گزارش روز (گزارشگر : مائده شریفی)

تخریب پیاده راه فرهنگی امام خمینی(ره) تخریب بیت المال است

خیابان امام خمینی سمنان به عنوان محل تجمع بازار اصلی و سنتی سمنان همواره از ترافیک رنج برده و یکی از طرح هایی که برای حل این مشکل مطرح شده بود پیاده راه کردن آن بود تا مردم به دور از مزاحمت ترافیک از قدم زدن و خرید کردن لذت ببرند، شهرداری در اواخر سال گذشته قصد کلنگ زنی این طرح را داشت که به ناگاه کسبه های این محل در ابتدای خیابان امام سمنان تجمع کرده و مانع اجرای این طرح شدند.

طرح پیاده راه امام خمینی (ره) که مطالعه آن انجام شده بود حال با مخالفت هایی همچون در پیش بودن بازار شب عید و نیز ترس از طولانی بودن پروژه های شهرداری و آسیب رسیدن به کسب و کار بازاریان مواجه بود. توجیه نشدن بازاریان و کسبه خیابان امام  نیز از دیگر مسایل مطرح شده در خصوص این طرح بود، به گونه ای که کسبه پیشنهاد دادند برای رفع شبهات، شبیه سازی طرح به عنوان یک کار کارشناسی شده به کسبه نمایش داده شود.

در آن برهه زمانی صیادجو ریاست هیات امنای بازار و خیابان امام گفت: پیاده‌راه‌سازی خیابان امام(ره) سمنان نیازمند توجه به دیدگاه‌های فنی و کارشناسی است و نمی‌توان برای توسعه یک بخش از اقتصاد شهر، مشکلاتی برای اصناف و بازاریان ایجاد کرد.
وی بیان کرد: توجه به امکانات ترابری برای جابه‌جایی بازاریان و کالاهای واحدهای صنفی، توقفگاه، حمل‌و‌نقل شهروندان و گردشگران در منطقه، ساخت پیاده‌راه باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

شورای شهر دوره پنجم و شهردار وقت نیز وعده هایی چون شروع طرح از ابتدای سال و تکمیل طرح در کمتر از سه ماه را دادند و با نصب بنرهای نتیجه نهایی طرح در اطراف پیاده راه امام خمینی را برای توجیه کسبه به نمایش درآورد.

عملیات عمرانی و تغییر کاربری خیابان امام(ره) سمنان به پیاده‌راه سنتی از روزهای ابتدایی سالجاری با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی آغاز شد. این خیابان به طول حدود ۵۵۰ متر با اصلاح امکانات زیرساختی آب و فاضلاب و دیگر خدمات، در طراحی جدید به پیاده‌راه تبدیل گردید اما طرح با دغدغه هایی دیگری همچون کمبود پارکینگ و مشکل ترافیک خیابان های اطراف طرح همراه بود به گونه ای که تجلی رییس اتحادیه کیف و کفش سمنان و از اعضای هیات امنای بازار در گفتگویی که با پیام استان داشت گفت: سوال اینجاست، آیا زیرساخت هایی مانند پارکینگ در خیابان های اطراف که قرار است بار ترافیک به آنجا منتقل شود ساخته شده است؟ وی همچنین تاکید نمود: اگر در خیابان های های اطراف زیرساخت های لازم به گونه ای فراهم که تردد مردم و دسترسی به پارکینگ آسان شود، حتما از این طرح استقبال می کنیم، که در این خصوص شهرداری سمنان نیز بعد از اجرای طرح در اطراف پیاده راه امام خمینی بیش از ده پارکینگ را جانمایی و در بنرهایی در ابتدای و انتهای پیاده راه به اطلاع شهروندان رساند.

