گزارش روز (گزارشگر: سلماز عرب عامری)

فشار بخشنامه های بانک ها بر گلوی مردم

علی‌رغم اینکه بلوکه کردن بخشی از وام نزد بانک تخلف است، ولی همچنان برخی بانک‌ها اقدام به بلوکه کردن تا ۲۵ درصد مبلغ وام می‌کنند که لازم است بانک مرکزی با این تخلف برخورد کند.

از طرفی در سال جاری اکثر بانک ها از پرداخت وام های خرد خودداری کرده و تنها بر اساس کارکرد حساب افراد وام پرداخت می کنند که این مساله نیز برای شهروندان عادی بسیار دردسر ساز شده است.

نظام بانکی کشور علاوه بر تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی و تجاری، وظیفه تامین مالی خرد و حمایت از اقشار ضعیف و کم درآمد را بر عهده دارد تا دسترسی آحاد جامعه به تسهیلات بانکی فراهم شود.

در دورانی که معیشت افراد جامعه هنوز هم تحت تاثیر ویروس کرونا، تحریم‌های ظالمانه و بسیاری مسائل دیگر با تنگناهای بسیاری مواجه است یکی از راه‌حل‌ها، پرداخت تسهیلات بانکی خرد به متقاضیان در جهت رفع نیازهای آنها است.

همین موضوع باعث شده تا صدای افراد درآمده و مشکلات اقتصادی مردم بیش از پیش پررنگ تر شود.

در گزارش اقتصادی امروز به مشکلات مردم در خصوص عدم پرداخت وام های خرد به مشتریان و بلوکه شدن بخشی از مبلغ وام توسط بانک ها پرداخته و نظر چند تن از شهروندان و کارشناسان را در این خصوص جویا شدیم که در ذیل از منظرتان می گذرد؛

ستاره محمدی در این زمینه گفت: برای دریافت وام به بانک‌های مختلفی مراجعه کردم، اما مشکل اصلی این است که در پرداخت تسهیلات بخشی از مبلغ نزد بانک مسدود می‌شود.

وی افزود: برای نمونه یکی از شعب بانکی اعلام کرد برای تسهیلات ۵۰ میلیون تومانی حدود هفت میلیون تومان آن بلوکه می‌شود یا اینکه بانک دیگری برای وام ودیعه مسکن ۸۰ میلیون تومانی، ۱۲ میلیون تومان، بانک دیگری برای تسهیلات ۷۰ میلیون تومانی، ۱۴ میلیون تومان و بانک دیگر برای وام ۵۰ میلیون تومانی، هشت میلیون تومان بلوکه می‌کنند.

وی افزود: با توجه به تورم روز افزون در جامعه و بی ارزش شدن پول این بلوکه شدن ها فقط نشان از دست دادن پول را دارد.

محمدی اضافه کرد: وقتی به طور مثل من وامی با بازپرداخت سه ساله میگیرم هر مبلغی که بلوکه شود بعد از سه سال دیگر هیج ارزشی ندارد و در واقعا ان پول از دست رفته محسوب می شود.

این مبالغی که اعلام کردم بانک ها بلوکه می کنند برای سال گذشته بود متاسفانه امسال هیچ بانکی وام خرد پرداخت نمی کند که بخواهد بلوکه کند و فقط چند بانک پرداختی دارند که میزان بلوکه کردن آنها سنگین تر است.

موسوی فرد دیگری که برای دریافت وام به بانک‌ مراجعه کرده بود نیز گفت: بانک اعلام کرد برای دریافت وام ابتدا باید مبلغی را پس از افتتاح حساب نزد بانک واریز کنم و این رقم مسدود می‌شود و سپس می‌توانم تسهیلات را بگیرم.

وی تاکید کرد: سپرده وام خواه برای دریافت وام برای فردی که به دنبال دریافت تسهیلات برای حل مشکل مالی خود است، دغدغه بزرگی است، چرا که شخص توان مالی برای واریز مبلغ اعلامی را ندارد

وی ادامه داد: به طور مثال نزد یکی از موسسات مالی برای دریافت وام رفتم به من گفتند ۱۲ میلیون واریز کن تا چندماه کار کند بعد وام پرداخت میکنیم اما این ۱۲ میلیون بلوکه می شود.

