گزارش روز (گزارشگر:سلماز عرب عامری)

افزایش یارانه ها؛ رفاه اجتماعی یا تورم عمومی

اگرچه هنوز دولت اعلام رسمی درباره جزئیات یارانه دو برابری نداشته است، اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد که قرار است افزایش پرداخت برای ۶۰ میلیون دریافت کننده کمک معیشتی انجام شود که ۳۰ میلیون نفر ۹۰ هزار تومان و ۳۰ میلیون نفر دیگر تا ۱۲۶ هزار تومان یارانه جدید دریافت کنند.

به گزارش ایسنا، افزایش مبلغ یارانه‌های نقدی وعده‌ای بود که قرار شد از آذرماه اتفاق بیفتد ولی اینگونه نشد؛ یارانه‌ای که به حذف ارز ۴۲۰۰ و منابع ناشی از آن برمی‌گردد. این در حالی است که طبق اعلام پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از محسن رضایی- معاون اقتصادی رئیس جمهوری- قرار است از ابتدای دی‌ماه، یارانه‌ها دو برابر شده و مثلا یک خانوار چهار نفره رقمی معادل ۸۰۰ هزار تومان کالا و پول دریافت کند.

پرداخت به یارانه‌بگیران معیشتی بر اساس دهک

با اینکه این یارانه قرار است به زودی پرداخت شود، هنوز توضیح شفاف و رسمی در این رابطه صورت نگرفته است؛ با این حال پیگیری ایسنا از منابع مطلع نشان می‌دهد که پرداخت یارانه جدید به جمعیت ۶۰ میلیون نفری انجام خواهد شد که همان افراد دریافت کننده کمک‌های معیشتی در هر ماه هستند؛ به طوری که ۳۰ میلیون نفر یارانه ۹۰ هزار تومانی و ۳۰ میلیون نفر دیگر یارانه ۱۲۶ هزار تومانی دریافت می کنند.

توزیع یارانه به نحوی است که دهک‌های یک تا چهار مبلغ ۱۲۶ هزار تومان و پنج تا هفت  مبلغ ۹۰ هزار تومان دریافتی خواهند داشت. این ۶۰ میلیون نفر که از بین جمعیت ۷۸ میلیونی یارانه بگیران در سال ۱۳۹۸ گزینش شده بودند، دریافت کننده کمک‌های معیشتی یعنی منابع ناشی از افزایش قیمت بنزین هستند که در دهم هر ماه برای آنها پرداخت صورت می‌گیرد، حال اینکه یارانه جدید هم دهم ماه همراه با کمک معیشتی پرداخت شود یا اینکه در روز جداگانه‌ای انجام شود، به طور کامل مشخص نیست.

بر این اساس با پرداخت یارانه ۹۰ تا ۱۲۶ هزار تومانی به خانوارهای دریافت کننده کمک معیشتی که مقادیر متفاوتی بین ۵۵ تا ۲۰۵ هزار تومان به همراه یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به ازای هر نفر دریافتی دارند، جمع یارانه در ماه به ۸۰۰ هزار تومان هم می‌رسد.

قرار بود بن کارت باشد ولی نیست

پیش‌تر قرار بود که پرداخت این یارانه جدید در قالب کارت‌های اعتباری باشد اما ظاهرا به نتیجه مشخصی در این رابطه نرسیده‌اند و احتمالا به صورت کاملا نقدی پرداخت انجام می شود.

منابع فعلا توافقی است

اما منابع پرداختی برای این یارانه‌های جدید از محل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باید صورت بگیرد که فعلا چنین حذفی صورت نگرفته ولی ظاهرا توافقاتی بین دولت و مجلس برای تأمین منابع تا زمان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود داشته است.

در گزارش اقتصادی امروز به مسئله افزایش مبلغ یارانه ها پرداخته و نظر چند تن از کارشناسان اقتصادی و شهروندان را در این خصوص جویا شدیم که در ذیل از منظرتان می گذرد؛

بیدختی یکی از شهروندان هم استانی در خصوص موضوع گزارش ما گفت: پرداخت یارانه در بلندمدت خطای راهبردی است و بهتر است به جای پرداخت یارانه نقدی، قدرت خرید مردم را افزایش دهند.

وی گفت: حمایت از مردم به روش متمکن سازی آنها بهتر از این است که کمک یارانه‌ای به مردم داده شود و این حمایت روش‌های مختلفی دارد؛ کافی است در حوزه مسائل ارزی روشی را دنبال کنند که موجب تقویت ارزش پول ملی شود، به این معنی که قدرت خرید مردم که طی سال های اخیر از دست رفته برگردانده شود.

