یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

خودکفایی و اشتغال‌زایی با رونق صنعت نساجی

هرازگاهی از صداوسیمای جمهوری اسلامی اخبار و گزارش‌های پخش می‌شود که باعث دلگرمی هر ایرانی است که ازآن‌جمله در هفتۀ اخیر در پخش خبر، گزارشی از نساجی شهرکرد تهیه شده بود مبنی بر اینکه در آن دیار روزانه هزاران متر پارچه به‌ویژه پارچۀ چادر مشکی تولید می‌شود که رونق این صنعت در آن دیار مایۀ مباهات و خوش‌حالی هر ایرانی وطن‌دوستی است که دل در گرو توسعه و پیشرفت کشور دارد. از طرفی در سال‌های اخیر، بزرگان کشور به‌ویژه مقام رهبری خواستار رونق صنعت و تولید بوده‌اند و به آن سفارش کرده‌اند. بدیهی است که تحقق این توصیه‌ها و تأکیدها می‌تواند به خودکفایی کشور کمک کند.

ازآنجایی‌که ابتدایی‌ترین لوازم ضروری زندگی ابناء بشر خوراک، پوشاک و مسکن است، باید به صنعت پوشاک بیشتر و بهتر توجه کنیم تا در این زمینه خودکفا شویم و برای این منظور ابتدا باید در تولید پارچه به خودکفایی برسیم؛ ولی شوربختانه در سال‌های اخیر بخش اعظم پارچه‌های مصرفی از چین یا دیگر بلاد وارد کشور می‌شود. واضح از کشور چین یکی از صادرکنندگان بزرگ پارچه در جهان است و با قیمت مناسب هر پارچه‌ای را تولید و صادر می‌کند؛ لذا به همان نسبتی که ما از چین پارچه وارد کنیم، بیکاری را افزون کرده و به جوانانمان ضربه زده‌ایم؛ لذا باتوجه‌به اینکه صنعت پوشاک در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد، ما باید برای تأمین مادۀ اولیۀ آن، نگاه به داخل داشته و خودمان پارچۀ لازم را تولید کنیم؛ ولی متأسفانه دست‌اندرکاران توجه خاصی به صنعت نساجی ندارند و به آن اهمیت چندانی نمی‌دهند؛ برای مثال، در شهر خودمان، سمنان، قریب به نود سال قبل فردی به‌نام حاجی علی‌نقی کاشانی با همت مردم شهر کارخانه‌ای احداث کرد. در این کارخانه ابتدا پنبه را به نخ تبدیل کرده و به شهرهای دیگر صادر می‌کردند؛ ولی بعدها با توسعۀ کارخانه و واردکردن دستگاه‌های مناسب پارچه‌بافی و چاپ، روزانه قریب به ۳۵ هزار متر پارچه تولید می‌کردند و افراد زیادی ازجمله پدر نگارنده با کار در این کارخانه می‌توانستند خانوادۀ خود را اداره کنند و با همان درآمد هرچند اندک، هزینۀ زندگی چندین فرزند خود را تأمین می‌کردند و خوش‌بختانه اکثر فرزندان آنان عاقبت‌به‌خیر شدند؛ اما با کمال تأسف از آن کارخانه که منشأ بخش اعظم درآمد مردم یک شهر بود، فقط یک سوت به یادگار مانده است!

به همین نحو کارخانۀ نساجی پاکریس مهدیشهر با ۳۵ هکتار مساحت و هزاران نفر کارگر، در سال‌های اخیر تعطیل شده است؛ کارخانه‌ای که کارگرانی از اقصانقاط استان و حتی از استان‌های هم‌جوار در آن مشغول به کار بودند و با تعطیلی این کارخانه نیز ضربۀ مهلکی، هم به صنعت نساجی و هم به اشتغال‌زایی خورد تا آنکه اخیراً در آبان سال جاری، جناب آقای رئیس‌جمهور در برنامۀ سفر خود به استان سمنان در جریان دلایل تعطیلی این کارخانه قرار گرفت و مردم این خطه امیدوارند شاید ایشان کاری کنند که دوباره این کارخانه احیا شود تا هزاران نفر در آنجا مشغول به کار شوند که البته کارخانجات دیگری نیز در این صنعت تعطیل شده‌اند.

گفتنی است در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، تحولات جدیدی در برنامه‌گذاری و توسعۀ صنعت در استانمان ایجاد شد و هم‌اکنون نیز دوازده شهرک صنعتی در استانمان وجود دارد؛ ولی متأسفانه برخی از کارخانجات تعطیل شده یا با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند؛ بنابراین علی‌رغم این سابقه، صنعت نساجی آن‌طور که شایسته و بایسته است، رونق ندارد. از طرفی اگرچه کارخانجات نساجی کویر سمنان شامل ریسندگی و رنگرزی پارچه، به ماشین‌آلات روز مجهز بوده و دایر است و باعث اشتغال چندین نفر و رونق تولید در استان شده و چند شرکت و کارخانه در شهرک‌های صنعتی گرمسار و شهرهای دیگر استان فعالیت دارند، بسیاری از صنایع پارچه‌بافی رو به تعطیلی گذاشته یا لااقل در چند سال اخیر این صنعت رونقی نداشته و کارخانۀ مرتبط جدیدی احداث نشده است.

در اینجا نگارنده از رئیس‌جمهور محترم که از کارخانۀ پاکریس بازدید داشته‌اند و از دست‌اندرکاران صنعتی، تولیدی و اقتصادی تقاضا دارد در برابر این صنعت بی‌اعتنا نباشند و ضمن راه‌اندازی مجدد کارخانجات تعطیل‌شده یا به‌کارگیری همۀ ظرفیت کارخانجاتِ دایر، به احداث کارخانجات جدید نساجی اقدام کنند؛ کما اینکه کشور ما در نساجی همیشه پیشتاز بوده و در پی برپایی کارخانجات نساجی متعدد در استان‌هایی چون سمنان و مازندران ازجمله کارخانۀ نساجی قائمشهر و در شهرهایی چون اصفهان و کاشان و…، صدها هزار نفر امرار معاش می‌کردند.

حال که قرار است روی پاهای خود ایستاده و رشته‌های وابستگی از بیگانگان را قطع کنیم، باید دست از حرف و شعار تنها برداشته و با به‌کارگیری تمام ظرفیتِ این صنعت در کشور به‌ویژه در استان سمنان که استانی صنعتی به شمار می‌آید، هم پارچۀ لازم برای تهیۀ پوشاک داخل را تولید کنیم، هم مازاد آن را به همۀ کشورهای جهان صادر کنیم؛ چه، سعدی شاعر بلندآوازه و عملگرا در همین مضمون سروده است: «به عمل کار برآید به سخندانی نیست/ پینۀ دست کم از پینۀ پیشانی نیست.»

payamgooyesemnan