خب فردی که پول کافی برای رفع مشکل خود داشته باشد که سرش درد نمی کند به دنبال دریافت وام و دردسرهای ضامن و غیره بیفتد.

وی ادامه داد: عملکرد ضعیف و غلط برخی بانکها موجب شده تا مشتریان ناراضی و مشکلات اقتصادی کشور افزایش یابد و شاهرگهای اقتصاد کشورمان دیگر به درستی کار نکنند که باید هرچه سریعتر این بیماری درمان و عملکرد بانکداری ایران ترمیم پیدا کند.

محمد دانایی مشاور امور بانکی هم در خصوص موضوع گزارش ما کفت: بانکها در تعریفی کوتاه و ساده به نهادهای کاملاً اقتصادی اطلاق میشوند که وظایفی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، انجام عملیات اعتباری، عملیات مالی، خرید و فروش ارزهای معتبر خارجی، نقل و انتقال پول، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفۀ قیومیت و وصایت برای مشتریان، انجام وکالت خرید و فروشها را بر عهده دارند.

وی افزود: بانکداری بخش مهمی از هر نظامِ مالی است و در اقتصادهای ملی، بانکها بعنوان نهادهای مالی، نقش واسطه ‌گری مالی را بر‌عهده دارند، بنابر این کارکردهای پس‌انداز، سرمایه‌گذاری، تولید، اشتغال و رشد در اقتصاد ملی، تماماً تحت ‌تأثیر تصمیمات، اقدامات و عملیات بانکها قرار دارند. به همین دلیل است که در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، هم سیاستگذاران مالی و پولی قبل از اِتخاذ و اِعمال هر سیاستی اثر آن را بر وضعیت عملکرد بانکها به دقت مورد تحلیل و سنجش قرار میدهند و هم متولّیان اَمر با احتیاط و بر پایه اطلاعات دقیق به بیان دیدگاه ‌هایشان دربارۀ بانکها میپردازند. در کشور ما نیز بانکها همانند کشورهای فوق‌الذکر از نقش کلیدی در نظام مالی و “اقتصاد ملی” برخوردارند.

بانکها، پولها و سپرده های مردم و مشتریانشان را جذب میکنند تا با پولهای مردم کار اقتصادی کرده و کسب درآمد نمایند و به سپرده گذاران خویش سود مصوب را پرداخت کنند، از همین رو، تمامی سپرده گذاران هم حداقل ماه به ماه و سر وقت حساب خودشان را چِک میکنند تا ببینند، سود پول شان واریز شده یا نه که اگر شده، با خیال راحت به زندگیشان ادامه میدهند و اگر واریز نشده و یا کمتر از مبلغ مصوب واریز شده، فوراً به شعبه مراجعه و گریبان رئیس و سایر کارکنان شعبه بانک را میگیرند.

می ادامه داد: بانک مرکزی موظف است دستورالعمل هایش را مو به مو و به نحو اَحسن اجرا کنید تا نه تنها بانکداری درست و صحیح را احیاء و ارائه خدمات بانکی به مردم شریف ایران را به سطح عالی برساند بلکه شأن و جایگاه بانک مرکزی را هم به شکل مطلوب حفظ نمایید.

وی افزود: وظیفه بانک مرکزی این نیست که فقط دستور صادر کند و مسئولین بانکها را به حال خودشان رها کند تا هر کاری را که خود تشخیص میدهند، ولو غیر قانونی، آنرا انجام دهند. وظیفه بانک مرکزی نظارت و اِسکن لحظه به لحظۀ عملکرد مسئولین بانکهاست و نه اینکه آنان را به حال خودشان رها کند و فقط هر از چندگاهی به یک اطلاعیه در رسانه ها بسنده کند که فلان کار و فلان عمل بانکها خلاف قانون است و از مردم درخواست شود تا تخلفات و اَعمال غیرقانونی بانکها را به بانک مرکزی گزارش دهند.

