان بهزیستی است که توانایی های  ما را به مردم معرفی کند.
او که در حال حاضر دارای شغل آزاد است افزود: به سختی تا مقطع پیش دانشگاهی تحصیل کردم و سه بار هم در دانشگاه قبول شدم ولی به علت وجود مشکلاتی از ادامه تحصیل محروم شده ام.
عدم استفاده از تکنولوژی
از دیگر مشکلات این روزهای نابینایان این است که امکانات استفاده از تکنولوژی برای نابینایان فراهم نیست و همچنان مجبور هستند از ابزار های قدیمی برای تحصیل استفاده کنند.
هنگامی که صحبت از تحصیل می‌شود صرفا این را به ذهن متبادر می‌کند که یک نفر باید برای آنان کتاب هایشان را ضبط کند یا اینکه از خط مخصوص نابینایان – بریل – استفاده کنند، اما واقعا ما و مسئولان باور نداریم که با استفاده از رایانه و اینترنت، نابینایان خیلی بهتر می‌توانند به تحصیل خود ادامه دهند.
تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی می‌تواند ضعف بینایی آن‌ها را تا حدودی کاهش دهد. یونسکو در این زمینه مصوبات متعددی داشته است. با این حال دیده می‌شود که دانشگاه‌ها و مدارس تنها منشی در اختیار نابینایان قرار می‌دهند که این افراد کار خود را تکلیف نمی‌دانند بلکه تصور می‌کنند که به نابینایان لطف می‌کنند.
اشتغال
اشتغال امروزه به راستی یکی از بزرگترین مشکلات جهانی است و تمام کشور‌ها در این راستا همواره به اقدامات مختلفی در جهت رفع معضل آن دست زده اند. اعلامیه حقوق بشر در ماده ۲۳ خود اشغال را یکی از بنیادی‌ترین حقوق افراد بشر دانسته است. آمار بیکاری در میان نابینایان بسیار زیاد است.
مشکلات افراد معلول، لزوما ناشی از شرایط جسمی و ذهنی آن‌ها نیست بلکه در اکثر موارد این طرز تلقی غلط جامعه و سیاستگذار است که این افراد را از صحنه کار و فعالیت دور نگه می‌دارد چه آنکه به گواه تحقیقاتی که در این حوزه در ایران صورت گرفته، هزاران معلول ایرانی برای گریز از بیکاری و مشکلات اقتصادی آن، با مشکلات بی شماری مواجهند.
ازدواج

یکی دیگر از مشکلات نابینایان، ازدواج است. همیشه این سوال مطرح بوده که افراد دارای معلولیت باید با اشخاص مانند خود ازدواج کنند یا خیر؟ در این میان ازدواج نابینا با نابینا یا کم بینا همواره موافقان و مخالفان زیادی داشته است.
موافقان به این نکته اشاره می‌کنند که کسی که مانند آن‌ها دارای اختلال بینایی است، بهتر شرایط آن‌ها را درک می‌کند. معمولا افراد بینا که با نابینا و کم بینا ازدواج می‌کنند، بعد از مدتی خسته شده و به طور دائم بر سر شریک زندگی خود منت می‌گذارند و اساسا علت این ازدواج، حس ترحم یا کسب پاداش‌های معنوی است؛ اما مخالفان همواره می‌گویند ازدواج دو نفر با اختلال بینایی، ضمن اینکه شرایط هم را بهتر درک می‌کنند، اما آفات زیادی به همراه دارد.
در هر صورت مشکل ازدواج نابینایان نیز باید با سیاستگذاری‌های مناسب و فرهنگ سازی صحیح تا حدود زیادی مرتفع شود. شایسته است در این زمان با وجود تاکید مقام معظم رهبری در سیاستگذاری‌های مربوط به تشکیل خانواده، مقوله‌ای را نیز به ازدواج افراد دارای معلولیت اختصاص دهند.
