یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

رییس جمهور و هزار مشکل اقتصادی و محیط زیستی

چند ماهی است که از شروع به کار رییس جمهور نگذشته که موجی از مشکلات اقتصادی به کشور هجوم آورده است. افزایش قیمت ارز، نابسامانی در قیمت خودرو، نارضایتی در بازار سرمایه، افزایش قیمت و کالاهای اساسی (مانند مرغ و تخم مرغ، برنج و حبوبات)، مسئله حمله سایبری به جایگاه سوخت و شائبه افزایش قیمت بنزین، همه و همه نشان از این دارد که مشکلات متعدد اقتصادی به سمت دولت نوپا سیزدهم سرازیر شده است. گرچه مردان دولت هر کدام به صورت مجزا شروع بکار کردند اما هماهنگی بین آنها کمتر دیده می شود. در این میان رییس جمهور سفر های استانی را در اولویت قرار داده است. گرچه این سفر ها می تواند تا حدودی در شناخت و ریشه یابی مشکلات کمک کند اما واقعیت این است که ریشه بسیاری مسائل در سیاست های کلان نهفته است، اما به نظر می رسد که در شرایط فعلی تمرکز بر مسائل کلان از سفرهای استانی مهمتر است و مدیریت متمرکز در پایتخت می تواند تا حدودی جلو نابسامانی های سراسری را بگیرد. اکنون در ایام نزدیک به آذر ماه دولت باید به فکر بودجه سال بعد هم باشد و تمرکز و نظارت رییس جمهور در این فقره از اهمیت و حساسیت ویژه ای برخوردار است. بد نیست نگاهی به کم و کیف سفر های رییس جمهور داشته باشیم.

این سفرهای استانی فرصتی برای تقویت زیر ساختهای استانی و همچنین تامین نیاز های استانی بود. گرچه نیاز های اصلی استان ها مشخص است، اما باز بینی و باز تعریف آنها برای به روز کردن این نیاز ها و تقویت و ترمیم بودجه لازم می تواند موثر باشد. از سوی دیگر دولت محترم تا یک ماه آینده بایستی اولین بودجه سالیانه را به مجلس ارائه نماید. هم زمانی سفر استانی و ارائه بودجه سالانه می تواند فرصتی است تا ریس جمهور نیاز های استان را مد نظر قرار دهد. یکی از تفاوت های که سفر های ریس جمهور با ریس جمهور قبلی داشت کم هزینه بودن سفر ها است. عموما سفر های استانی هزینه های زیادی را بر دوش دولت و مردم می گذاشت. از هزینه های نصب پلاکارد ها، بنرها و بیل بورد تا هزینه های تبلیغاتی و استقبال از ریس جمهور که بعضا مشکل آفرین بود. بویژه در ایامی که مردم درگیر حداقل های زندگی هستند. اما سفر های اخیر کم هزینه است. شاید دلیل اصلی بحث کرونا، شرایط اقتصادی دولت و سایر عوامل سبب شد که سفر های استانی بسیار اقتصادی برگزار شود. به نظر می رسد بهره ور کردن سفر های استانی و گریز از حاشیه ها و توجه به مسائل اصلی می تواند روش جدید و درست در اداره کشور باشد. در ادوار گذشته ریخت و پاش های سفرها و برنامه های جانبی عملا سفر های استانی را از محورهای اجرایی و اثر بخشی دور می کرد.

دولت جدید وقتی کار را شروع کرد که کرونا در کشور جولان می داد. کرونا مشکلات اقتصادی را مضاعف کرده است و اثر کرونا بر اشتغال و کسب و کار های کوچک شدیدتر بوده است. در این دو سال گذشته شاهد بیکاری و تعطیلی این بخش های اقتصادی بودیم. اکثر فعالین این حوزه به لحاظ پشتوانه اقتصادی وضعیت مناسبی ندارند و پس انداز آنها برای دوران سخت اندک و محدود است. دولت با پرداخت کمک ها نقدی و توزیع کالا های اساسی می تواند نگاه امیدوارانه در این بخش را زنده نگه دارد. در این میان افراد و اشخاص توانمند کشور نباید قشر ضعیف را تنها بگذارند. سرمایه اجتماعی و معنوی در میان ایرانیان می تواند رمز عبور موفقیت آمیز کشور از دوران سخت کرونا، تحریم و تورم شدید باشد. در این دولت جدید بایستی مرز میان توهم رفاه و رفاه ملموس و قابل تحقق برای مردم را تشخیص و اجرایی نماید. تهیه و توزیع مستقیم کالاهای ضروری مردم در منازل رفاه را افزایش واقعی خواهد داد. تجربه اقتصاد ایران نشان می دهد بقیه سیاستهای اقتصادی فقط توهم رفاه برای مردم است. امید است دولت جدید قدم مهم و موثر در جهت رفاه ملموس مردم بر دارد. مردم امروز نیاز به تزریق واکسن کالاهای اساسی دارند تا شاید یک ایمنی نسبی در مقابل تورم شدید افسار گسیخته ایجاد نماید. تورمی که سایه وار رفاه عموم مردم بویژه اقشار ضعیف را تهدید می نماید.

در این میان دولت نباید در میان مشکلات اقتصادی از مسائل زیست محیطی غفلت نماید و در کنار این مسائل با به محیط زیست توجه نماید. کنار سیاست های تنبیهی و تشویقی به فرهنگ سازی برای محیط زیست نیست توجه نماید. رییس جمهور با توجه به قسم به حفاظت دین و قانون اساسی در روز تحلیف باید بر اساس اصل پنجاهم قانون اصلی که حمایت محیط زیستی یک وظیفه همگانی است، باید غافل از این امر نباشد. به هر حال اقتصاد کشور وضعیت مناسبی ندارد و اگر در میان محیط زیست نیز از دست بدهیم. در آن صورت نه فقط اقتصادی برای رفاه داریم و نه محیطی برای زیستن و نه اعتمادی برای هم دلی. امروز کشور با هزاران مشکل اقتصادی و چند مشکلی زیست محیطی (مانند خشکی زاینده رود، تخریب اراضی کشاورزی شمال کشور و آلودگی هوا  تهران و کلان شهر های کشور) مواجه است. برای این مبارزه بزرگ بهتر است رییس جمهور از تمام ظرفیت و توان کشور بهره بگیرد.

payamgooyesemnan