گزارش روز ( گزارشگر: مائده شریفی)

فرهنگ صحیح رانندگی در درون افراد نهادینه شود

یکی از مسائل مهم در جوامع شهری که باعث افزایش سطح رفاه افراد شده، استفاده از وسایط نقلیه منجمله خودرو است ولی بنا به دلایل متعدد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این وسایل سبب معضلاتی از جمله تخلفات و تصادفات درون شهری شده است. ضمن اینکه یکی از مهمترین حوادث مختلف کشور ما، تصادفات درون شهری می باشد که مهمترین عامل بروز تصادفات و منشا بیشترین علت های سوانح عوامل انسانی می باشند. بنابراین بررسی رفتارهای غیر اجتماعی رانندگان و یافتن روش های اصلاح آن از جمله عوامل موثر در بهبود عملکرد و کاهش تعداد تصادفات و افزایش سلامت جامعه می باشد. در نتیجه برنامه ریزی مناسب و ارتقای سطح آگاهی و مهارت های رانندگان در زمینه مسایل ایمنی ترافیک و تصادفات و تمرکز بر روی پیامد و نتایج ناگوار ناشی از حوادث ترافیکی به نحوی که در جهت تغییر عادت های نادرست رانندگی و ناشایست نشان دادن تخلفات و سرپیچی از قوانین و مقررات هدف گذاری شود، می تواند بسیاری از رفتارهای غیر اجتماعی رانندگان را کنترل و از تصادفات و تلفات شدید جلوگیری نموده و ضمن ارتقا و بهبود وضعیت رفتارهای اجتماعی رانندگان؛ نسبت به ارتقا سبک زندگی، بهبود و افزایش سلامت جامعه تاثیرگذار باشد.

محمد سعدالدین یکی از صاحب نظرانی بود که در این باره اذعان داشت: اکثر خطوط عابر پیاده در شهر سمنان سالیان سال است که فرسوده شده و دیگر حتی قابل مشاهده نیست، بارها به شهرداری و شورا اعلام کرده ایم که خطوط عابر پیاده را در خیابان ها و معابر سمنان رنگ آمیزی کنند اما متأسفانه ترتیب اثر نداده اند.

سعدالدین افزود: مشخص نبودن این خطوط سبب تخلف آشکار رانندگان و بروز خطر جانی برای عابران پیاده می شود، رانندگان بدون توجه در حین عبور عابران پیاده وارد حریم خطوط پیاده روها شده و با سرعت عبور می کنند.

وی تصریح کرد: عابران پیاده در مقایسه با خودروها بسیار آسیب پذیر هستند چراکه رانندگان خودرو در صورت برخورد با افراد به علت ایمنی خودرو با کمترین آسیب مواجه می شوند اما عابران پیاده با کوچکترین تصادف، دچار آسیب های شدید می شوند.

این شهروند سمنانی گفت: اجازه تقدم عبور به عابر پیاده از روی خطوط سفید، از جمله آداب شهروندی به شمار می آید که موجب می شود عابر پیاده بدون دلهره و وحشت عرض خیابان را طی کند، از این رو همواره احترام به عابر پیاده را یک رفتار انسانی و ضروری می دانم و آن را جزء رفتارهای رانندگی خود قرار داده ام.

سعدالدین در ادامه سخنان خود توضیح داد: متأسفانه در طول روز و حتی نیمه های شب مدام با ویراژ دادن موتوسواران داخل کوچه های پایین شهر مواجه هستیم که هم خطرناک است و هم ایجاد مزاحمت می کند و البته باید گفت که اکثر این موتورسواران، جوانان و نوجوانان بدون کلاه کاسکت هستند که قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت نمی کنند، لذا از والدین درخواست دارم تا نظارت بیشتری روی فرزندانشان داشته باشند.

وی خاطر نشان نمود: متأسفانه در خیابان های شهر با خودروهای زیادی مواجه می شویم که در پیاده روها و یا مقابل تابلوی پارک ممنوع و یا تابلوی ایستادن مطلقاً ممنوع پارک شده اند. همچنین عمده علت پارک دوبل توسط راننده ها، خرید و تأمین نیازهایی است که گمان می کنند فقط چند دقیقه طول می کشد اما همین عادت نادرست باعث ایجاد ترافیک سنگین به ویژه در خیابان های پر رفت و آمدی مانند باغ فردوس و بلوار قدس می شود که خطرناک است.