وظیفه مسئولان امر در قبال افراد دارای معلولیت نابینایی
از آن جایی که نابینایی و کم بینایی، در بسیاری از موارد به دلیل عدم دسترسی اطلاعات دقیق و عدم شناخت علل آن‌ها از سوی مردم، به ویژه مردم روستا‌های دورافتاده و محروم است، اطلاع رسانی مردم از طریق رسانه ها، مطبوعات، مراکز بهزیستی و خانه‌های بهداشت روستا‌ها اهمیت بیش تری دارد؛ از این رو شایسته است مسئولان و فرهیختگان جامعه مردم را به یادگیری این مسائل ترغیب کنند؛ زیرا هزینه پیش گیری برای دولت و خانواده ها، بسیار کم‌تر از هزینه خدمات بعدی به نابینایان و کم بینایان خواهد بود.
نحوه رفتار با فرد نابینا در جامعه
نوع رفتار با نابینایان در جامعه، می‌تواند در سرنوشت آن‌ها و حالات روحی و روانی شان تأثیرات متفاوتی بگذارد. برای رفتار و تعامل با نابینایان، باید از یک سری نکات غافل نبود؛ از جمله این که واقع بین باشیم و به آن‌ها بفهمانیم که با دیگران هیچ گونه تفاوتی ندارند؛ آن‌ها را با نام صدا بزنیم و وقتی به آن‌ها نزدیک می‌شویم، به نحوی آن‌ها را از حضور خود آگاه کنیم و اگر احتمال می‌دهیم ما را نشناسد، بهتر است خود را دقیق به آن‌ها معرفی کنیم؛ از کمک‌هایی که به استقلال و خودکفایی آن‌ها لطمه می‌زند، جدا بپرهیزیم.
نباید با ترحم‌های بی خود و یا مهر و علاقه و احساس بی مورد، باعث رنجش آن‌ها شد؛ برای راهنمایی آن ها، از کلمه‌هایی مثل آن جا، این جا، کمی آن طرف‌تر و … استفاده نکنیم، بلکه باید از کلمات دقیق و با معنای روشن استفاده کرد؛ هنگام صحبت با آن‌ها روبه رویشان بنشینیم؛ از جابه جایی وسایل آن‌ها بدون اجازه شان بپرهیزیم؛ از او بخواهیم در فعالیت‌های مختلف شرکت کنند و والدین، اطرافیان و مربیان را باید از طریق آموزش‌های لازم و برنامه‌های مشاوره، با مسائل نابینایان آشنا ساخت.
بهزیستی سمنان یکهزار و ۸۸۱ نابینا و کم‌بینا را زیر پوشش دارد
مدیرکل بهزیستی استان سمنان گفت: یک هزار ۸۸۱ نابینا و کم بینا به تفکیک ۶۷۷ خانم و ۱۲۰۴ آقا تحت حمایت این اداره کل هستند.
محمود منطقی افزود: خدمات ارائه شده از سوی بهزیستی به این قشر شامل تامین وسایل کمک توانبخشی، پرداخت کمک هزینه تحصیلی است که افراد تحت حمایت طرح مبتنی بر جامعه سه هزار و ۹۸۳ نفر و تعداد یک هزار و  ۲۷نفر نیز از خدمات پرداخت کمک هزینه بهره مند هستند.
وی با اشاره به اینکه تعداد ۲۰ دانشجو از جامعه نابینایان استان تحت حمایت بهزیستی هستند و یک هزار و ۱۴۰ نفر نیز مستمری دریافت می‌کنند، ابراز داشت: یکی از اهداف و رسالت های بهزیستی پیشگیری از معلولیت ها است که در سال گذشته تعداد ۲۳ هزار کودک سه تا ۶ سال غربالگری بینایی شدند که یک هزار و ۴۴ کودک با اختلال بینایی شناسایی و به مراکز تخصص معرفی شدند و همچنین در نیمه ابتدایی امسال نیز هفت هزار کودک تا کنون مورد غربالگری قرار گرفتند.
منطقی تاکید کرد: یکی از اهداف مهم و اساسی بهزیستی توانمندسازی جامعه هدف به ویژه گروه نابیبنایان است که امیدواریم با استفاده از ظرفیت درون، برون‌سازمانی و انجمن های همکار بتوان گام های موثر و پایداری در این حوزه برداشت.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان با تاکید بر اشتغال نابینایان در حوزه های مختلف، ادامه داد: هرساله شاهد موفقیت نابینایان در زمینه های عالیه تحصیلی هستیم و باید با پیگیری و همکاری دیگر دستگاه های دولتی و غیردولتی شاهد جذب و به کارگیری آنان در زمینه اشتغال باشیم.

payamgooyesemnan