یادداشت روز به قلم روح اله ساعدی؛

جنگ آب ؛ و لزوم اتخاذ تصمیمات منطقی برای تامین منابع آبی استان !

دیری نیست که به یاد بیاوریم، این سخن رئیس سابق سازمان محیط زیست کشور که با اشاره به گسترش بحران منابع آب در ایران گفته بود:”جنگ آب بین استان ها شروع شده است! و این جنگ از استان به استان در حال رسیدن از روستا به روستاهاست!”

حال بعد از اعتراضات مردمی استان خوزستان در اوایل سال که به برخی اغتشاشات خیابانی هم انجامید، اینک در اصفهان نیز چنین سناریویی تکرار شده،و چند روزی را استان اصفهان به بهانه درخواست و مطالبه کشاورزان حاشیه زاینده رود از کمبود منابع آبی، شاهد برهم زدن نظم عمومی بود، که نهایتا به تنش های آبی منجر گردید، تا نصف جهان به کانون تحولات خبری کشور تبدیل شود. هر چند این اعتراضات با هوشیاری مردم و ایجاد آرامش در اصفهان خاتمه یافته است، اما کیست که نداند،‌ استان‌هایی چون اصفهان، چهار محال بختیاری، یزد، خوزستان و لرستان، مناطقی هستند، که در آنجا جنگ و تنش آبی وجود دارد!

از سوی دیگر در ماههای اخیر با کاهش شدید بارندگی، و تداوم این وضعیت در سال جاری، دوباره بحران خشکسالی در صدر قرار گرفته و کارشناسان هشدار داده و می‌گویند؛ وضعیت آب روستاها در برخی مناطق مختلف ایران نگران کننده تر است. ‌دولت هم از مدتها قبل هشدار داده، که با کمبود تامین آب مواجه شده و توان تامین آب کافی را نخواهد داشت. مشهور است که مقامات هنگام مواجهه با مخالفت‌ها و نارضایتی‌های عمومی شدت و دامنه بحران‌های مختلفی که با آن مواجه هستند را کم اهمیت جلوه می‌دهند. اکنون اما مقام‌های ایرانی به شکلی غیرمعمول زنگ خطر را بعد از اتفاقات اصفهان،درباره بحران رو به گسترش کم آبی به صدا درآورده‌اند؛ بحرانی که می‌تواند درگیری‌های گسترده‌ای را برای دسترسی به این منبع حیاتی در ایران ایجاد کند.

در استان سمنان نیز پس از حواشی سفر رئیس جمهور به استان و اظهارات وزیر نیرو، استاندار جدید گفته است به صورت جدی پیگیر مطالبات آبی استان خواهد بود. اقدام نیک و قابل ستایش، که نیازمند حمایت است اما واقعیت این است که نباید فراموش کنیم که جنگ آب در خاورمیانه و کشور خودمان شروع شده است.

اما متاسفانه با این حجم از بحران ما هنوز در مسائل اولیه خودمان درگیر هستیم و نتوانسته ایم برای مدیریت مصرف در استان بویژه در حوزه کشاورزی فارغ از طرح های تامین آب استان چه در میان مدت،کوتاه مدت و بلند مدت،  کار تاثیر گذاری در حوزه بهینه سازی مصرف آب انجام دهیم. بله مردم اصفهان این روزها به خاطر آب معترضند و مردم خوزستان هم چند وقت پیش همین بحث را داشتند. ترکیه بر روی رودخانه هایی که به ایران و سوریه و عراق وارد می شود، سد احداث کرده و افغانستان هم اجازه ورود آب های جاری به کشورمان را نمی دهد و با همه اینها ما همچنان به فکر ایجاد صنایع آب بر به سفارش این و آن در مناطق کم آب کشور هستیم. هر روز از بی آبی گلایه می کنیم و مخصوصا در روستاها با بحران های جدی مواجه شده ایم، که در تابستان ها در همین استان با تانکر آبرسانی می کنیم، آنوقت کشاورز فلان منطقه کشور می آید در استان سمنان زمین اجاره می کند، و با محدود منابع آبی این استان،هندوانه ای کشت می کند که هزار لیتر برای یک کیلوی آن آب مصرف می شود و به قیمت مفت عرضه می گردد. مدتهاست تدوین سند سازگاری با کم آبی را در استان شروع کردند، ولی به نظر می رسد به بوته فراموشی سپرده شده است. جلسات شورای حفاظت منابع آب استان مصوبات تاثیرگذار و پیگیری جدی ندار. لذا وضع همان می شود، که اطلاعات غلط به وزیر نیرو در جریان سفر به سمنان می دهند و اظهاراتی که نباید به زبان جاری می شد را به سمع و نظر وزیر رساندند، تا مسیر مطالبه گری مردم مرکز استان منحرف شود.

در پایان این مقال باید گفت؛ آقایان مسئولین لطفا در کنار اینکه به انتقال آب دریاچه خزر بعنوان طرحی  بلندمدت،احداث پرحاشیه سد فینیسک در میان مدت، و حفر چاههای آب در زمان کوتاه مدت و… توجه می کنید؛ به مدیریت مصرف هم تاکید شود که آبی که با هزار زحمت و مشکل برای مصرف آشامیدنی در شهرها و روستاهای تامین می شود، به خوراک کارخانه های آب بر و یا کشاورزی محصولات فاقد توجیه و یا هدر رفت در شبکه های فرسوده نرود. آنهایی که فکر می کنند جنگ آب شوخی است هم می توانند اخبار قطع آب آشامیدنی یزد،تخریب چند باره لوله انتقال آب به این استان طی چند روز اخیر، و وضعیت دریاچه ارومیه و همچنین درگیری بین استان چهارمحال بختیاری و اصفهان بر سر زاینده رود را مطالعه کنند تا عمق فاجعه را بیشتر متوجه شوند.پس تا جنگ آب دامن استان سمنان را نگرفته است، باید از همین حالا به فکر تامین منابع آبی و مدیریت مصرف در استان بود.

payamgooyesemnan