هرم جمعیتی ترسناک کشور!!

یادداشت روز به قلم صدیقه رهایی؛

هرم جمعیتی ترسناک کشور!!

آنچه این روزها از هرم جمعیتی برداشت می شود این است که اگر دولت فکری به حال جمعیت بالای  سالمند و بازنشسته سی سال آینده نکند، این آمار از سالمند، اقتصاد کشور را رو به نابودی خواهد کشاند. اگر بخواهیم به بحث جمعیت در بعد از انقلاب بپردازیم، در دهه ی هفتاد نخستین برنامه کنترل جمعیت با شعار فرزند کمتر زندگی بهتر به طور برنامه ریزی شده در رسانه ها مطرح گردید. بی شک به دلیل مشکلات آن حوزه به ویژه اتفاقات جنگ ایران و عراق و نیاز مبرم به نیروی جوان و کارآمد، تصمیم بر آن شد تا برنامه های تنظیم خانواده کنار گذاشته و حتی در مواردی تشویق به زیاد شدن جمعیت گرفته شد. متاسفانه در این دوره با نگاهی منفی به برنامه های کنترل جمعیت، سیاست های تشویقی از جمله اعطای وام و زمین مورد توجه قرار گرفت تا از کنترل جمعیت جلوگیری شود؛ در نتیجه با این اقدام در یک دوره، رشد جمعیت حدودا به چهاردرصد رسید. در این شرایط کارشناسان نسبت به معضلات اقتصادی و اجتماعی ناشی از ازدیاد جمعیت هشدار دادند. لذا برنامه‌های کنترل جمعیت با فرزند کمتر زندگی بهتر دوباره از سر گرفته شد. اما نقش رسانه ها در ترویج این شعار را نباید نادیده گرفت و صداو سیما به عنوان یک رسانه ی ملی نقش موثرتری را در این زمینه ایفا نمود. در نهایت با به روی کار آمدن دولت احمدی نژاد و در اوایل دهه ی نود این شعار به طور کلی کنار گذاشته شد و رهبر انقلاب نیز به انتقاد از این رویه پرداخت و آن را کاملا اشتباه خواند. پیشتر نیز احمدی نژاد مخالفت خود را در این خصوص اعلام و معتقد بود که ایران ظرفیت صدو بیست میلیون نفر جمعیت را دارد. البته ناگفته نماند طرح های تشویقی در دولت احمدی نژاد نیز راه به جایی نبرد. با تمام برنامه های انجام شده در طول این سال ها به جرات می توان گفت که هیچ یک از این طرح ها نتوانست عزم ملی را در این زمینه به دنبال داشته باشد. با یک مقایسه ی ساده با کشورهایی که طرح های تشویقی فرزند آوری متعددی را اجرا کرده اند، می توان فهمید که طرح های انجام شده نتوانست موفق عمل کند. باید بپذیریم که چند سال آینده، تعیین کننده ی  سرنوشت جوانی جمعیت در کشور خواهد بود؛ به جرات می توان گفت که بعد از بحران آب و خشکسالی مهمترین چالش پیش روی کشور سطح باروری و پیری جمعیت خواهد بود و اگر برنامه ریزی و سرمایه گذاری های لازم در مورد استفاده از ظرفیت نیروی انسانی موجود و همچنین افزایش آن نشود، کشور در آینده ای نه چندان دور به کشوری سالمند و فاقد نیروی جوان و کار تبدیل می شود.

آنچه مسئولان در این سال ها نسبت به این موضوع غفلت کرده اند، بحث شرایط اقتصادی خانواده هاست که یکی از مهم‌ترین دلایل بی رغبتی زوج های جوان برای فرزندآوری ست و دومین موضوع ترس از آینده ی فرزندان که در این زمینه بی تاثیر نخواهد بود. لذا نیاز است تا دولت جدید با راهکارهای جدی و موثر برای این معضل اساسی فکر کند. به نظر می رسد با تبلیغات و شعارهای توخالی نمی توان راه به جایی برد. متاسفانه در کشورمان با وجود اینکه طی ۳۰ سال گذشته بالاترین رکورد سرعت کاهش نرخ موالید در دنیا را از آن خود کرده و جمیعت کشورمان با سرعت فزآینده ای در حال مسن شدن است و حتی تامین نیروی انسانی و مولد طی ده سال آینده با چالش جدی مواجه خواهد بود، اقدام عملی خاصی برای اصلاح رویه جمعیتی کشور صورت نگرفته است. ظاهرا هنوز مسئولان به عمق این فاجعه که ممکن است پیری جمعیت چه بلایی بر سر کشور بیاورد پی نبرده اند. البته در همه ی زمینه ها نوش دارو پس از مرگ سهراب بوده ایم. با این حال بایستی به جای هزینه های گزاف برای تبلیغات و برنامه های متعدد در تلویزیون، با آموزش های صحیح به زوج های جوان، طرح های تشویقی موثرتر مانند تامین مسکن، کاهش هزینه های بارداری و زایمان، کمک های نقدی ماهانه به خانواده ها، کنترل هزینه های ناباروری، کنترل مشکلات بیکاری و ناامنی اقتصادی و … در تشویق افرادی که تمایل به فرزندآوری داشته اما شرایط بد اقتصادی مانع از این اقدام شده است را به این امر تشویق کرد. در یک جمله باید گفت موفقیت در بحث جوانی جمعیت، تنها از طریق تامین نیازها و خواسته های مردم خصوصا جوانان به ثمر خواهد نشست.

payamgooyesemnan