میراث تاریخی سمنان ؛ گنجینه ای پنهان در دل کویر ایران

یادداشت روز به قلم روح اله ساعدی؛

میراث تاریخی سمنان ؛ گنجینه ای پنهان در دل کویر ایران

استان سمنان، با اینکه در مقایسه با برخی استانها و شهرهای تاریخی دیگر کمتر در کانون توجه گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی قرار گرفته، اما گنجینه ای ارزشمند از بناهای تاریخی، طبیعت بکر کویر و جنگل، باغ ها و یادگارهای فرهنگی و تاریخی فراوانی  را در خود جای داده است. در این میان نام سمنان بعنوان مرکز استان، معمولا به خاطر معماری منحصر به فرد آثار تاریخی خود، قدمت و اصالت فرهنگی خود را حفظ کرده، و بسیاری از بناهای تاریخی آن در فهرست میراث ملی نیز به ثبت رسیده و معرف هویت شهر سمنان شده است.

بی تردید مساجد جامع و سلطانی شهر سمنان یکی از مهمترین نمادهای تاریخ و هنر این شهر محسوب می شود، اما سمنان فراتر از داشتن این آثار فاخر است. این شهر و محیط پیرامونش در کنار کویر، آثاری از جنس غنای تاریخی و زیبایی فرهنگی دارد که نیازمند توجه و معرفی
بیشتر است.

سمنان میراث دار نمونه های ارزشمندی همچون آب انبارها، حمام موزه ها، و بافت قدیمی شهر است؛ جاهایی که هر کدام، داستانی از تاریخ این دیار را در دل خود جای داده است، که برخی از آنها یادگار ذوق و سلیقه پیشینیان بوده و می توانند به عنوان یکی از مقاصد منحصربه فرد، به  گردشگران بیشتر معرفی شوند. اما برخی از این آثار باستانی، سالهاست منتظر توجه بیشتر مسئولان برای مرمت و احیاست و برخی قسمت های آن نیاز جدی به بازسازی دارد تا باز هم پذیرای بازدیدکنندگان باشد. در میان آثار شاخص، ارگ حکومتی سمنان جایگاهی ویژه دارد. این ارگ که بخشی از زندگی مردم این دیار در ادوار گذشته را روایت می کند، با معماری خاص خود، نشان دهنده توان نظامی و اهمیت راهبردی شهر در دوره های مختلف بوده است. ارگ حکومتی سمنان، قابلیت تبدیل شدن به یک جاذبه فرهنگی و حتی هنری را دارد، مشروط به اینکه مرمت اساسی در آن صورت بگیردو امکانات لازم برای بازدید فراهم شود.

بافت قدیمی شهر سمنان نیز از جمله ظرفیت هایی است که گاه در سایه دیده می شود. کوچه های پیچ درپیچ و دیوارهای کاهگلی، ساباتها و خانه های با معماری سنتی، نه تنها تصویر زیبایی از گذشته را زنده می کند بلکه پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران خاص، به ویژه علاقه مندان به معماری اصیل و سبک زندگی سنتی ایرانی، دارد. تجربه قدم زدن در این بافت، مرور بخشی از هویت تاریخی و اجتماعی مردم دارالمرحمه است. اگر این بافت حفظ و مرمت شود و بیشتر خانه های آن به اقامتگاه های بوم گردی یا کافه کتاب و خانه فرهنگ تبدیل شود، بدون تردید می تواند نقش جدیدی در رونق گردشگری شهر ایفا کند.

واقعیت این است که همه این ظرفیتهای کم نظیر، تنها زمانی می تواند عامل رونق گردشگری و توسعه اقتصادی شهر سمنان شود که نگهداری و مرمت اصولی در آنها صورت گیرد. بسیاری از این آثار به دلیل عوامل طبیعی یا کمبود منابع مالی آسیب دیده و اگر بی توجهی ها ادامه پیدا کند، احتمال از بین رفتن میراث گرانبهای شهری وجود دارد. بنابراین، وظیفه مسئولان است که برنامه ریزی هدفمند برای مرمت اضطراری و سپس احیای اساسی این بناها را در دستور کار قرار دهند، بودجه لازم را فراهم کنند و از مشارکت بخش خصوصی بهره ببرند.

از سوی دیگر، امروزه در دنیای پرشتاب ارتباطات، صرفا مرمت و احیای فیزیکی بناها کافی نیست. باید از ظرفیت عظیم تبلیغات و فضای مجازی نهایت استفاده را انجام داد.
خیلی از هموطنان حتی نام جاذبه های گردشگری  مهم شهر سمنان را نشنیده اند. در حالیکه با یک برنامه ریزی رسانه ای و تبلیغاتی درست میتوان این مکان ها را به یک مقصد گردشگری نوظهور بدل کرد. فعالیت گسترده در شبکه های اجتماعی، تهیه گزارش تصویری و کلیپ، حضور فعال گردشگران مجازی، ساخت پادکست و محتوای چند رسانه ای و حتی دعوت از اینفلوئنسرهای حوزه سفر، ابزارهایی است که میتواند سمنان و میراث فرهنگی اش  را به میلیونها نفر داخل و خارج کشور معرفی کند. همین ماموریت باید توسط جوانان، فعالان گردشگری و فرهنگی و رسانه ای شهر شکل بگیرد تا مردم کشور با داشته های اصیل سرزمینشان بیش از پیش آشنا شوند.

در نهایت باید گفت میراث فرهنگی شهر سمنان، فرصتی تکرار نشدنی برای این خطه کویری است که اگر امروز در نگهداری و معرفی آن کوتاهی شود، آیندگان ما را مسئول این غفلت خواهند دانست. سرمایه گذاری در مرمت و تبلیغ بناهای تاریخی شهر سمنان، علاوه بر رونق اقتصادی، باعث افزایش عزت نفس و هویت جامعه می شود. پس بیایید با حفظ این داشته ها و روایت جذاب آنها در فضای مجازی، چهره سمنان را به عنوان شهری با تاریخ و فرهنگ زنده به دیگران معرفی کنید. ؛ شهری که مساجد آن و دروازه ارگ حکومتی و باغات آن، تنها یک نمونه از هزاران نمونه گنج های نهفته آن است.

payamgooyesemnan