قابل توجه است طبق برآورد شهرداری سمنان نیز ساخت پیاده راه سه تا شش ماه زمان لازم داشت که سعی شد سه ماهه کار به پایان برسد ضمن اینکه در زمان ساخت روابط عمومی شهرداری گزارش عملکرد روزانه را از طریق رسانه های جمعی اعم از مکتوب، فضای مجازی و رسانه ملی به اطلاع شهروندان رساند تا در این مدت کوچکترین هرج و مرجی صورت نگیرد.

افتتاح پیاده راه امام در خیابان قدیمی و پرتردد امام‌خمینی(ره) سمنان اجرا شده تا با توجه به وجود بناهای تاریخی و قدیمی و همچنین استقرار بخشی از بازاریان هسته مرکزی شهر دراین نقطه، به جاذبه‌ای گردشگری در شهر سمنان تبدیل شود. مجریان این پیاده‌راه در زمان طراحی و برنامه‌ریزی برای ساخت آن را درصورت تکمیل و اجرایی شدن همه برنامه‌های مدنظر، هم‌تراز با پیاده‌راه‌های موفق شهرهای ایران مانند پیاده‌راه شهرداری رشت، پیاده‌راه امام‌خمینی(ره) قم، پیاده‌راه تربیت تبریز، پیاده‌راه نقش‌جهان اصفهان و پیاده‌راه ۱۵خرداد تهران عنوان کردند. از طرفی اجرای این طرح نیز مورد استقبال بسیاری از شهروندان سمنان قرار گرفت، چراکه با بسته شدن این خیابان به روی خودروها و ممنوعیت تردد، علاوه بر اینکه خطرهای ناشی از ترافیک بالا در آن کم می‌شود، فضایی تفریحی برای شهروندان سمنان ایجاد خواهد شد تا بخشی از زمان خود در شبانه‌روز را برای تفریحی کوتاه‌مدت و شهری در آن بگذرانند.

اما طی روزهای اخیر و بعد از بهره‌برداری یکی دو ماهه از پیاده‌راه، دیده شد که پیاده راه امام خمینی به روی وسایط نقلیه گشوده شد تا گلایه‌هایی جمعی از بازاریان و کسبه مسکوت مانده و در مقابل گلایه شهروندان مطرح شود که نشان می‌دهد این پروژه هنوز با نواقص و مشکلاتی مواجه است.

رضا طاهری شهروند ساکن سمنان دراین باره می‌گوید: قرار بود این خیابان به روی خودروها بسته و به پیاده‌راه تبدیل شود، اما همچنان شاهد تردد خودروها هستیم.

وی می‌افزاید: هزینه زیادی برای این پروژه صرف شد و قرار بود پیاده‌راه باشد. شاید بافت سنتی و قدیمی سمنان به راحتی اجازه آزادسازی معابر را نمی دهد و هزینه بردار است. اما اعتقاد دارم سمنان باید به عمل جراحی زیرزمینی تن دهد. این نکته مهمی است که اگر چه هزینه زیادی به همراه دارد اما سمنان می تواند مانند مشهد با ایجاد خیابان های زیرگذر معضل ترافیک و تردد خود را رفع کند. مدیریت شهری جدید با استفاده از نفوذ خود در دفتر نماینده شهر باید از ظرفیت های خود برای تأمین منابع و بودجه این طرح استفاده کند و باید گفت متأسفانه مشکل از متولیان ماست که فرصت ها و اعتبارات را هدر می‌دهند.

طاهری یادآور شد: تغییر اصل پیاده راه به خیابان و تخریب این طرح، راه حل نیست، در این مسأله باید توجیه فنی و قوی وجود داشته باشد. هر چند که بازاریان هم حق دارند و متحول باید اقتصاد بازار شود اما این شیوه که در پیش گرفته شده راه حل نهایی نیست.

وی اصلاح مسیر خیابان ابوذر و دیگر خیابان اطراف پیاده راه را یکی دیگر از راهکارهای تسهیل ترافیک و تردد بافت مرکزی سمنان دانست و افزود: تمرکز به روی داشته های فعلی و پاک کردن صورت مسأله مشکل را حل نمی‌کند.