دانایی گفت: برخی بانکها اعطای وام و تسهیلات به مردم را بطور مصلحتی قطره چکانی کرده و همه را در عطش وام در انتظار نگه داشته اند و حال اگر بخت با کسی یار باشد و به هر صورتی (چه رابطه ای چه ضابطه ای) با پرداخت تسهیلاتش به هر مبلغی موافقت شود، ۲۵% مبلغ وام بلوکه و فقط ۷۵% وام به متقاضی پرداخت میشود!! بارها بانک مرکزی اطلاعیه داده و در اخبار سراسری رادیو و تلویزیون به بانکها و مردم اعلام کرده که بلوکه کردن بخشی از وام، تخلف و عملی غیرقانونی میباشد اما کو گوش شنوا.

سارا هم گفت: وام ۱۰۰ میلیونی گرفتم ۱۵ میلیون رو بانک نگه داشته و در حساب هم ثبت نیست شکایت کردم اعلام کرده تضمین پرداخت قسط شماست.

وی افزود: از این پول هیچ سودی هم به من پرداخت نمیشه و واقعا دولت هم پشتیبان بانک هاست.

رضا هم گفت: کلا بخشی از وام را بانک ها بلوکه میکنند. اگرم چیزی بگویی میگویند کارمزد است.

وی افزود: من در جریان سیستم بانکی نیستم اما مطمئنم اگر قراره وامی بطور مثال ۵۰ میلیون بدهند مبلغی حدود ۵-۶میلیون ممکن است کسر شود توی بعضی از مبالغ هم بصورت درصدی بلوکه می‌شود  و میگویند کارمزد است و علاوه بر اون ۵۰ میلیون شما باید درصد سود و کارمزد هم بپردازید.

در کل توی سیستم بانکی ما همون مبلغ تسهیلات رو تمام و کمال پرداخت نمی کنند.

همتی کارشناس مسائل مالی هم گفت: برخی از سیاست گذاری های بانک مرکزی در موضوع پرداخت وام خرد به مردم اشکال دارد و بانک مرکزی مایل به پذیرفتن مسوولیت های خود در قبال مردم نیست و در این حوزه وارد عمل نمی شود.

وی افزود: در بحران های اقتصادی و معیشتی که مردم درگیر بسیاری از مسائل ناخواسته می شوند بانک مرکزی باید به کمک مردم و بانکها بیاید تا وام دادن برای نظام بانکی به صرفه باشد.

وی ادامه داد: قطعا رئیس بانک مرکزی و مسوولین اقتصادی کشور می دانند مردم با حقوق های زیر ده میلیون که زیر خط فقر به سر می برند قادر به پرداخت سود وام ها که ۱۸ درصد به بالاست نیستند. اینجا بانک مرکزی برای کمک و حمایت از مردم وارد عمل شود و بخشی از سود وام ها را تقبل کند چرا که مردم توان پرداخت ندارند.

وی افزود: وقتی بانک مرکزی از نظام بانکی حمایتی نمی کند بانکها نیز با صد بهانه ارباب رجوع را پس می زنند تا وامی پرداخت نکنند، چرا که بانک معتقد است پرداخت وام با این سود به صرفه نیست، لذا برای حمایت از مردم یا دولت یا بانک مرکزی باید جبران کند

علی هم گفت: دوتا بانک وام ۵۰ میلیونی از دو بانک گرفتم هر دو بانک دو و نیم میلیون بلوکه کردند. یک بانک ماهیانه از این مبلغ سود می دهد ولی یک بانک دیگر نمی دهد و من نمی فهمم چرا نظام بانکداری یکپارچه نیست.

سمانه هم کفت: ۵۰ میلیون به من وام دادند و ۸ میلیون بلوکه کردن با سود ۱۸ درصدی باید ۶۵ میلیون به بانک بدهم به این می گویند نظام بانکداری اسلامی.

اقتصاد دان دیگری از زاویه دیکریربه موضوع نگریسته و گفت: پرداخت وام به کارکنان بانک‌ها با پرداخت طولانی مدت و سودهای ناچیز، موضوعی است که به نظر می‌رسد علاوه بر تاثیرات تورمی، موجب تبعیض و رانت در کشور می‌شود.

وی افزود: بدون هیچ تردیدی، پرداخت چنین وام‌هایی به کارکنان بانک‌ها، توزیع رانت است. بانک‌ها با هدف جذب نیروهای خبره، چنین امتیازاتی از محل سپرده‌های مردم پرداخت می‌شود که باید به همه به طور مساوی تعلق گیرد و همین امر موجب می شود تا بانک ها از پرداخت تسهیلات خرد به مردم عادی امتناع کنند.

