یادداشت روز به قلم روح اله ساعدی؛

لزوم توجه به تاکید استاندار جدید بر کنترل و کاهش تصادفات جاده ای استان سمنان!

تاکید استاندار جدید سمنان در رابطه با آمار نگران کننده تصادفات جاده ای و در وهله اول واژگونی خودروها در استان سمنان، در دیدار جمعی از اعضای شورای مرکزی بنیاد توسعه سمنان بار دیگر این دغدغه تاریخی را در اذهان زنده کرد، که این خطه کویری باید هر لحظه شاهد وقوع تصادفات خونین باشد، و این اتفاقات ناگوار تا زمانی که استانداردهای ایمنی جاده ها از یک طرف و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی از سوی دیگر جدی گرفته نشود ، همچنان در استان ممتاز سمنان ادامه خواهد داشت.

جاده های نامناسب ، رانندگان ناشی و یا خواب آلود ، اتومبیل های فرسوده و غیر استاندارد، رعایت نکردن مقررات رانندگی در جاده ها و… از جمله عواملی به شمار می روند که به عنوان مقصران تصادفات جاده ای شناخته شده اند اما سهم جاده ها در این میان بیش از بقیه عوامل است.حتی در مواردی که مقصر اصلی راننده ناشی است ، باز اگر وضعیت جاده ها متناسب باشد، می توان امیدوار بود که حادثه رانندگی به فاجعه تبدیل نشود.

واقعیت اینکه راههای موجود در استان، راههای مناسبی برای رانندگی نیستند. این حقیقت را نمی توان در پوشش نقش بسیار زیاد خطای انسانی در بروز تصادفات جاده ای و یا مشکلات مربوط به فرسوده بودن و استاندارد نبودن خودروها پنهان کرد. مسئولان استانی باید به اصلاح وضعیت راههای این خطه کویری، بعنوان یک ماموریت حیاتی که با زندگی و جان انسانها مرتبط است ، نگاه کنند. پذیرفتن حقیقت شجاعت است . مسئولان ما باید شجاعت پذیرفتن حقیقت را داشته باشند . نمی توان منکر خطای انسانی ، منکر به خواب رفتن برخی از رانندگان کامیون و اتوبوس که ناشی از ساعات طولانی رانندگی در جاده های کویری، به دلیل نیازهای انباشته مالی آنها شد. اما وقتی در اغلب جاده های استان بدلیل باریک بودن گذرگاه خودروها به سختی در مسیر مخالف از کنار یکدیگر عبور می کنند ، بروز کوچکترین خطای انسانی، بدلیل در اختیار نبودن کوچکترین قدرت مانور برای راننده مقابل به مفهوم بروز فاجعه است. بطور روشن تر باید گفت در بسیاری از تصادفات خونین جاده ای که مردم اصطلاحا به آن ” تصادف شاخ به شاخ ” می گویند ، می بینیم که راننده ای که از سمت مقابل می آمده و مثلا راننده یک کامیون بوده و به علت خستگی، در حالت خواب آلوده قرار داشته و ناچار انحراف به چپ پیدا کرده است در همین لحظه اتوبوسی که با دهها مسافر از روبرو می آید، پس از مشاهده این وضعیت، بدلیل باریک بودن جاده قدرت هیچگونه مانوری نداشته و نهایتا مجبور شده یا به کوه بزند، یا به گاردریل بزند، یا اتوبوس را به دره بیندازد و یا یک تصادف خونین شاخ به شاخ باعث شود!

کارشناسان پلیس راه ، علت حادثه را خواب آلودگی راننده کامیون اعلام می کند اما کسی نمی گوید اگر راننده کامیون خواب آلود بوده، راننده اتوبوس که خواب آلود نبوده است. اگر اینطور باشد باید بپذیریم که درجاده های ما همه در حال چرت زدن هستند. در حالی که واقعا اینطور نیست! اگر راننده کامیون از شدت خستگی خواب آلوده بوده، راننده اتوبوس با دیدن انحراف او به چپ ، می توانسته به سرعت واکنش نشان دهد و از تصادف فرار کند اما وقتی جاده باریک چنین اجازه ای را نمی دهد، راننده اتوبوس چکار کند!!