این شهروند ضمن بر شمردن مزایای پیاده راه در راستای ترویج فرهنگ پیاده روی در سایه برنامه های سلامت محور، برگزاری برنامه های فرهنگی و نمایشگاه های میدانی و… تصریح کرد: با توجه به مشکلات ترافیکی ناشی از عدم وجود دسترسی مناسب و پارکینگ برای شهروندان و گردشگرانی که برای خرید به بازار سنتی شهر سمنان به بافت مرکزی شهر مراجعه می کنند، احداث پارکینگ طبقاتی در یکی از محورهای پیاده راه باید از دیگر برنامه های شهرداری سمنان باشد تا مشکل فعلی تلطیف شود.

وی افزود: نباید هیچ برنامه ای مبنی بر از بین بردن پروژه پیاده راه فرهنگی امام خمینی (ره) رقم بخورد اما باید در مقابل نسبت به اصلاح راه های دسترسی خیابان های منتهی به پیاده راه اقدامات لازم صورت پذیرد.

طاهری در آخر سخنان خود عنوان نمود: پیاده راه ها می توانند منجر به تعاملات فرهنگی بیشتر، رونق گرفتن کسب و کارهای واقع در محدوده پیاده راه، هویت بخشیدن به بافت کهن شهر و توجه به بناهای میراثی واقع در آن محدوده و متمایز نمودن یک شهر و جذب گردشگر شود. البته ناگفته نماند که احداث پیاده راه به تنهایی نمی تواند منجر به تحقق رویای شهر پیاده محور شود و توسعه حمل و نقل عمومی و تعریف خیابان های جایگزین و همچنین توجه به سایر شاخص ها نقش بسزایی در این زمینه دارد.

عباس غایبی دیگر شهروند سمنانی در این باره عنوان نمود: سمنان این شهر دوست داشتنی خسته و رنجور شده است، تنش مجروح تروریسم فکری برخی مدیرانی است که با مشورت غریبه و وقتی برای مطالعات کارشناسی نمی نهند. سمنان رمقی جهت سعی و خطای طرح های خلق الساعه و روبان محور برایش نمانده و این مسئله پر واضح است که باید به دور از نگاه ارباب و رعیتی در اندیشه، به دور از ادعای قیومیت بر شهر و به دور از نابالغ انگاشتن قدرت فکری شهروندان، طرحی نو در انداخت تا ابعاد اجتماعی، محیط زیست، معماری، شهرسازی، اقتصادی و غیره را در برگیرد.

غایبی ادامه داد: تکمیل امکانات دیگر این پیاده‌راه با استفاده از تجربیات شهرهای دیگر در این زمینه می‌تواند رونق بسیار بیشتری از نظر گردشگری و اقتصادی و ایجاد نشاط و سلامت شهروندی به شهر سمنان بدهد، همچنین نگهداری از سنگفرش، دیواره‌ها و امکانات فعلی این پیاده‌راه تازه احداث شده باید هر چه سریع‌تر در دستور کار مسئولان قرار بگیرد. متأسفانه اخیراً با فشار برخی کسبه و رانندگان تاکسی؛ بازگشایی خودرویی در این پیاده‌راه صورت گرفته که این کار باعث آسیب به سنگفرش خیابان و موجب نارضایتی شهروندان شده است.