وی اضافه می‌کند: این رانت از جیب مردم به کارکنان بانک‌ها تعلق می‌گیرد. همچون سایر امتیازاتی که ادارات و دستگاه‌ها برای کارکنان خود در نظر می‌گیرند بانک‌ها نیز چنین تسهیلاتی در اختیار کارکنان خود قرار می‌دهند. چنین بی عدالتی‌هایی، سراسر ساختار اداری کشور را فرا گرفته است.

وی افزود: با توجه به بلندمدت بودن این وام‌ها نیز همچون سایر تسهیلات بانکی تورم‌زا خواهد بود، اما با توجه به اینکه سپرده‌ها محدود است، با پرداخت این وام‌ها سهم چندانی برای پرداخت تسهیلات به مردم عادی باقی نمی‌ماند.

وی اضافه کرد: هرگونه عملیات پولی توسط بانک‌ها نوعی ایجاد نقدینگی است و با توجه به ضریب فزاینده پولی می‌تواند تأثیر چندبرابری در افزایش نقدینگی کشور داشته باشد.

وی ادامه داد: احساس تبعیض بین مردم و کارکنان بانک‌ها یکی از تأثیرات اجتماعی پرداخت چنین وام‌هایی است که در سایر بخش‌های کشور نیز شاهد آن هستیم. متأسفانه تحقیقات علمی چندانی در این خصوص انجام نمی‌شود و به همین دلیل راهکاری برای رفع آن هنوز ارائه نشده است.

زهرا هم گفت: مبلغ ۷۰ میلیون وام از یک موسسه مالی دریافت کردم که مبلغ ۱۴ میلیون از پول بنده را در قالب وثیقه نقدی بلوک گردید و گفته اند هیچ سودی به ان تعلق نمیگیرد.

وی افزود: تا زمانی مه اقساط این وام تمام نشود این پول بلوکه خواهد ماند و با وجود این تورم بعد از مدت مشخص دیگر ان پول ارزشی نخواهد داشت.

زهرا سعیدی هم گفت: از یک بانک خصوصی صد میلیون تومان وام گرفتم ولی بر خلاف نظر ریس محترم بانک مرکزی ک فرمودن بانکها نباید مقداری از وام را نگه دارند ریس شعبه پانزده میلیون از پول وام بنده را بلوکه کرده است.

میثم گفت: پنجاه میلیون تومان وام ۱۶درصد از بانکی گرفتم که بعد از تسویه کامل ۵ میلیون آنرا که در حساب بلوکه کرده بودند آزاد نمی‌کنند رئیس بانک می‌گوید  از تهران جلوی ان را گرفته اند و ما نمی‌توانیم باز کنیم.

امیر حسین هم کفت: پس از افتتاح حساب و واریز مبلغ بالای یکصد میلیون تومان بعنوان کارکرد در یک بانک و گردش مالی بالای دویست میلیون تومان و بعد از گذشت دوماە از طرف بانک شرایط دریافت وام بە مبلغ ۱۲۵ میلیون تومان را پیدا کردم کە بانک اظهار دارە مبلغ ۲۰ درصد وام رو بلوکە می‌کند ،و هیچ سودی بە این مبلغ تعلق نمیگیرد اما بر سر در بانکها شعار بانک داری اسلامی قید شدە است،کە متاسفانه این عملکرد تناقض شدیدی را نمایان میکند، لذا تقاضا می‌شود یا شعار ندهید یا اگر دستور العملی صادر نمودید هم بر ان نظارت داشتە باشید و هم عمل کنید.

داوود هم گفت: بنده مبلغ ۱۰۰ میلیون از بانکی وام گرفتم با ۳ تا کسر حقوق مبلغ ۱۶ میلیون قبل از واریز وام بعنوان وثیقه تسهیلات مسدود کردند هیچ سودی هم به سپرده مسدود شده نمیدهند تازه وقتی به رییس بانک مراجعه کردم می‌گوید اکر ناراحتی وام را تسویه کن.

زهرا هم گفت: من ۵۰ میلیون تومان از بانک ملی بصورت کارت اعتباری وام گرفتم ولی متاسفانه مبلغ ۲/۵ توی یک حساب دیگه رو مسدود کردند تا پایان وام .