این صاحب نظر سمنانی همچنین یادآور شد: عدم رعایت حقوق دیگر رانندگان و تجاوز به حریم آنها یا ایجاد وحشت و اضطراب در بین عابران پیاده، نشانه خشونت و بدرفتاری فرد بوده و او را شخصی گستاخ معرفی می کند.

سعدالدین در آخر سخنان خود بیان داشت: ویژگی های شخصیتی در رانندگی پرمخاطره نقش مهمی دارد، با توجه به شیوع رفتارهای حادثه ساز رانندگی و رانندگی های پرمخاطره خوب است رانندگان پرخطر شناسایی شده و جهت ارائه مشاوره و راهنمایی و آموزش اختصاصی به آنها از طریق مشاوران روانشناسی و پلیس در دستور کار قرار گیرد همچنین فضاهای مناسبی مانند مسابقات اتومبیلرانی، پیست موتورسواری و …  برای تخلیه انرژی رانندگان هیجان جو فراهم شود چراکه با افزایش این فضاها می توان رفتارهای رانندگی پرمخاطره را کم کرد. البته برخورد شدیدتر و اعمال قانون متخلفان نیز سبب کاهش آمار تخلفات راهنمایی و رانندگی می شود.

مینا رسولی یکی دیگر از کسانی بود که در این باره عنوان نمود: در اکثریت خیابان‌های سمنان، به دلیل تعدد مراکز خرید و نبود پارکینگ، متاسفانه بسیاری از رانندگان بدون توجه به حقوق دیگران خودروهای خود را به صورت دوبله پارک می‌کنند و تنها لطفی که می‌کنند این است که گاهی اوقات چراغ‌های راهنمای خودرو را در جهت اطلاع به دیگران، روشن می‌گذارند.

رسولی در ادامه تصریح کرد: حرکت نکردن بین خطوط، سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، لایی کشیدن و حرکات مارپیچ، دوبل و در بعضی موارد سوبل پارک کردن، توجه نکردن به علائم راهنمایی و رانندگی، عدم رعایت حق تقدم در تقاطع ها، احترام نگذاشتن به یکدیگر، عبور از چراغ قرمز و… از جمله فرهنگ‌های نادرست رانندگی در سطح شهر می‌باشد.

وی توضیح داد: شایان به ذکر است که به دلیل نامناسب‌بودن سیستم حمل و نقل عمومی، کم عرض بودن خیابان‌ها و استاندارد نبودن آن‌ها، کمبود پارکینگ‌های طبقاتی و مکانیزه و … در سمنان، بسیاری از شهروندان از وسیله شخصی برای عبور رو مرور در شهر استفاده می‌کنند و همین امر باعث شده تا فرهنگ عمومی رانندگی در بین شهروندان بیش از گذشته مورد نیاز باشد.

این شهروند سمنانی همچنین گفت: با گذر از خیابان‌های سطح شهری، متوجه خواهیم شد که متاسفانه فرهنگ رانندگی در بین رانندگان سمنانی معنی و مفهوم خاصی ندارد و عدم فرهنگ رانندگی در شهر نمایان است. البته نواقص فنی خیابان‌ها، معضلات و اشکالات فنی در خودروها عوامل مهمی در بحث سوانح ترافیکی محسوب می شوند که برای کاهش میزان و شدت سوانح درون شهری می توان با افزایش فرهنگ ترافیک این مشکلات را مرتفع نمود.

وی همچنین بیان کرد: ترویج فرهنگ رانندگی نیازمند نظارت دقیق، نهادینه‌کردن مهارت‌های ارتباطی و قوانین در جامعه است که با برنامه ریزی درست از سوی مسئولان شهری و اجرای دقیق برنامه‌ها نتیجه می‌دهد.