وی خاطر نشان کرد: هدر رفت بیت المال فقط در آن اداره خلاصه نمی شود که ماهانه میلیون ها تومان اجاره ملک می پردازد بلکه هزینه ای که برای پیاده راه امام صورت گرفته نیز بیت المال محسوب می شود و نباید دستخوش تفکرات سیاسی شود. چرا باید شهر جولانگاه خصومت های افرادی شود که نسبت به مدیریت شهری دوره قبل بدبین بوده اند؟! مگر در زمان شهرداری دکتر رضوی خدمت کمی به سمنان صورت گرفته که الان آقایان فقط نیت تخریب مدیریت شهری پنجم را دارند؟! کاش آقایانی که در بین رسانه های مجازی با هیاهوی زیاد در این ایام خود را رسانه ای قوی معرفی کردند بجای صحبت های محاوره ای و بحث کهکشان راه شیری و جانب داری از دوستانمان حرفی هم از میلیاردها بیت المال هزینه شده پیاده راه امام می زدند و می گفتند که پشت پرده تفکرات این عزیزان در مدیریت شهری جدید چیست؟!

غایبی عنوان نمود: کاش اعضای شورای شهر بدانند مدیریت شهری با مدیریت شهرداری، تفاوت زیادی دارد. مدیر شهری در واقع مسئول ارتقای قابلیت‌ها و توانمندی‌های شهر و ساکنان آن است در حالی که مدیر شهرداری، تنها یک مجری است و پاسخگویی آن تنها به محدوده نحوه عملکرد است و نه پیامدهای تصمیمات اتخاذه‌شده. اینکه آقایان بیانیه داده اند و گفته اند موضوع بازگشایی خیابان کار آنها نبوده کمی تامل برانگیز است! نباید فراموش کنیم که ضعف در عملکرد مدیریت شهری سبب شکل‌گیری فرهنگ غلط شهروندی در جامعه می‌شود.

ساغر مرادی دیگر شهروندی بود که در اینباره توضیح داد: پیاده راه نقش اجتماعی فراوانی دارد که امروزه می توان از این معابر سنگفرش شده و خالی از اتومبیل با رستوران های رو باز و نیمکت های فراوان به عنوان بهترین بستر برای گذراندن اوقات فراغت در کشورهای مدرن یاد کرد که متاسفانه در کشور ما هنوز نتوانسته خود را با جلوه درست خود را نشان دهد.

مرادی افزود: باید بدانیم عمومی بودن، خاصیت منظر خیابان است. به این معنی که متعلق به تمام ساکنان شهر است و حضور مردم، شکل دهنده و اعتباردهنده منظر خیابان است حال اگر کسبه از این موضوع بی اطلاع هستند خوب است به آنها یادآوری شود که اگر اقبال عمومی از آنها برگردد چه خیابان باشد و چه پیاده راه کسادی روز به روز بیشتر گریان آنها را خواهد گرفت، زیرا مردم سمنان به یقین از بیت المال چند میلیاردی خود به این آسانی نخواهند گذشت.

مرادی اشاره نمود: در این بین شورای ترافیک نیز باید پاسخگوی این موضوع باشد چگونه بدون هیچ مصوبه ای طرح قبلی را ملغی الاثر نموده است؟! آیا نشاط اجتماعی پس از تغییر خوب خیابان امام به پیاده راه امام را ندیده بودند؟! شهر نیاز به تغییر دارد. حال اگر درآمد شغل کسبه عزیز نیز در این محدوده شهر دیگر پاسخگوی خرجشان نیست کمی مرحمت کرده و در خودشان تغییری ایجاد کنند. قرار نیست همیشه شغلشان امنیت درآمدی به آنها بدهد. باید کمی هم آنها لطف کرده و در رفتار روزمره اشان تغییراتی را اعمال کنند.