وی افزود: شما ممکن است حقوق ۵ میلیون تومانی یک نفر را ۵۰ درصد افزایش دهید و حقوق او به ۷.۵ میلیون تومان برسد اما وقتی در همین شرایط تورم ۶۰ درصد بشود یعنی قدرت خرید آن فرد نسبت به حقوق ۵ میلیون تومانی‌اش کمتر شده است در همین حال ممکن است حقوق ۵ میلیون تومانی یک فرد را افزایش ناچیز بدهیم و حقوق او به ۶ میلیون تومان برسد ولی قدرت خرید را که به واسطه تورم کاهش یافته برگردانیم. در این صورت توان و قدرت خرید مثلا به هشت میلیون تومان افزایش می‌یابد. این هم یک روش است. حتما لازم نیست شما پول به مردم بدهید و منابع را در قالب یارانه توزیع کنید. روش‌های کمک به مردم و حمایت از آن‌ها الزاما کمک یارانه‌ای نیست و دولت می‌تواند قدرت خرید مردم را برگرداند.

وی اضافه کرد: هیچیک از یارانه‌هایی که از سوی دولت به مردم یا فعالان اقتصادی پرداخت می‌شود، هوشمند و هدفمند نیست و پرداخت یارانه از سوی دولت‌های مختلف در ایران تنها نوعی پول پاشی برای کسب سرمایه اجتماعی و هدر دادن منابع مالی و اعتباری مورد نیاز دولت بعدی در روند اجرای پروژه‌های مختلف است.

بیدختی ادامه داد: حذف یارانه نقدی و اداره کشور بر اساس راهبردهای غیریارانه‌ای، معیشت مردم را بهبود می‌بخشد و از نظر روانی نیز تأثیر به سزایی بر کاهش قیمت کالاهای اساسی خواهد داشت؛ یارانه نقدی بلای جان دستگاه‌های اقتصادی در همه دولت‌ها است و دولت فعلی باید به جای افزایش مبلغ یارانه ها تصمیمات جدی برای حذف یارانه نقدی و تثبیت قیمت کالاهای اساسی بگیرد.

وی در پایان گفت: سیستم پرداخت یارانه‌های نقدی و غیرنقدی در ایران، غیرهوشمند و غیر هدفمند است و تداوم وجود این سیستم در نظام اقتصادی می‌تواند ضربات مهلک و فلج‌کننده‌ای به آینده تقریباً سیاه و تاریک اقتصاد ایران وارد کند.

سهیل الف هم استانی دیگری هم با انتقاد از تصمیم دولت مبنی بر افزایش یارانه نقدی گفت: هرچقدر تزریق نقدینگی بیشتر شود تورم بالا می رود و به همان نسبت نیز قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد و به دنبال آن میزان مصرف و پس‌انداز نیز تقلیل می‌یابد.

وی یکی از راه‌های جبران اثرات تورمی و افزایش قیمت‌ها را تامین درآمد و منابع مالی اعلام و تصریح کرد: اگر بتوان آثار کاهش قدرت خرید مردم را جبران کرد، تا حدودی موفقیت در تنظیم مسایل مالی شکل می‌گیرد و در غیر این صورت افراد مجبور هستند در صورت داشتن پس‌انداز از آن محل کاهش درآمدها را جبران کنند.

وی اضافه کرد: اگر قرار بر آن است این یارانه پرداخت شود اما بر نرخ کالاهای دولتی افزوده شود نه تنها اقشار جامعه که مشمول دریافت این یارانه نیستند با مشکل مواجه خواهند شد، بلکه همین افرادی هم که یارانه دریافت می کنند هم منفعتی از این یارانه نمی‌بینند چون به همین میزان که قدرت خریدشان بالا می‌رود بر قیمت اجناس هم افزوده می‌شود. از طرفی پرداخت این یارانه قرار است به اقشار خاصی تعلق گیرد. در صورتی که شناسایی دهک‌هایی که لازم است این یارانه را دریافت کنند مشکل است؛ زیرا هنوز افراد توانمندی هستند که دریافت کننده یارانه بوده و ممکن است جزو همین دهک‌ها محسوب شوند.

وی افزود: از طرفی هم همه افرادی که یارانه نمی‌گیرند و جز دهک‌های دریافت‌کننده نیستند، توانمندی کافی برای مقابله با گرانی‌های ناشی از پرداخت این یارانه را ندارند و این موضوع با عدالت اجتماعی منافات دارد؛ زیرا اگر قرار است عدالتی برقرار شود باید همه افراد یک جامعه از آن برخوردار شوند و با همگی یکسان برخورد شود.

