یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

لایحه بودجه ۱۴۰۱ منهای دلار جهانگیری

بالاخره دولت سیزدهم تمام توان علمی و کارشناسی جمع کرد و در آخرین هفته پاییز بودجه سال ۱۴۰۱ را آماده کرد و طبق روال مرسوم رییس جمهور با حضور در مجلس اولین بودجه را تحویل مجلس کرد. بودجه به مجلس نرفته کلیت آن تصویب شد. این امر نشان همسویی همراهی دولت و مجلس دارد. اگر به یکسال قبل همین ایام برگردیم شرایط کاملا برعکس بود. آخرین بودجه دولت تدبیر و امید یعنی بودجه ۱۴۰۰ دچار شرایط نابسامان و بحرانی شد. رییس دولت وقت یعنی آقای روحانی حتی حاضر نشد برای تقدیم لایحه در مجلس حضور پیدا کند و بودجه در فضای کاملا بی اعتنایی و بی اعتمادی به مجلس رفت و در مقابل مجلس نیز در اولین مرحله کلیت بودجه رد کرد و پس از کش و گس های فراوان بالاخره این بودجه در اواخر سال با هزار اما و اگر به تصویب رسید. همان اندازه بودجه ۱۴۰۰ در تصویب گرفتاری داشت، در مرحله اجرا بودجه مشکلات دو چندان شد و این نابسامانی منجر به آشفتگی اقتصادی شد.

برخی از کارشناسان معتقد بودند که بودجه ۱۴۰۰ به نوعی میدان مین دولت قبلی برای دولت بعدی بود.  بودجه ای که هم برای دولت قبل و هم برای دولت جدید آزار دهنده بود. هنوز پس از گذشت نه ماه از سال دولت سیزدهم درگیر مسائل مشکلات و پیامدهای بودجه سال جاری است. سازمان برنامه و بودجه در یک سو در حال حل و فصل مطالبات ناشی از بودجه دولت سابق است و از سوی در پی تهیه و تنظیم اولین بودجه دولت قوی و مردمی بود و نهایتا یکشنبه ۲۱ آذر ماه لایحه بودجه به مجلس رسید. نگاهی گذرا به بودجه ۱۴۰۱ نشان می دهد که دولت در سال جدید سیاستهای مهمی را در پیش گرفته است. یکی از نکات مهم بودجه سال ۱۴۰۱ افزایش درآمد مالیاتی است. بر اساس اظهارات رییس جمهور در گزارش صد روزه و همچنین مصاحبه های وزیر  اقتصاد، دولت عزم جدی در افزایش درآمد مالیاتی دارد و با شناسایی پایه های مالیاتی جدید در پی افزایش درآمد مالیاتی است و در کنار این سیاست مالیاتی با کنترل هزینه ها در پی توازن بودجه و کسری بودجه است.

یکی دیگر از محور های بودجه عدالت محوری و توسعه متوازن است که در برنامه های انتخاباتی رییس جمهور در ایام رقابت های انتخاباتی نیز بود. سوال بعدی اینست که آیا بودجه سال آتی در حوزه درآمد با واقعیت تطابق دارد؟ در خصوص قیمت نفت ۶۰ دلاری با واقعیات تطبیق دارد ولی در ارتباط با میزان فروش یک میلیون و دویست هزار بشکه نفت با باز نفت و سهمیه ایران مطابقت ندارد. در حال حاضر ایران  روزانه ۷۰۰ هزار بشکه می فروشد و عدد بودجه سال آتی ۷۰۰ هزار بشکه است بعید است این افزایش دو برابری رخ دهد. این در خصوص درآمد های مالیاتی نیز صدق می کند. در میان قیمت ارز در سال آتی و تعیین تکلیف ارز ۴۲۰۰ یکی بحث های پر چالش بودجه پیش رو است.

مدتها ها است که زندگی ایرانی ها با دلار گره خورده است. دیگر خبری از دلار زیر ۱۰ هزار تومنی خبری نیست.  کمتر از پنچ سال پیش بود که آقای جهانگیری معاون اول رییس جمهور سابق در صفحه تلویزیون ظاهر شد و اعلام کرد که تنها قیمت دلار ۴۲۰۰ است و لا غیر. اکنون دیگر از او در صحنه سیاسی و اجرایی کشور خبری نیست و دلار جهانگیری هم از صفحه مدار اقتصادی کشور در حال حذف شدن است و به تاریخ خواهد پیوست. از سوی دیگر شاهد بودیم که در ماه های گذشته ریس سابق بانک مرکزی و معاون ارزی وی را محاکمه کردند و برای آنها مجازات صادر شد. این امر نشان می دهد مدیریت در بانک مرکزی در سالیان گذشته بسیار فامیلی و روابطی  بوده و فساد آمیز اداره می شد و هزینه آن را مردم با تورم بالا تحمل می کردند. در این دوران ارزش پول ملی به شدت افت کرد و دلار به شدت جهش کرد و این یعنی مدیریت فاجعه آمیز در بانک مرکزی. اگر دکتر همتی در سالهای پایانی دولت، نظم به بانک مرکزی نمی داد عملا بانک مرکزی دچار آسیب های شدید می شد. قطار اقتصادی کشور از ریل خارج می شد.

آنچه که از اخبار و حواشی دولت به گوش می رسد اینست که دلار ۴۲۰۰ دیگر موضوعیت دارد و دولت به دنبال پرداخت اعتباری و چیزهای از این دست است تا نا کارآمدی و فساد ناشی از دلار ۴۲۰۰ را از اقتصاد این از بین ببرد. باید دولت مردان جدید بدانند که افراد سود جو دنبال فساد و منافع شخصی خود هستند به هر اسم و رسمی. یادمان نمی­رود که افراد فرصت طلب و سود جو به اسم ائمه بانک و موسسه مالی و اعتباری راه می انداختند و سود نا مشروع می گرفتند و به اسم اسلام بر علیه اقتصاد اسلامی عمل می کردند. بنابراین باید به شدت از سرمایه و منابع اقتصادی کشور صیانت و مراقبت نمود. بهر حال به زودی دولت باید بودجه را به مجلس تقدیم کند. قطع یقین یکی از محورهای بودجه تعیین تکلیف ارز ۴۲۰۰ و یارانه ها و آثار اقتصادی مربوط به آن است. به نظر می رسد باید با این نرخ پر از خاطرات بد خداحافظی و به بودجه ۱۴۰۱ سلام کرد. امید است اولین بودجه دولت جدید پر از اتفاقات خوب باشد.

payamgooyesemnan