وی در ادامه سخنانش اذعان نمود: از گلایه ها که بگذریم خوب است از وجهه زیبای پیاده راه ها نیز سخن بگویم و با اینکه پیاده راه احداثی در سمنان به عنوان اولین تجربه بدون اشکال نیست، اما واضح و مبرهن است که تمامی این محور پیاده توانسته بود موفقیت خود را به مرحله ظهور برساند، اقشار گوناگون مردم را جذب نموده و فضایی مفرح را ایجاد نماید. به طوریکه وجود پیاده راه فرهنگی امام خمینی(ره) را می توان از شاخصه های مثبت مدیریت شهری پنجم دانست. پیاده راه ها عموما از لحاظ عملکردی دارای دو نقش برجسته می باشند. اول عملکرد تجاری شاخص در شهر که موجب استقبال جمعیت قبل از تبدیل آن به پیاده راه بوده است. این عملکرد علیرغم اینکه جاذب جمعیت بوده است، اما به علت ترافیک سواره، آلودگی های صوتی، عدم ایمنی پیاده نمی توانستند تمامی اقشار جامعه را به خود جذب نمایند و تنها افراد در جهت رفع نیاز و شاید علیرغم میل باطنی به این خیابان ها مراجعه می نمودند. دوم عملکرد تفریحی و تفرجی که پس از تبدیل خیابان به پیاده راه حاصل آمده است و با حذف نکات منفی خیابان فضایی شامل برآیند مثبت نیروهای اجتماعی، اقتصادی، عملکردی و… شهر را به وجود آورده است.

مرادی در آخر سخنان خود به تصمیم‌گیری‌های مکرر و متناوب در مدیریت شهری اشاره کرد و گفت: تغییرات مکرر در نحوه عبور و مرور وسائل نقلیه و همچنین تعریف الگوهای متفاوت در پیاده راه امام سبب آشفتگی ذهنی مردم شده و حتی میهمانان ورودی به شهر را نیز دچار مشکل خواهد کرد. تصمیمات باید یک‌بار به‌صورت درست اتخاذ و بعد از انجام مطالعات مناسب، اجرایی شود تا شاهد آشفتگی و تغییرات مکرر در سطح شهر نباشیم.

یک کارشناس شهرسازی عنوان نمود: این روزها با توسعه شهرها و شهرنشینی روبرو هستیم این مقوله خود مشکلات متعددی را برای مدیریت شهری به وجود آورده است؛ افزایش آلودگی هوا، تراکم ترافیک، تصادف و سوانح ترافیکی از جمله مهمترین این موارد است. در سال‌های اخیر بسیاری از شهرهای دنیا به توسعه حمل و نقل پاک روآورده‌اند. «پیاده راه» از جمله مهمترین اجزای حمل و نقل پاک توسعه یافته جدید است؛ این مهم در شهرهای تاریخی اهمیت دوچندان دارد.

وی ادامه داد: وجود پیاده راه شهروندان را به پیاده روی ترغیب کرده و رفتار سفرهای شهری را اصلاح می‌کند؛ با کمک پیاده راه‌ها می‌توانیم یک فضای عاری از تردد خودرو و آلودگی ایجاد کنیم که شهروندان بتوانند خیلی از سفرهای درون شهری را پیاده انجام دهند. چرا که سفر پیاده از چند جهت حائز اهمیت است، اول اینکه با این کار با کنار زدن خودرو محوری به سمت پیاده مداری حرکت خواهیم کرد و پیاده مداری به دلیل اینکه طبیعت گراست در واقع یک مرحله بالاتر از حمل و نقل انسان محور است و در آن آلودگی‌های حمل و نقل مثل آلودگی‌های صوتی و هوا و ازدحام خیابان‌ها کاهش پیدا کرده و به حقوق عابرپیاده به عنوان آسیب‌پذیرترین جزء در سیستم حمل و نقلی احترام گذاشته می‌شود.

این کارشناس تصریح کرد: توجه به عابر پیاده و ایجاد پیاده راه‌ها در طراحی‌های شهری حائز اهمیت است؛ در کشورهای پیشرفته و اروپایی نیز که نوع سیستم حمل و نقل آن‌ها کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و کاهش آلودگی هوا را همراه داشته به این موضوع توجه بسیاری شده است، همچنین در کشورهایی مثل آمریکا نیز که به خاطر فواصل زیاد مجبور به استفاده از خودرو بوده و همچنان خودرو محور هستند هم در مراکز شهرهایشان مثل مراکز تجاری پیاده راه ایجاد شده است.