رسولی یادآور شد: ترافیک در هر جامعه‌ای یک واقعیت اجتماعی است، که ناشی از مسائل مختلف است، در این بین آموزش و فرهنگ سازی ترافیک، می‌تواند به توسعه جامعه مدنی و پویش اجتماعی کمک کند. بدین ترتیب کارکرد آموزش و فرهنگ سازی ترافیک و کاربرد آن در حل این معضل از طریق جامعه‌پذیری و اجتماعی کردن رانندگان در این زمینه بسیار مؤثر است. در این راستا، یکی از اقدامات مهم برای به‌سامان کردن معضلات ترافیکی تکیه بر محور آموزش و فرهنگ‌سازی است و منجر به توسعه آگاهی و ویژگی‌های شخصیتی افراد می‌شود.

این شهروند در آخر سخنان خود بیان نمود: برای اصلاح وضعیت ترافیکی، لازم است که تغییرات و اصلاحات در تغییر نگرش در رفتار ترافیکی و اصلاح فرهنگ همگانی ترافیک انجام شود. به گونه‌ای که برای اصلاح فرهنگ ترافیک لازم است، ابتدا در نگرش مردم نسبت به ترافیک تغییراتی به وجود آید. بنابراین تغییرات لازم در نگرش انسان‌ها در فرهنگ همگانی عینیت می‌یابد.

مصطفی هاشمی دیگر شهروندی بود که در این باره گفت:  برای همه ما در زندگی وقت شناسی مقوله با اهمیتی است، بقدری با اهمیت که هرگونه تأخیر در هر قرار ملاقات یا رویداد برایمان استرس زا بوده و می تواند دیگران را درمورد اینکه می توانند روی ما حساب کنند یا نه به شک اندازد، لذا در این قبیل موارد شتاب را راهکار مناسبی جهت سر موقع حضور یافتن در قرار ملاقات های خود می دانیم. درون اتومبیل خود و پشت فرمان قرار می گیریم و به تنها چیزی که می اندیشیم رسیدن به مقصد است، اما باید به این نکته توجه داشت که رانندگی تنها محدود به پدال و گاز و ترمز نیست. رانندگی یکی از کارهای پر استرسی است که بسیاری اوقات پتانسیل وادار به خشونت افراد خونسرد را هم دارد، اما همه خوب می دانیم که این راهش نیست.

هاشمی در ادامه گفت: بهتر است در رفتارهایمان حین رانندگی مانند هر فعالیت اجتماعی دیگر،خط قرمز ها را در نظر بگیریم.رعایت ادب چیزی است که در زندگی و درجریان ارتباط با دیگران از جمله هنگام رانندگی ضروری است. نباید فراموش کنیم که رانندگی صرفا حرکت از نقطه مبدا تا مقصد نیست؛ فرهنگ رانندگی هم مانند هر مقوله مرتبط با جامعه بااهمیت است و قوانین خاص خود را دارد.

وی همچنین اذعان داشت: فرهنگ رانندگی را در عواملی از جمله رعایت سرعت مطمئنه، رانندگی بین خطوط، رعایت حق تقدم، استفاده به موقع از راهنما، احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی، خویشتن داری و داشتن صبر وحوصله به هنگام ترافیک، بلند نکردن صدای بیش از حد موسیقی و استفاده نابجا و بی جهت از بوق خودرو خلاصه کرد.

این صاحب نظر ضمن توصیه مؤکد به رعایت فرهنگ صحیح رانندگی، بیشترین تخلفات منجر به وقوع تصادفات در معابر شهری را سرعت غیر مجاز،رعایت نکردن حق تقدم در میادین و تقاطع ها،گردش به روش غلط،استفاده از تلفن همراه،عبور از چراغ قرمز و دور زدن در محل ممنوع عنوان کرد و گفت: افزایش سواد ترافیکی مردم می تواند در کاهش حوادث ترافیکی، تصادف‌ها و در روان‌سازی ترافیک موثر می‌باشد.

