یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

تأثیر متقابل مردم و روحانیت در حل مشکلات اقتصادی

در طی سال‌های متمادی به‌ویژه در دو سدۀ اخیر، روحانیون و علمای اسلام تأثیر عمده‌ای بر زندگی مردم داشته‌اند؛ به‌طوری‌که با استبداد و نابهنجاری‌ها مبارزه کرده‌اند و مردم را به‌سمت خیر و صلاح سوق داده‌اند و انصافاً مردم با آنان همراه بوده‌اند و با پیروی از آنان، از اندیشه‌هایشان حمایت کرده‌اند. از تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی گرفته تا بسیج مردم علیه حکومت استبدادی توسط سیدمحمد طباطبایی، از هدایت و توجه مردم به اصلاحات و آزادی توسط سیدجمال‌الدین اسدآبادی گرفته تا نقش مهمی که علامه نائینی در جنبش مشروطه داشت و نیز دراین‌میان، سخنرانی بسیاری از واعظان مانند شیخ محمد واعظ یا ملک‌المتکلمین و ده‌ها واعظ دیگر، در اصلاح امور تأثیرگذار بوده است.

امام‌خمینی(ره) این تلاش را به اوج رساند؛ طوری‌که مردم توانستند از شر حکومت استبدادی و موروثی شاهنشاهی خلاص شده و برای تعیین سرنوشت خود و دستیابی به «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» فداکاری بسیاری کردند و همان گونه که خواستۀ مردم و رهبرشان بود، توانستند در کنار اجرای احکام اسلامی، به جمهوری دست پیدا کنند تا رأی و نظرشان به‌طور واقعی در ادارۀ امور کشور دخالت داشته باشد؛ کما اینکه رهبر نهضت جمهوری اسلامی از ابتدا بارها به این مهم اشاره داشته و مقبولیت و مشروعیت اداره‌کنندگان جامعه برایشان اصل بود. بیان غالب ایشان این بود که چون مردم مرا قبول دارند، من دولت تعیین می‌کنم و همواره مجلس را رأس امور می‌دانستند و هکذا! لذا توقع مردم از روحانیون این بوده و است که در زمان بروز مشکلات، وارد گود شوند و با مردم همدل و همراه باشند. در همین زمینه، اخیراً در خبرها آمده بود چند تن از آیات عظام و علمای بنام مثل ناصر مکارم شیرازی، جوادی آملی، سبحانی و نوری همدانی، در قم به وزیر اقتصاد، وقت ملاقات ندادند و این‌گونه، ناخشنودی خود را از وضعیت اقتصادی ابراز کردند.

بدیهی است همان گونه که مردم مسلمان به فرامین و نظرات این بزرگان توجه دارند، آنان نیز باید با سخنرانی و صدور بیانیه از مشکلات اقتصادی مردم سخن بگویند؛ کما اینکه گفته شده است آیت‌ا… جوادی آملی اقتصاد را علم دانسته‌اند و لذا بر این باورند همان طور که هر علمی کاردان خود را می‌طلبد، مشکلات اقتصادی را نیز باید عالمان اقتصادی حل‌وفصل کنند.

حال که مردم با گرانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و تورم ۵۰درصدی را تحمل می‌کنند و از طرفی، افسردگی و بیماری‌های روانی ناشی از معضلات اقتصادی دامن جوانان بیکار را گرفته است و مدیران اقتصادی ناوارد به‌خوبی نمی‌توانند اقتصاد را مدیریت کرده و ارزانی را به مردم هدیه کنند، جا دارد علما کمافی‌السابق برای دفاع از حقوق قشر کم‌درآمد پا به عرصه گذاشته و با سخنان خود آنچه واقعیت است، بیان کنند و به افرادی که توانایی ادارۀ اقتصاد کشور را ندارند، تذکر دهند که با کناررفتن خود، عرصه را برای دیگران مهیا کنند تا عالمان اقتصادی با کمک سیاستمداران، مشکلات سیاسی و اقتصادی را برطرف کرده و زندگی خوب و باثباتی برای مردم رقم بزنند. علمای ما باید از رانت‌خواران و مفسدان اقتصادی تبرا جسته و آنان را به مردم معرفی کنند. علمای ما باید برای کسانی که باعث آشفتگی بازار و فلاکت مردم می‌شوند، اشد مجازات درخواست کنند. آنان باید به مردم بگویند هدف برپاکنندگان جمهوری اسلامی نجات مردم از کوخ‌نشینی و کارتن‌خوابی و دیگر زشتی‌های جامعه بوده و اگر کسانی گوششان بدهکار نیست و رفاه و آسایش مردم برایشان اهمیتی ندارد، باید راه خود را از مردم جدا کنند.

بی‌شک، آن دسته از علمای ما که دغدغۀ دین و ایمان مردم را دارند، باید زمینۀ احیا و تقویت باورهای دینی مردم را فراهم کنند. بدیهی است آن جوانی که سالیان سال تحصیل کرده و هم‌اکنون توان ادارۀ یک زندگی معمولی را ندارد، احتمالاً دین‌گریز می‌شود.

در پایان، نگارنده از همۀ متولیان دین و پاسداران اخلاق و طالبان بسط و نشر دین مبین اسلام تقاضای عاجزانه دارد که به هر شکل ممکن در برابر ارتقاء سطح زندگی مردم حساس باشند و به‌طور قطع این مردم هستند که می‌توانند با شما روحانیون و علمای عظام همدل و همراه باشند. همان گونه که مردم در طی تاریخ، از جنگیدن و نثار جان خود و بیگانه‌ستیزی گرفته تا شرکت در مراسم، آیین‌ها و اعیاد دینی و مذهبی و سوگواری‌های آیینی دریغ نکرده و نمی‌کنند و همواره در صحنه حضور داشته و دارند، شما نیز به‌نفع مردم از دست‌اندرکاران بخواهید با عقلانیت و تخصص، به‌ویژه با تعامل با جهانیان و با آرزوی بهترزیستن، زندگی خوب و مرفه و پرنشاطی برای مردم رقم بزنند و اگر توانایی آن را ندارند، مثل رئیس بانک مرکزی جای خود را به افراد کاربلدتر بسپارند؛ همچنین به نمایندگان مجلس یادآور شوید شما نماینده و وکیل مردم این سرزمین هستید؛ لذا باید سعی کنید از تنش و درگیری و دوقطبی‌سازی بپرهیزید و با آوردن طرح‌های مترقی به مجلس، کشور را از این انسداد و بی‌پولی و فلاکت نجات دهید و از مجازات معترضان غمناک باشید و بگویید ای کاش این افراد را طوری تربیت می‌کردیم که دستگاه قضا به مجازات آنان مجبور نباشد و هم‌اکنون نیز این جوانان را به‌نفع کشور جذب کرده تا قابلیت‌ها و شایستگی‌های خود را بروز دهند و استعدادشان هرز نرود.

payamgooyesemnan