یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

کمبود آب، آلودگی هوا و چالش های بودجه ای

یکی از مهمترین اخبار هفته گذشته بحث اعتراضات مردم اصفهان در ارتباط با کم آبی بود. وسعت و حاشیه ای این اعتراضات آنقدر بزرگ بود که می توان عنوان کرد که تا کنون اعتراضات به این گستردگی در خصوص  محیط زیست و آب در ایران دیده نشده بود. نان بخشی از مردم ایران و اصفهان به آب زاینده بسته است. شاید سالهای گذشته صحبت از محیط زیست یک بحث روشنفکری تلقی می شد و جز کالاهای عمومی لوکس تلقی و محسوب می گردید. اما الان داستان به گونه ای دیگری است و محیط زیست در حال تبدیل شدن به کالای ضروری و اساسی شده است. به نظر می رسد که امروز مسائل محیط زیستی کم کم جزء دغدغه اصلی مردم قرار گرفته است و اگر این مشکلات اساسی و اقتصادی در سالهای اخیر نبود مردم به شدت پی گیر مشکلات این گو نه ای محیط زیستی می شدند.  همراه با مشکلات  آب  و آلودگی هوا، افزایش قیمت ارز، نابسامانی در قیمت خودرو، نارضایتی در بازار سرمایه، افزایش قیمت و کالاهای اساسی (مانند مرغ و تخم مرغ، برنج و حبوبات)، مسئله حمله سایبری به جایگاه سوخت و شائبه افزایش قیمت بنزین، همه و همه نشان از این دارد که مشکلات متعدد اقتصادی به سمت دولت نوپا و تازه کار سیزدهم سرازیر شده است.

چند روز گذشته بعد از چند ماه تکلیف وزارت آموزش و پرورش معلوم شد و تیم دولت آقای ریسی تکمیل شد و آقای  یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش شد. در حوزه مدیران میانی نیز تغییرات  زیادی رخ داده و تقریبا مدیران دولت جدید در حال استقرار هستند. دولت آقای رییسی به طور کامل حوزه اجرایی را بدست گرفته است. اکثر استانداران دولت جدید در استانها کار به دست گرفتند. گرچه مردان دولت هر کدام به صورت مجزا شروع بکار کردند اما هماهنگی بین آنها کمتر دیده می شود. در این میان رییس جمهور سفر های استانی را در اولویت قرار داده است. گرچه این سفر ها می تواند تا حدودی در شناخت و ریشه یابی مشکلات کمک کند اما واقعیت این است که ریشه بسیاری مسائل در سیاست های کلان نهفته است، اما به نظر می رسد که در شرایط فعلی تمرکز بر مسائل کلان از سفرهای استانی مهمتر است و مدیریت متمرکز در پایتخت می تواند تا حدودی جلو نابسامانی های سراسری را بگیرد. اکنون در ایام آذر ماه دولت باید به فکر بودجه سال بعد هم باشد و تمرکز و نظارت رییس جمهور در این فقره از اهمیت و حساسیت ویژه ای برخوردار است.

دولت جدید وقتی کار را شروع کرد که کرونا در کشور جولان می داد. کرونا مشکلات اقتصادی را مضاعف کرده است و اثر کرونا بر اشتغال و کسب و کار های کوچک شدیدتر بوده است. در این دو سال گذشته شاهد بیکاری و تعطیلی این بخش های اقتصادی بودیم. اکثر فعالین این حوزه به لحاظ پشتوانه اقتصادی وضعیت مناسبی ندارند و پس انداز آنها برای دوران سخت اندک و محدود است. دولت با پرداخت کمک ها نقدی و توزیع کالا های اساسی می تواند نگاه امیدوارانه در این بخش را زنده نگه دارد. در این میان افراد و اشخاص توانمند کشور نباید قشر ضعیف را تنها بگذارند. سرمایه اجتماعی و معنوی در میان ایرانیان می تواند رمز عبور موفقیت آمیز کشور از دوران سخت کرونا، تحریم و تورم شدید باشد. در این دولت جدید بایستی مرز میان توهم رفاه و رفاه ملموس و قابل تحقق برای مردم را تشخیص و اجرایی نماید. تهیه و توزیع مستقیم کالاهای ضروری مردم در منازل رفاه را افزایش واقعی خواهد داد. تجربه اقتصاد ایران نشان می دهد بقیه سیاستهای اقتصادی فقط توهم رفاه برای مردم است. امید است دولت جدید قدم مهم و موثر در جهت رفاه ملموس مردم بر دارد. مردم امروز نیاز به تزریق واکسن کالاهای اساسی دارند تا شاید یک ایمنی نسبی در مقابل تورم شدید افسار گسیخته ایجاد نماید. تورمی که سایه وار رفاه عموم مردم بویژه اقشار ضعیف را تهدید می نماید.

در این میان دولت نباید در میان مشکلات اقتصادی از مسائل زیست محیطی غفلت نماید و در کنار این مسائل با به محیط زیست توجه نماید. کنار سیاست های تنبیهی و تشویقی به فرهنگ سازی برای محیط زیست نیست توجه نماید. رییس جمهور با توجه به قسم به حفاظت دین و قانون اساسی در روز تحلیف باید بر اساس اصل پنجاهم قانون اصلی که حمایت محیط زیستی یک وظیفه همگانی است، باید غافل از این امر نباشد. به هر حال اقتصاد کشور وضعیت مناسبی ندارد و اگر در میان محیط زیست نیز از دست بدهیم. در آن صورت نه فقط اقتصادی برای رفاه داریم و نه محیطی برای زیستن و نه اعتمادی برای هم دلی. امروز کشور با هزاران مشکل اقتصادی و چند مشکلی زیست محیطی (مانند خشکی زاینده رود، تخریب اراضی کشاورزی شمال کشور و آلودگی هوا  تهران و کلان شهر های کشور) مواجه است. برای این مبارزه بزرگ بهتر است رییس جمهور از تمام ظرفیت و توان کشور بهره بگیرد. اکنون که واکسیناسیون از مرز ۱۰۰ میلیون گذر کرده است دولت بایستی در کنار مسائل بهداشتی مسائل محیط زیستی را در اولویت قرار دهد و محیط زیست را در مقابل آسیب های احتمالی واکسینه و ایمن بنماید.

payamgooyesemnan