یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

کدام فرهنگ‌سازی؟!

در طی سالیان متمادی، از مسئولان و دست‌اندرکاران و رسانه‌ها و حتی عموم مردم می‌شنویم که برای رفع مشکلات جامعه حتماً باید فرهنگ‌سازی کرد. وقتی از فرهنگ‌سازی صحبت می‌شود، نشانۀ آن است که بعضی از رفتارهای اجتماعی ما اشتباه است و باید با فرهنگ‌سازی در مسیر صحیح قرار بگیریم؛ بااین‌حال علی‌رغم وجود دستگاه‌های عریض و طویل فرهنگی، از صداوسیما گرفته تا وزارت ورزش و جوانان، از سازمان تبلیغات اسلامی گرفته تا شورای‌عالی حوزه‌های علمیه و دیگر دستگاه‌های فرهنگی که سالانه هزاران میلیارد تومان بودجه از بیت‌المال دریافت می‌کنند تا جامعه را به‌سمت سلامت و نشاط اجتماعی و پویایی هدایت کرده و مردم را به پایبندی به قانون و صداقت و ایمان راستین سوق دهند، متأسفانه هرچه زمان می‌گذرد، مشکلات فرهنگی در کشورمان بیش از پیش خودنمایی می‌کند و این مشکلات در زیر پوست شهرها به‌خوبی احساس می‌شود؛ از نبود فرهنگ صحیح رانندگی گرفته تا تنزل نوع برخورد و صحبت مردم با یکدیگر، از تمایل برخی از جوانان به بزهکاری گرفته تا هرزگی و بی‌حاصلی و گریز از ازدواج یا تشکیل خانواده، از کم‌فروغ‌شدن مهر و عاطفه و رفاقت گرفته تا رواج تن‌پروری و فرار جوانان از قبول مسئولیت، از کم‌کاری مسئولان ادارات و کم‌اهمیت جلوه‌دادن کار ارباب‌رجوع و سرگردانی مردم و اتلاف وقت آنان و در یک کلام نبود فرهنگ صحیح ارتباطات انسانی با اعضای خانواده گرفته تا ارتباط با سایر آحاد جامعه.

بدیهی است برای فرهنگ‌سازی باید ضمن به‌کارگماردن مدیران لایق و بافرهنگ، بودجۀ متناسبی برای آن در نظر گرفت. در همین رابطه، پس از چند مدت بحث در زمینۀ لایحۀ بودجۀ ۱۴۰۱ در سطح جامعه و نقد دل‌سوزان درخصوص بسیاری از ردیف‌های این بودجه، روز یکشنبۀ گذشته یعنی نوزدهم دی، کلیات آن با ۱۷۴ رأی موافق و ۷۶ رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع تصویب شده است و اساس این بودجه حذف ارز ترجیحی بوده و رئیس‌جمهور در دفاع از کلیات، از حذف ارز ترجیحی دفاع کرده است؛ ولی رئیس مجلس قول داده اصلاحاتی در این زمینه صورت بگیرد و احتمال تغییر آن در کمیسیون تلفیق و کار کارشناسی وجود دارد؛ لذا بسیاری از جزئیات این لایحه بحث‌انگیز و نقدبردار خواهد بود و به اذعان برخی از نمایندگان، این بودجه بدون عیب و نقص نیست و باید بعضی از اصلاحات در آن صورت بگیرد. به‌هرحال سقف بودجۀ کل کشور ۳۶۰۰هزارمیلیارد تومان است که از این رقم سهم صداوسیمای جمهوری اسلامی بیش از پنج‌هزارمیلیارد تومان بوده و این در حالی است که صداوسیما از محل پذیرش آگهی تبلیغات نیز کسب درآمد کرده و مبالغی دیگر بابت شرح عملکرد از ادارات در سطح عریض و طویل دریافت می‌کند و صاحب ۷۶ کانال تلویزیونی اعم از استانی و ملی و فرامرزی است؛ اما اینکه تا چه اندازه این سرمایه را صرف وظیفۀ خود در زمینۀ فرهنگ‌سازی می‌کند و چه میزان در تحقق آن کوشیده است، به‌نظر نمی‌رسد در این بیش از چهل سال، دراین‌خصوص موفق بوده باشد. گفتنی است رقم کل بودجۀ فرهنگی که رقمی هنگفت و حدود بیست‌هزارمیلیارد تومان است، علاوه‌بر بودجه‌ای است که به وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و آموزش عالی و بهداشت و درمان تخصیص پیدا می‌کند که آنان نیز مسئولیت بخشی از فرهنگ‌سازی را به‌عهده دارند.

در اینجا با ذکر یک مثال برای خوانندگان مشخص خواهد شد برخی از مسئولان ما در پی فرهنگ‌سازی نیستند. همۀ صاحب‌نظران یکی از عوامل مهم در زمینۀ سلامت جسم و روح مردم را سوق‌دادن آنان به‌سمت ورزش و نشاط اجتماعی می‌دانند؛ ولی به‌طرز ملموسی مسئولان کشورمان در این زمینه کوتاهی کرده و کمتر توجهی به ورزش دارند. بدیهی است هرچه به ورزش بیشتر توجه شود، دسترسی به سلامت جسمی و روحی آسان‌تر خواهد بود و ازآن‌سو هزینۀ درمان کم خواهد شد؛ اما متأسفانه بودجۀ ورزش و جوانان حدود یک‌هزارم بودجۀ کل کشور  و یک‌صدم بودجۀ بهداشت و سلامت است!

در اینجا نمونه‌ای ذکر می‌شود تا شاید نمایندگان مجلس در زمینۀ ورزش و جوانان تجدید نظر کنند. در مرکز شهر سمنان ورزشگاهی وجود دارد که قریب به شصت سال پیش ساخته شده و برای اکثر سمنانی‌ها حالت نوستالژی داشته و یک زمین چمن طبیعی برای فوتبال و سالن‌هایی برای دیگر رشته‌های ورزشی دارد و هم‌اکنون صدها نفر پیر و جوان برای استفاده از سالن‌ها و فضای باز آن و به‌منظور سلامتی و نشاط به این مرکز ورزشی مراجعه می‌کنند؛ ولی دریغ و درد از کمترین توجهی به این مجموعۀ ورزشی! ورزشگاهی که زمین آن تپه و چاله‌های فراوان دارد و پله‌های آن شکسته و سکوهای تماشاگران آن رنگ‌ورورفته شده است. پیست دوومیدانی و پیاده‌روی آن هم که از همه بدتر است؛ طوری‌که اگر کسی صد متر در آنجا پیاده‌روی کند، پس از مراجعه به منزل، خانواده‌اش فکر می‌کنند در محلی برای خاک‌برداری یا تخریب ساختمان حضور داشته است.

نگارنده در همین جا از استاندار و دیگر مسئولان شهر تقاضا دارد فقط ده دقیقه وقت گران‌بهای خود را صرف کنند و یک روز هنگام غروب به این استادیوم مراجعه کنند تا از نزدیک شاهد تخریب‌شدن و ازبین‌رفتن فرهنگ سلامت و فرهنگ نشاط باشند. آن موقع مشخص می‌شود هیچ‌کس در پی فرهنگ‌سازی نبوده است.

payamgooyesemnan