مصطفی هاشمی همچنین تاکید کرد: فرهنگ بد رانندگی فقط منحصر به راننده ها نیست، عابران پیاده ما نیز از فرهنگ درست به دور هستند. عابران پیاده ای که به دلیل حمایت های بیش از حد قانون از خود، جرأت هر کاری را دارند، حتی قدم زدن وسط خیابان و می دانند که اگر اتفاقی بیافتد راننده مسئول است و دیه چند صد میلیونی. از کودکی یاد گرفته‌ایم به‌جای توجه به قانون و استیفای حق در چارچوب‌های متعارف و حقوقی، حق خود را با دعوا و به اصطلاح قلدری بگیریم، همین رفتار را هم زمانی‌که بر مسند راننده یک خودرو نشسته‌ایم از خود بروز می‌دهیم و بدون توجه به حق تقدم، تنها به دنبال بازکردن راهی برای عبور خودمان می‌گردیم، فرقی هم ندارد از میان عابران پیاده باشد یا کلونی ماشین‌ها.

وی افزود: از دیرباز منتقد بوده و هستیم. وقتی پشت فرمانیم عابر پیاده را مقصر همه معطلی‌هایمان می‌دانیم و وقتی عابر پیاده هستیم، بر راننده‌ها می‌تازیم که چرا همه جا برایمان فرش قرمز پهن نمی‌کنند و پیش پایمان حتی درست وسط خیابان نمی‌ایستند. اصلا عادت کرده‌ایم آن‌قدر جلو کودکان‌مان زمین و زمان را مقصر مشکلات و خود را مبری از هر اشتباهی بدانیم که بچه به محض ورود به سن بلوغ با انتقاد از همه‌چیز از جمله سبک رانندگی و حتی ناسزاگویی به شهروندان اعلام کند که من بزرگ شده‌ام و در چنین شرایطی چگونه توقع داریم راننده مقصر، تنها با تماشای چند انیمیشن ساده پس از گذر چند ۱۰ سال از عمر خود، خلافش را بپذیرد و از تکرار آن بپرهیزد؟

هاشمی در آخر سخنان خود گفت: باور کنید با وجود همه مشکلات موجود در مسیرها و معابر شهری و اعصاب خردی‌های ناشی از معضلات اقتصادی می‌توان با اندکی حوصله و صبر رانندگی‌های هیجانی را قانون‌مدار و شهرمان را به محیط بهتری برای زندگی بدل کرد. بهترین و اصولی ترین راهکار برای کاهش تصادفات رانندگی، آموزش و فرهنگ سازی از همان سال های ورود افراد به نظام آموزشی است زیرا ذهن کودک در آن دوره مناسب ترین سن برای یادگیری است تا آموزش های لازم در ذهنش نهادینه شود. همچنین برگزاری دوره های آموزشی فرهنگ رانندگی، سخت گیری در ارایه گواهینامه رانندگی، تنبیه و جریمه رانندگان متخلف و احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی می تواند در کاهش تصادفات و ایمنی افراد اثر گذار باشد و تاثیر شگرفی در فرهنگ صحیح رانندگی نسل آینده بگذارد.

نوشین جعفری کارشناس ارشد روانشناسی نیز در این باره عنوان نمود: متاسفانه قانون‌گریزی و فرار از قانون نهادینه شده اما نباید فراموش کنیم که نحوه رانندگی با اتومبیل فرهنگ و سطح اجتماعی افراد را نشان می دهد و رعایت قوانین و مقررات، احترام به حقوق دیگران یکی از مهم ترین شاخصه های توسعه یافتگی است و برای کاهش تلفات چه در محورهای برون شهری و چه در درون شهرها در کنار توسعه محورهای مواصلاتی و مدیریت هوشمند ترافیک در شهر فرهنگ سازی نحوه صحیح رانندگی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

این روانشناس همچنین بیان داشت: یکی از ضرورت های امروز؛ همگانی شدن آموزش در زمینه فرهنگ سازی ترافیکی است که باید از همه ابزارها، امکانات و نیروهای تأثیرگذار و مرجع جامعه بهره گرفت  تا به درستی این امر محقق شود. معضل فرهنگی که همیشه در بحث ترافیکی با آن دسته و پنجه نرم می کنیم رفتارهای ضد اجتماعی و دیگر تخلفاتی است که برخی رانندگان انجام میدهند ؛ گاها” موارد تخلف را دور میزنند و ان را نوعی زرنگی می دانند که می توان به اعتراض رانندگان با بوق های ممتد به قانون چراغ قرمزی که با چند ثانیه صبر کردن سبز خواهد شد یا بستن کمربند اجباری به دلیل ترس از جریمه شدن و یا فشار پا برروی پدال گاز جهت عبور سریعتر با دیدن عابر به قصد عبور از خیابان و اعتراض به احترام و گذشت کردن اشاره کرد. اینجاست که این سوال در ذهنمان به وجود می آید چرا مردم ما با چنین تمدن و فرهنگ غنی، قانون گریزی و نظم ستیزی را پیشه خود کرده اند و آیا به واقع این است فرهنگ رانندگی ما؟!

