یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

علت اصلی آسیب‌های اجتماعی چیست؟

خوشبختانه امسال به‌مناسبت چهل‌وچهارمین سالگرد پیروزی انقلاب، با پیشنهاد رئیس قوۀ قضاییه و موافقت رهبر معظم انقلاب، ده‌ها هزار نفر از زندانیان و محکومان مشمول عفو یا تخفیف مجازات شدند. گرچه این خبر مایۀ خوش‌حالی مردم ایران به‌ویژۀ خانواده‌های زندانیان است، این پرسش به ذهن متبادر می‌شود که مگر ما چه تعداد زندانی داریم که ده‌ها هزار نفر آنان آزاد می‌شوند و پرسش دیگر آنکه چرا باید جمهوری اسلامی که ۴۴ سال از عمرش می‌گذرد و ده‌ها هزار معلم اخلاق و مدرس و دین و آیین پاک اسلام در آن، مردم را به خیر و صلاح دعوت می‌کنند، از جمله ده کشوری باشد که بیشترین تعداد زندانی را دارد؟! این در حالی است که بسیاری از کشورها نسبت به آن، تعداد زندانیان کمتری دارند یا لااقل عوامل مجرمانه در آن‌ها کمتر است؛ به‌هرحال، گرچه این روزها مشکلات اقتصادی و تورم و گرانی یکی از گرفتاری‌های مردم است و اکثر منتقدان دولت از فقر و تنگدستی مردم گلایه دارند، به نظر می‌رسد به مشکلات اجتماعی کمتر پرداخته می‌شود و به‌طور قطع و یقین اگر معلمان اخلاق کار خود را به‌درستی انجام دهند و در پی برطرف‌کردن پلیدی‌های اجتماع باشند، بالطبع ما نباید این تعداد فراوان زندانی داشته باشیم و کشور هزینۀ گزاف آن را تحمل کند.
در همین زمینه، یکی از بلاهای خانمان‌سوز که دامن برخی از خانواده‌ها را گرفته، اعتیاد است که گفته می‌شود بیش از چهارمیلیون نفر مصرف‌کنندۀ مستمر و غیرمستمر در کشور وجود دارد و به‌دنبال آن، حدود پانزده‌میلیون نفر از جمعیت کشور در عرصۀ مواد مخدر دغدغه و نگرانی دارند و شوربختانه، اینکه کشورمان معبر انتقال مواد مخدر از شرق به غرب عالم است و نیز وجود قاچاقچیان و همچنین اعدام فروشندگان و حمل‌کنندگان این کالای مرگ، مزید بر علت است؛ کما اینکه تعداد زیادی از فرزندان این آب‌وخاک برای مبارزه با این پدیدۀ شوم جان خود را از دست می‌دهند.
یکی از پیامدهای ناگوار اعتیاد طلاق است که البته آمار تکان‌دهنده‌ای دارد. گفته شده است که در بهار سال جاری در کشور بیش از چهل‌هزار مورد طلاق به ثبت رسیده که این رویداد روزافزون، خود موجب برخی بزهکاری‌ها در جامعه است و برخی از فرزندان طلاق آسان‌تر درگیر اهریمن اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی می‌شوند.
یکی دیگر از معضلات اجتماعی کشورمان تکدی‌گری است که زشتی آن کمتر از دیگر آسیب‌های اجتماعی نیست. تکدی‌گری حاصل فقر مادی، فقر فرهنگی و نابسامانی‌های اجتماعی است و شوربختانه سن تکدی‌گری بسیار کم بوده و از هفت‌هشت‌سالگی شروع می‌شود و عوارض و مخاطرات فراوانی دارند. به‌جز اعتیاد، مهاجرت‌های غیرقانونی به این ناهنجاری دامن زده است. طبق آمارها، هم‌اکنون جمعیت مهاجر افغان که اکثراً با دستان خالی به کشورمان می‌آیند، قریب ده‌میلیون نفر است و روزانه حدود ده‌هزار نفر به آن‌ها اضافه می‌شود.
پدیدۀ شوم دیگر در بخش آسیب‌های اجتماعی، فحشاست که عوامل متعددی باعث بروز آن می‌شود؛ ازجمله: فقر مطلق، اعتیاد، ازدواج اجباری، زیاده‌خواهی مردان تنوع‌طلب و هرزه، وجود فضای یأس در جامعه و نهایتاً نبود امکانات برای ازدواج.
در اینجا نگارنده به مسئولان اجتماعی و جامعه‌شناسان هشدار می‌دهد که روابط پنهانی دختران و پسران در سنین زیر شانزده یک علامت خطر است که اخیراً قبح آن کم شده و دیده می‌شود این نوجوانان در محل‌های عمومی مثل ایستگاه‌های راه‌آهن و…، در انظار مردم با وضعی نامناسب در کنار هم بوده و بعضاً با دودکردن سیگار، باهم‌بودن خود را به رخ عابران می‌کشند؛ ازاین‌رو، از همۀ مصلحان جامعه تقاضا می‌شود برای آسیب‌های اجتماعی چاره‌اندیشی کنند که البته غلاظ‌وشداد و بگیروببند راه چاره نیست؛ باید در پی علت‌ها بود تا بتوان برای معلول چاره‌جویی کرد.
با اینکه در سال‌های اخیر، رسم مسئولان این بوده و است که همۀ گناهان را به گردن فضای مجازی و اپلیکیشن‌های خارجی چون واتساپ و اینستاگرام بیندازند، به نظر می‌رسد علت اصلی اکثر آسیب‌های اجتماعی درآمدهای بادآوردۀ عده‌ای قلیل و اختلاف سطح زندگی آنان با خیل عظیم اقشار کم‌درآمد است و دلیل دیگر اختلاف بین گفتار و کردار مسئولان و تعیین‌کنندگان سرنوشت جوانان است. بدیهی است وقتی جوانی می‌شنود سطح زندگی مادی امامان معصوم(ع) به‌مراتب پایین‌تر از مردم عادی بوده است و درعین‌حال، آقازادگانی را می‌بیند که با خودروهای میلیاردی و خانه‌های چندده‌میلیاردی به زمین و زمان فخر می‌فروشند و نیز شاهد تبعیض در به‌کارگیری افراد در امور استخدامی و عمومی است یا بدتر از همه، کسانی را مشاهده می‌کند که سعی می‌کنند خود را ضداستکبار نشان دهند و در مقابل، برای تأمین لوازم مصرفی فرزندانشان راهی همان دیار مستکبر می‌شوند و خود از بهترین لباس‌ها با برندهای خارجی استفاده می‌کنند و دیگرانی را می‌نگرد که بدون زحمت صاحب همۀ امکانات هستند، به پوچی و یأس و گاهی طغیان می‌رسد؛ آنگاه فضای مجازی نیز کمک می‌کند تا هزارتوی زندگی توأم با مفسدۀ افراد به تصویر درآید و این آگاهی‌بخشی به عصیانگری و هزاران آسیب اجتماعی منجر می‌شود؛ بنابراین، برای گریز از همۀ آسیب‌های اجتماعی باید با اخلاق راستین و با الگوقراردادن زندگی پاکان روزگار که ساده‌زیست هستند و همواره رفاه و آسایش مردم برایشان مهم‌تر از رفاه خود و خانواده‌شان است، سعی کنیم برای آحاد این کشور به‌ویژه جوانان، زندگی‌ای پاک و منزه از هر نوع آسیب اجتماعی و بزهکاری فراهم کنیم.

payamgooyesemnan