حالا اگه این مبلغ برای ضمانت یا وثیقه بقول خودشون باشه پس چرا از من دو تا ضامن گرفتند.

فاطمه هم کفت: من ۱۵ ماه پیش از بانک صادرات ۳۰ تومان وام گرفتم… چون مریض بستری تو بیمارستان داشتم مجبور شدم قبول کنم که معادل ۲۰ درصد وام یعنی ۶ تومن واریز کنم که مسدودش کردند و تا سه سال قابل برداشت نیست.

وی گفت: هر بخشنامه ای بیاد سریع راه دور زدنش آماده است بانک ها از مبلغ وام مسدود نمی کنن بلکه باید قبل از تشکیل پرونده وام ،معادل ۲۰ درصد وام درخواستی واریز کنی به حساب که مسدود کنن بعد با درخواست وام موافقت می کنند. جوابشون هم این است که از اصل وام مسدود نکردند و کارشون قانونی است.

محمود هم کفت: بنده قبل از سال۵۰میلیون تومان وام از بانک … گرفتم ولی قبل از اینکه وام بدهند گفتند باید ۱۰میلیون تومان اول بریزی ما مسدود کنیم بعد وام بدیم بنده به خاطر نیاز به وام مجبور شدم ۱۰ میلیون قرض کنم بریزم به حساب تا وام بگیرم بعد وقتی وام گرفتم ۱۰میلیون وام را دادم برای قرضم و از وام ۴۰میلیون دستمو گرفت.

وی افزود: سوال من اینجاست این کار چه فرقی با مسدود  کردن بخشی از وام داره انگار بانک از خود وام ۱۰میلیون مسدود کرده تازه من به سرپرستی حراست بانک هم تماس گرفتم گفتن مسدودی را اگر جدا واریز کردی مشکلی نداره وقانونی آیا این کار دور زدن قانون نیست آیا ربا وحرام نیست واقعا باید به سیستم بانکی تاسف خورد

رضا هم گفت: من از بانکی ۲۰۰ میلیون وام گرفتم که موقع باز کردن حساب گفتن ۷درصد مسدودی داره بعد که سند رو بردن تو رهن گفتن ۱۵درصد مسدودی داره ۳۰میلیون ازش کم کردن هزینه بردن تو رهن ۵میلیون، هزینه کارشناسی ۱/۵میلیون هزینه کارشناسی محل کار ۱میلیون و خیلی چیزهای دیگه که آخرش ۱۵۰میلیون دست من رو گرفت تازه اعتبار سنجی هم کردن گفتند رتبه Aهستم

وی افزود: این عین رباس، ۱۵۰میلیون میلیون به من دادند باید ۴۰۰میلیون پس بدم.

طاهره بانوی هم استانی هم کفت: وقتی از موسسه قرض الحسنه ای  وام قرض الحسنه میخای میگن مثلا ۱۰۰ میلیون پول بذار تا ۱۰۰ میلیون وام ۴ درصد بدیم بهت و برای سه ماه باید پولت پیش بانک بماند.

بعد از سه ماه که مراجعه میکنی میگویند ۱۰۰ میلیون  بهت میدیم اما باید ۵۰ درصدش بلوکه باشه تا زمانی که مدت بازپرداخت وام تمام بشه حالا واقعا شما فکر میکنید این وام قرض الحسنه است.

از ۲۲ درصدم بیشتر برای مشتری میاستد باید گفت بازم صد درصد به بانکای دیگه که ۱۸ درصد وام میدن مبلغی هم ازش بلوکه نمی کنند.

زهرا یک من بازنشسته فرهنگی هم گفت: برای وام به بانک… که حقوقم را دریافت می کنم با مدارک مراجعه کردم با اینکه همیشه خوش حساب بوده ام به سایت بانک مرکزی مراجعه کردند و گفتند به شما فقط ده میلیون از صد میلیون تعلق می گیرد گفتند چون شما گردش حسابتان پایین است فقط حقوق دریافت می کنید ودر عرض ماه خرجش می کنید.

وی افزود: خوب اگر من پول دست نخورده در حساب داشتم که نیازی به وام نداشتم.

payamgooyesemnan