جعفری در ادامه سخنانش افزود: امروزه فرهنگ رانندگی یکی از مهارت های ضروری زندگی اجتماعی است که نه تنها رانندگان بلکه عابران، سرنشین های وسایل نقلیه، متصدیان راهنمایی و رانندگی و حمل و نقل هر یک در نقش و جایگاه خود وظایفی را برعهده دارند در ابتدای همه این موارد شهروندان هستند که باید بدانند در جاده های برون شهری نیازمند رعایت ایمنی خودرو و رعایت قوانین مربوط به سفر ایمن هستند و در درون شهر نیز نیازمند این هستند تا با رعایت قوانین انضباطی موجب جلوگیری مشکلات ترافیکی، شلوغی و بی نظمی های شهری شوند.

وی با بیان اینکه فرهنگ سازی در زمینه رعایت صحیح قوانین راهنمایی و رانندگی باید در تمام حوزه ها و سازمان ها به عنوان یک وظیفه ملموس باشد اظهار داشت: پلیس به تنهایی قادر به این رسالت مهم نیست و  باید در فضای مجازی، از طریق کلاس های آموزشی در سطح مدارس ، دانشگاه ها ، ادارات و… به آگاه سازی شهروندان اقدام شود و همه سازمان ها از جمله شهرداری، راه و شهرسازی ، ارشاد و تبلیغات و… باید در این امر مهم دخیل باشند.

جعفری نقش مردم را در توجه به رعایت قوانین موثر دانست و گفت: باید همه شهروندان نسبت به موضوع تخلفات رانندگی حساس باشند و تذکر دهند  و بی تفاوت از از این موضوع نگذرند و این مهمترین اصل فرهنگ سازی است. همچنین رسانه های عمومی  چون مخاطبان بسیار گسترده تری دارند و در این راستا می توانند خدمات بسیار ارزشمندتر و ماندگاری از خود در جامعه برجای بگذارند و به طور مثال صدا و سیما و سایر رسانه های جمعی در قالب توسعه فرهنگ عمومی جهت ایمنی شهروندان به نوبه خود باید در این فرهنگ سازی همت کنند. باید بدانیم که حل این معضل فرهنگی کار چند روزه نیست و با همکاری همه نهادها و سازمان های مردم نهاد می توان بصورت ریشه ای آموزش را در جامعه نهادینه کرد.

این کارشناس در آخر سخنانش اظهار داشت: بهترین راه حل مشکل رفتارهای ضداجتماعی ایجاد فرهنگ خود کنترلی در افراد است و یقینا تا زمانی که رفتارهای غیر اجتماعی ما به صورت ضد ارزش در اذهان و فرهنگ عمومی شکل نگیرد هیچ نوع کنترلی از خارج نمی تواند نتیجه بخش باشد.کسانی که بدون رعایت قوانین و مقررات و حق تقدم ها و احترام به قانون انسانیت در خیابان و جاده رانندگی می کنند و نام خودشان را با داشتن یک کارت با مهر تائید راهنمایی و رانندگی، راننده گذاشته اند و بدون گذشت و صبر و فداکاری و حس انسان دوستی این چنین با جان خود و دیگران بازی می کنند خود کنترلی را از یاد برده اند. یادمان باشد اگر با عقل و منطق و با رعایت اصول ایمنی رانندگی نماییم، همه این دیر یا زود رسیدن ها به هر مقصد حکمت اوست و خداوند همیشه ما را به موقع به جایی خواهد رساند که انتظارمان را می کشد و کاش شعار فرهنگیمان می شد ” قانون زندگی قانون احترام هاست و احترام به خود یعنی احترام به دیگران “.

payamgooyesemnan