وی یادآور شد: ممکن است درآمد عده‌ای زیاد باشد و بتوانند خود را با تورم اقتصادی وفق دهند اما بحث بر سر غالب جامعه‌ای است که گرفتار گرانی‌ها هستند و امکان دارد اجرای چنین طرح‌هایی هم بر افزایش نرخ‌ها و در نتیجه تورم بیفزاید. این احتمال وجود دارد که اجرای پرداخت یارانه دوبرابری به مانند یارانه ۴۵ هزار تومانی، در کوتاه‌مدت اثرات رفاهی داشته باشد و به جلب رضایت دریافت‌کنندگان منجر شود. ولی قطعاً در میان مدت و بلندمدت تأثیرات عکس خواهد داشت و دردسری دیگر برای مردم و همین دهک‌هایی می‌شود که مشمول دریافت یارانه هستند.

سمانه صباحی شهروند دیگری هم به گفت: در طول این سال ها همه کالاها افزایش چند برابری داشته به غیر از یارانه ها که سال هاست همان مقدار مانده است و بهتر است تا یارانه ها افزایش پیدا کند.

وی ادامه داد: بسیاری از مردم با پول یارانه زندگی می کنند و نیاز است تا هر چه سریعتر افزایش یارانه ها اجرایی شود تا مردم کمی از بار گرانی ها برایشان کمتر شود.

سمانه گفت: در طول سال های گذشته همه چیز بالغ بر ده برابر شده است و باید یارانه ها هم افزایش ده برابری داشته باشد وگرنه زیر این مبلغ فایده ای ندارد و نمی تواند از مشکلات قشر ضعیف کمتر کند.

مسعودیان جوان اقتصاددان هم در خصوص خوب یا بد بودن طی افزایش یارانه ها گفت: یارانه همانگونه که از اسم آن پیداست، یعنی یاری رساندن دولت در تامین هزینه‌ های زندگی اقشار کم درآمد.

وی افزود: البته منابع این همیاری بایستی به گونه‌ای تعریف شود که موجب تورم و در نهایت سخت‌ تر شدن شرایط زندگی برای اقشار یادشده نگردد. مساله‌ای که متاسفانه امروز کشور ما بدان مبتلا گشته و نه تنها یارانه پرداختی با توجه به مبلغ ناچیز آن کمکی در بهبود معیشت این قشر ننموده، بلکه با آثار تورمی ناشی از خلق پول به منظور تامین منابع لازم، موجب افسار گسیختگی قیمت‌ ها به ویژه کالاهای اساسی و بنیادی معیشتی گردیده و امرار معاش اقشار ضعیف و حتی متوسط جامعه را با مشکل مواجه نموده است.

وی افزود: بدون شک در حالت فعلی و با توجه به دو انفجار تورمی صورت پذیرفته و شوک وارده به اقتصاد کشور، مبلغ یارانه‌ای که از ده سال پیش ثابت مانده، هیچ گونه کمک شایسته‌ ای نمی‌نماید و مطمئنا از بهترین راهکارهای حمایت دولت از دهک‌ های پایین جامعه، همین پرداخت یارانه به صورت مستقیم و نقدی به ایشان می‌باشد که البته می‌بایستی قبل از ورود به این قضیه و اقدام جهت تقویت مبلغی آن موضوعات مهم دیگری تعیین تکلیف گردند.

مسعودیان اضافه کرد: مهمترین معضل سیستم پرداخت یارانه در حال حاضر، عدم شناسایی هوشمند افراد بوده و این موضوع موجب گردیده تا کلیه دهک‌ های جامعه به صورت یکسان از دریافت یارانه به مبلغ یکسان برخوردار باشند. البته در سال‌های اخیر تلاش‌ های اندکی جهت شناسایی و رفع این معضل گردیده که نتیجه بخش و مثمر ثمر واقع نگردیده است. بنابراین در وهله اول شفافیت سیستم اطلاعات مالی افراد در جامعه مهمترین اصل بوده و می‌بایست درآمد کلیه افراد بدون هیچ گونه تبعیضی رصد گردد که ممکن است این موضوع با مخالفت جدی درصدی از جامعه تحت عنوان دخالت در حریم خصوصی افراد بیان گردد. در این صورت باید در پاسخ به آن ها اعلام نمود که بررسی درآمد ها و خلق پول در سیستم مالی یک کشور جزو مسایل شخصی نبوده و ضرورت دارد به منظور کنترل و نگهداری مالیات‌های دریافتی از سوی دولت مورد بازبینی و رصد کامل واقع گردد. کما اینکه این مهم در تمامی کشور های توسعه یافته صورت می پذیرد. به طور حتم با شناسایی و رصد مالی می‌توان اقشار را از هم تفکیک نموده و در پرداخت یارانه مستقیم و حتی غیر مستقیم من جمله یارانه‌ انرژی، سوخت و غیره ، منابع جدیدی ایجاد و از محل آن نسبت به افزایش یارانه دهک‌ های پایین جامعه اقدام نمود.

