یادداشت روز به قلم مهران سعادت؛

نگاهی به سفر اخیر رییس جمهور به چین

هفته گذشته رییس جمهور به پکن سفر کرد. تحلیل های مختلف و متعددی پیرامون این سفر صورت گرفت. در دهه گذشته چین جایگاه خاصی در فعالیت های عرصه بین المللی ایران داشت. دولت قبل یعنی دولت تدبیر  و امید علاغم گرایش به غرب و تلاش برای ایجاد و احیای برجام در دو سال آخر مجبور شد به سمت شرق و چین چرخش کند که نتیجه آن مقدمات تفاهم نامه ۲۵ ساله بود که سرنوشت آن به دولت جدید گره خورد. در این میان دولت آقای رییسی همیشه دیپلماسی شرق را به دیپلماسی با غرب ترجیح داده است و هم در حوزه نظر و هم در عرصه عمل به این مسئله توجه کرده است. پس از تنش بین ایران و چین به سبب از سفر ریس جمهور چین به عربستان صورت گرفت و حاشیه های این سفر منجر به سرد شدن روابط دو کشور شد اما طرفین بویژه دولت ایران تمایلی به یخ زدن روابط دو شریک سیاسی و تجاری نبودند.

یکی از راههای عادی شدن روابط بین دو کشور سفر دیپلماتیک در سطح عالی بود که از طرف ایران انجام شد. سفر عالی ترین مقام اجرایی کشور به چین به معنی احیای برجام ایرانی و چینی بود. در آستانه سال جدید و همچنین مشکلات بودجه ای کشور این سفر می توانست برای اقتصاد کشور امید بخش باشد. بهر حال یک از کریدور های مهم ایران به روابط تجاری بین الملل چین است و بسته شدن این کریدور شرایط را برای کشور سخت می نماید. روابط با چین برای تقویت بودجه و اطمینان بیشتر به درآمدها تعیین کننده است. سفر رئیس‌جمهور به چین در آستانه سال جدید نیز حرکت مثبتی برای اقتصاد کشور است.

روابط ایران و چین در طول دو یا سه سال گذشته دچار تغییر و تحولاتی شده است. اواخر دولت قبل شاهد مذاکرات و دیدارهای متعددی بودیم که بنا شد تفاهم‌نامه ۲۵ ساله بین ایران و چین بسته شود که این روند در دولت سیزدهم نیز ادامه یافت. در چند ماه گذشته اقدامات دولت چین، حضور رئیس‌جمهور چین در اتحادیه عرب و موضع‌گیری نامناسب وی نسبت به جزایر سه‌گانه سبب کدورت‌هایی با دولت ایران شد که تا حدود زیادی تفاهم‌نامه ۲۵ ساله را نیز تحت تأثیر قرار داد. دولت ایران سفیر چین را به وزارت خارجه خواست و تذکراتی داده شد، همین موضوع موجب شد تحلیلگران بر این باور باشند که روابط ایران و چین همچون سابق نخواهد شد، زیرا موضوع فقط مبادلات تجاری نبوده و چین وارد مسائل تمامیت ارزی ایران شده بود که این حوزه از جمله خط قرمزهای کشور ما است.

به نظر می‌رسد سفر عالی‌ترین مقام اجرایی کشور به چین بتواند فضای روابط دو کشور را به شرایط سابق بازگرداند؛ این سفر پیام‌های زیادی به غرب و کشورهای منطقه دارد. غربی‌ها متوجه می‌شوند روابط ایران و چین مستحکم‌تر از این مسائل بوده و کشورهای منطقه نیز به این روابط پی می‌برند. کشورهای عربی به خصوص عربستان در طول چند ماه گذشته پس از ناامیدی از روابط با آمریکا، چرخش به سمت چین داشته و قصد داشت از این کشور به عنوان یک قدرت سیاسی و اقتصادی به نفع خود استفاده کند. سفر رئیس‌جمهور به چین می‌تواند برنامه‌ریزی‌های کشورهای متخاصم منطقه را خنثی کند و حرکت رو به جلو و تقویت کننده برای روابط ایران و چین در منطقه در ۱۰ سال آینده باشد.

به نظر می‌رسد چین در طول دهه آینده بتواند به قدرت برتر اقتصادی تبدیل شود و طبیعتاً کشورهایی که با چین روابط اقتصادی داشته باشند از منافع آن بهره‌مند می‌شوند. در کل برآورد از این سفر مثبت است؛ در آستانه سال جدید نیاز داریم برای بودجه ۱۴۰۲ درآمدهای پایداری را ایجاد کنیم و روابط با چین برای تقویت بودجه و اطمینان بیشتر به درآمدها تعیین‌کننده است. سفر رئیس‌جمهور به چین در آستانه سال جدید نیز حرکت مثبتی برای اقتصاد کشور است.

البته تمایل بیش از حد به سمت شرق نیز آثار و تبعات خاص خود را دارد و به نوعی وابستگی اقتصادی را می تواند به همراه داشته باشد. دولت قبل نیز این رویه را نسبت نا مناسب را به غرب داشت و تمام تخم مرغ ها را در سبد غرب و برجام قرار داده بود. به نظر می رسد توازن در دیپلماسی بین شرق و غرب و استفاده از هر دو قطب اقتصادی دنیا استراتژی مناسب تری است. تقریبا ۸۰ درصد کشور های دنیا برای تامین منافع ملی خود سعی می کنند از تمام ظرفیت های دنیا استفاده نماید و پنجره های بین المللی را به روی خود نمی بندند. دولت جدید نیز  می تواند از یک دیپلماسی تجاری، اقتصادی هوشمند و پویا برای تامین منافع ملی و افزایش رفاه مردم بهره بگیرد. افزایش روز به روز قیمت ارز و نزدیک شدن به مرز ۵۰ هزار تومن نشان می دهد که دستگاه دیپلماسی و بانک مرکزی در عرصه بین الملل ضعیف عمل کردند. نیاز است که دولت سیزدهم یک بازبینی در این ارتباط داشته باشد، چرا که افزایش قیمت ارز خدمات دولت را تحت شعاع قرار می دهد. فشار اقتصادی را افزون کرده و شرایط را برای مردم سخت می نماید. امید است که دولت با تامل بیشتر بنحوی سیاست های داخلی و خارجی را تنظیم نماید تا نتیجه آن برای کشور و مردم مطلوب باشد.

payamgooyesemnan