یادداشت روز به قلم علی اکبر مختاری؛

نحوه برگزاری کنکور بیانگر نابرابری‌ها

در دو روز پایانی دیماه مرحله اول آزمون‌های کنکور ۱۴۰۲ درگروه‌های آزمایشی علوم ریاضی‌ و فنی، علوم‌انسانی و هنر به پایان رسید. با وجود حساسیتهای زیاد و قطع اینترنت برخی نواحی نزدیک به محل برگزاری آزمون متاسفانه تدابیر وزارت علوم کارساز نبوده و این دوره نیز چند دقیقه  پس از شروع آزمون  سوالات کنکور در سایتها و فضای مجازی منتشر شد. آزمون کنکور و نحوه برگزاری آن در سالهای اخیر با اما و اگرهایی روبرو بوده است. اوّلین کنکور ایران در سال ۱۳۴۸ برگزار شد و ۴۷٬۷۰۳ نفر داوطلب در آن شرکت کردند. سؤالات اوّلین دوره کنکور، به صورت سؤالات کوتاه پاسخ طرّاحی شده بود. در آزمون سال ۱۳۹۴ که چهل و ششمین کنکور ایران بود حدود ۸۵۰۰۰۰نفر داوطلب ورود به دانشگاه بودند که ۵۰۰۰۰۰ نفر در رشته علوم تجربی ثبت نام کرده بودند. تعداد متقاضیان شرکت در کنکور از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۷ روندی کاهشی داشته‌است. با این حال تعداد متقاضیان کنکور در سال ۱۳۹۸ نسبت به ۱۳۹۷ روندی افزایشی داشته‌است. تعداد شرکت‌کنندگان در کنکور سراسری سال ۱۳۹۸، ۱۱۱۸۷۹۳ نفر بوده‌است این رقم در سال ۱۴۰۰ به تعداد ۱۴۸۹۲۲۰ نفر رسیده است.

برگزاری کنکور و کمیت و کیفیت آن یکی از موضوعات مهم نظام آموزشی در ایران است که مخالفان و موافقان جدی دارد. مخالفان برگزاری کنکور  آسیبهایی همانند استرس داوطلبان هنگام برگزاری کنکور که موجب برهم خوردن ثبات روحی و ذهنی افراد هنگام آزمودن میشود و رقابت را از جایگاه صحیح آن خارج میکند. متصل کردن سنجش آموزشی به یک آزمون واحد و عدم توجه به معدل و سابقه تحصیلی داوطلبان و هدر رفتن استعداد ها در پشت سد کنکور را مطرح میکنند. در مقابل موافقان نیز کنکور را  بهترین شیوه آزموده شدن برای سنجش دانش آموزان می دانند و کنکور را  بعنوان وسیله ای برای  رتبه بندی و رقابت بین افراد می دانند که در زمینه های دیگر همانند آزمون اشتغال و ورود به دستگاههای اجرایی مورد استفاده قرار میگیرد .

در سالهای گذشته این آزمون هر سال یک بار در ماه تیر به صورت یک مرحله‌ای و برای پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی (شامل داوطلبان متقاضی شرکت در آزمون با منابع رشته علوم انسانی یا منابع رشته علوم و معارف اسلامی)، زبان‌های خارجی و هنر به‌طور جداگانه برگزار می‌شود. تا پیش‌از سال ۱۳۹۲ کنکور دانشگاه های آزاد توسط مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی و به صورت جداگانه از کنکور سراسری برگزار می شد و پس از آن با کنکور سراسری ادغام شد. جدیدا شورای عالی فرهنگی مصوبات سه گانه ای برای کنکور در نظر گرفته است . ابتدا اینکه کنکور دو بار در سال برگزار شود. این مصوبه موجب کمک به داوطلبان است که با اضطراب و استرس کمتری در این آزمون شرکت کنند یا داوطلبان پسری که نگران مشکل سربازی هستند یک حسن محسوب میشود.   دوم ضریب علوم انسانی صفر میشود یعنی دروس عمومی از سوالات کنکور حذف شود و این مسئله که به تخصصی شدن گرایشهای تحصیلی تاکید دارد  در واقع مقدمه ای برای حذف کل کنکور است و به لحاظ اینکه علوم انسانی کم اهمیت جلوه میشود جای نگرانی است. سوم اینکه معدل هم ملاک آزمون کنکور میشود و در واقع تاثیر معدل در آزمون کنکور بیشتر میشود.

کنکور به خودی خود موجب نابرابری نیست بلکه ذات کنکور  باعث شده است که نابرابری و بی عدالتی نظام آموزشی عیان گردد و مشکلات و کمبودها در مقاطع مختلفی تحصیلی در کنکور به  ظهور و بروز میرسد. با این توصیف مسئله کنکور و اصلاح و حذف آن باید توسط گروههای مختلفی از کارشناسان آموزشی، فرهنگی  و جامعه شناسی  و در پژوهشکده هایی بصورت بیطرفانه مورد نقد و بررسی قرار گیرد و به صورت آزمونی با مولفه هایی چندجانبه و سیال اجرا گردد.

payamgooyesemnan