وی یادآوری کرد: مفهوم پیاده راه به معنای ایجاد فضایی برای قدم زدن مردم است، البته باید جاذبه‌هایی مثل المان‌ها و مراکز خرید به منظور ایجاد تعاملات اجتماعی در این مکان‌ها در نظر گرفته شود. نهادهای متولی این امر مثل شهرداری یا اداره میراث فرهنگی به خوبی می‌توانند این گونه طرح‌ها و برنامه‌ها را در این مکان پیاده کنند. همچنین اکران فیلم، برگزاری مسابقه نقاشی و صنایع دستی، نمایشگاه کتاب و بازارهای روز، اجرای موسیقی و  تئاتر خیابانی، پخش مسابقه‌های فوتبال یا حتی برگزاری مراسم سخنرانی مقامات استانی و شهری از دیگر اقداماتی است که می‌توان در پیاده راه‌ها به آن پرداخت که علاوه بر تأثیراتی که روی حمل و نقل خودرویی می‌گذارد، نتایج خوبی را هم در این زمینه خواهد داشت.

وی خاطرنشان نمود: جنبش پیاده‌راه‌سازی در سمنان جدید بوده و حدود ۵ الی ۶ ماه است که آغاز شده است. این پروژه متولیانی دارد از جمله اداره میراث فرهنگی، شهرداری و خود مالکان، بنابراین شهرداری به تنهایی نمی‌تواند دست به اصلاح ساختار مغازه‌های کسبه این محدوده بزند. ایجاد پیاده راه در یک معبر، خواه‌ناخواه لازم دارد که کسبه این منطقه کم کم کاربری مغازه‌های خود را به فراخور نیاز تغییر دهند. برای مثال به مرور زمان نیاز به تأسیس کافی‌شاپ و یا رستوران‌ها احساس خواهد شد، نورپردازی‌ها افزوده شده و نیاز به تغییر هر روز محسوس تر خواهد شد و این موارد یقینا با توجه به ذوق و سلیقه افراد شکل می گیرد که همه این موارد لازمه شهر می باشد.

این کارشناس معماری و شهرسازی اضافه کرد: در پیاده‌راه‌سازی بافت تاریخی لازم است مطالعات ترافیکی در این محدوده توسط مشاوری که تجربه کار در بافت تاریخی دارد، انجام شود. آن هم با نگاهی ویژه، یعنی یک مشاور فقط و فقط روی بافت تاریخی، نماهای آن و کف سازی کار کند، در این صورت پیاده‌راه‌سازی با تأثیرات مثبتی همراه خواهد بود نه اینکه بر اساس یک تصمیم غلط به یک باره پیاده راهی که افتتاح شده بود دوباره به سواره رو تبدیل شود.

وی در آخر سخنان خود گفت: دادن امتیازات ویژه به اهالی بافت از قبیل صدور مجوز ساخت رایگان یا دادن نقشه‌های تیپ به صورت رایگان، طراحی نما برای این بافت به منظور ایجاد وحدت رویه و بافتی منسجم، در نظر گرفتن پارکینگ متمرکز در چند نقطه از بافت با امکانات نگهداری خوب و استاندارد، ایجاد شرایطی برای حمل بار به درون واحدهای تجاری با وسیله‌های کوچک برقی، طراحی دور برگردان‌هایی در بافت برای حرکت سواره و ایجاد محور پیاده قوی در بازار و تعریف و جانمایی فضاهای فرهنگی و آموزشی در درون بازار، همچنین استفاده از مکان‌های بلااستفاده و تبدیل آن به فضاهای جذاب و پویا و ایجاد فضای سبز در درون بازار از جمله راهکارهایی است که برای رفع این معضلات می‌توان پیشنهاد داد و حتی می‌توان به موازات راسته بازار فعلی راسته دیگری ایجاد کرد.

payamgooyesemnan