آنچه همگان می دانند، حوادث جاده ای در کشور و استان ما سمنان بسیار تکان دهنده است. روزی نیست که از کشته شدن افرادی در جاده ها نشنویم. افرادی که سرمایه های این جامعه هستند و کشور برای پرورش و رشد آنها هزینه های سنگین گوناگونی را متقبل شده است وقتی یک استاد دانشگاه ، یک تکنسین ، یک فارغ التحصیل دانشگاه ، یک مدیر کشوری و … در حادثه ای جاده ای جان خود را از دست می دهد چقدر جامعه باید هزینه کند تا دوباره فردی چون او تربیت شود و جای خالی او را پر کند.با این نگاه انسانی، مرور تیتر خبرهایی که کشته شدن افرادی را در جاده ها اطلاع می دهند، احساسی متفاوت را در انسان برخواهد انگیخت.

باید توجه داشت که در حوادث ترافیکی منجر به جرح علاوه بر کشته شدگان، طیف گسترده تری نیز دچار مصدومیت می شوند. پدیده کوه یخ در پیامدهای ناشی از حوادث یک فرآیند واقعی است، قله کوه یخ که معمولا مورد توجه قرار می گیرد و به ظاهر کوچک است، موارد مرگ ناشی از حوادث است. ولی بدنه عظیم این کوه از بستری شدگان، آسیب دیدگان نیازمند خدمات سرپایی و درمانهای خانگی توام با ناتوانایی های گذرا یا ماندگار تشکیل شده است و عواقب روانی و اجتماعی حوادث نیز بر بزرگی این بدنه می افزاید.در ارزیابی بار اقتصادی – اجتماعی ناشی از حوادث همواره باید این بدنه عظیم مورد توجه قرار گیرد.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که اگرچه قربانبان محدود به طبقه اقتصادی خاصی نمی باشند، ولیکن تعداد قربانیان فقیر به مراتب بیشتر است‌ همچنین زنده ماندن و بهبود کامل افراد فقیر پس از وقوع آسیب نیز کمتر محتمل است.

اما باید اذعان داشت به عنوان یک عقیده غلط ، اغلب افراد اعتقاد دارند حوادث به صورت شانسی اتفاق می افتد و در نتیجه یک اتفاق غیر قابل پیشگیری رخ می دهد. ولی در حقیقت خیلی از حوادث ، اتفاقی و نتیجه غیر قابل کنترل سرنوشت نبوده ، بلکه اغلب حوادث از جمله سوانح رانندگی قابل پیش بینی و پیشگیری هستند.

دکتر اتین کراگ ، مدیر دپارتمان پیشگیری از آسیب و خشنونت سازمان بهداشت جهانی در راهبرد پنج ساله این سازمان برای پیشگیری از آسیبهای ناشی از حوادث رانندگی ، به کار گیری کمربند ایمنی ، صندلی مخصوص کودکان ، کلاه ایمنی موتور سواران ، آموزش رانندگان و ساماندهی ترافیک را از جمله روش های اثبات شده پیشگیری از این گونه آسیبها عنوان کرده است.به گفته وی به رغم بالا بودن آمار میزان مرگ و ناتوانی دائمی ناشی از تصادفات در کشورهای کم درآمد ، بیشتر تلاشهای پیشگیری کننده حوادث رانندگی در کشورهای ثروتمند صورت گرفته است.پیشنهاد کراگ در این زمینه به کشورهای کم درآمد ، تهیه راهبردی موثر است که کارآمدی آن در سایر کشورها به اثبات رسیده و علاوه بر لحاظ منابع مالی به پیچیدگی سوانح رانندگی نیز توجه شده باشد.

نکته حائز اهمیتی که سازمان جهانی بهداشت در راهبرد پنج ساله از آن به عنوان کاستی عمده در حیطه یشگیری از آسیبهای ناشی از حوادث رانندگی نام برده است ، نبود آگاهی کافی در خصوص این معضل ، به ویژه در میان سیاستگذاران است. گزارش مجمع جهانی بهداشت، با صدور بیانه ای در رابطه با پیشگیری از حوادث رانندگی ، کشورهای عضو را ملزم به ارتقاء استانداردهای ارائه گواهینامه رانندگی و بالا بردن ایمنی در ساخت وسائل نقلیه و جاده ها کرد.

بر این اساس و به اذعان کارشناسان ، کنترل بروز حوادث ترافیکی اولین ضرورت بهداشتی درمانی و شرط ارتقاء امید به زندگی در کشور است، که در استان سمنان این امر باید با جدیت در دستور کار مدیران قرار گیرد، تا از سرکشی ارابه مرگ در استان ممتاز سمنان جلوگیری شود‌.

payamgooyesemnan