مسعودیان درباره یارانه غیر مستقیم گفت: برای بهبود وضعیت معیشت اقشار پایین جامعه در شرایط فعلی تورم لجام گسیخته، افزایش یارانه نقدی با رعایت شرایط اشاره شده می‌تواند راه حلی سریع و زودبازده محسوب گردد. لیکن می‌بایست در دراز مدت نسبت به شناسایی یارانه‌ های غیر مستقیم و کار آمد به اقشار یادشده اقدام نمود که این موضوع عزم راسخی در بدنه اقتصادی دولت را می‌طلبد که البته یارانه‌ های غیر مستقیم طیف وسیعی را در بر می‌گیرد که از یارانه‌ های انرژی تا حتی پرداخت تسهیلات بانکی را نیز شامل آن می‌گردد.

زهرا دارایی هم استانی دیگری هم با انتقاد از این حرکت دولت گفت: اگر به جای پرداخت پول، بیمه‌ها تقویت شوند تا داروها به قیمت مناسب و مستقیم به دست مردم برسند، خدمت خوبی به مردم می‌شود و شاید رضایت عمومی را به دنبال داشته باشد. با توجه به اینکه در ایران بیماری زیاد است و مردم بسیار درگیر بیماری و دارو هستند شاید این کار کمک بیشتری کند. چراکه یارانه‌ای که الان داده می‌شود هم عدد قابل توجهی نیست، حتی اگر ۱۰ برابر هم شود، پول یک کیلو آجیل هم نمی‌شود.

وی گفت: توزیع یارانه برابر به همه مردم یک جامعه شروع بدبختی آن ملت است، آن‌طور که امروز مشاهده می‌کنیم سفره مردم نسبت به ۵ سال گذشته کوچک‌تر شده و سال‌به‌سال حجم آن کاهش پیدا می‌کند و فشار بر زندگی مردم افزوده می‌شود.

وی ادامه داد: اما روش مناسب‌تر آن است که دولت یا حاکمیت بستر یک زندگی شرافتمندانه را برای اقشار مختلف جامعه فراهم آورد. این موضوع اتفاق نمی‌افتد مگر با ایجاد نشاط و شادابی در جامعه که در ورای آن امید در جامعه به وجود می‌آید و پس‌ازآن، ریسک‌پذیری در افراد افزایش پیدا می‌کند و ریسک‌پذیری نیز، سرمایه‌گذاری را ایجاد می‌کند؛ سرمایه‌گذاری خلق ثروت می‌کند و ثروت مشکل اشتغال را حل خواهد کرد و درنهایت اشتغال نیز بستر یک زندگی شرافتمندانه در جامعه را ایجاد می‌کند.

دارایی گفت: هر نوع تزریق نقدینگی در جامعه باعث ایجاد تورم می‌شود و جامعه را فقیرتر می‌کند. برای داشتن یک جامعه رو به رشد باید دولت‌ها زیرساخت‌ها را فراهم کنند، زیرساخت‌هایی که افراد بتوانند به کسب‌وکار بپردازند و خودشان منشأ خلق ثروت باشند. دولت‌ها باید از محل درآمدهایی که مربوط به نسل‌های آینده است، زیرساخت‌های کار و تولید را ایجاد کنند.

وی گفت: چرا نباید بستر وام مسکن کم‌بهره برای اقشار آسیب‌پذیر فراهم شود تا این عزیزان نیز یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های زندگی‌شان که همان حق مسکن است را داشته باشند؟

وی در پایان گفت: درواقع دادن یارانه یا افزایش آن هر دولت را نسبت به دولت قبل بدهکارتر می‌کند. یک‌بار برای همیشه باید با نگاه کارشناسانه این مسائل بررسی‌شده و راهکار ارائه شود.

محمد ر: هم استانی دیگری که از افاطیش یارانه ها خوشحال است گفت: هر روز اخبار را پیگیری می کنم تا از افزیش یارانه ها و زمان واریز آن مطلع شوم.

وی ادامه داد: من ۳ فرزند دارم و در مجموع به اندازه ۵ نفر یارانه دریافت می کنم و در این اضواع نابسامان اقتصادی افزایش یارانه کمک شایانی به من خواهد کرد.

وی گفت: متاسفانه برخی از این موضوع ناراحت هستند و نمی خواهند تا دولت یارانه را افزایش دهد و آنها تنها به فکر جیب خود هستند و به این فکر نمی کنند که اقشار ضعیف جامعه نیازمند این پول هستند و با این پول زندگی خود را بهتر می گذرانند.

وی ادامه داد: از دولت مردمی رئیسی انتظار داریم تا هر چه زودتر یارانه ها را افزایش دهد تا زندگی عده کثیری از مردم بهتر شود.

payamgooyesemnan