فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی نظامیان!

یادداشت روز به قلم احسان پورطاهریان؛

فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی نظامیان!

همزمان با انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام در سال جاری که در پی حادثه‌ی سقوط بالگرد رئیس‌جمهور سابق صورت گرفت، بحث‌های فراوانی پیرامون ورود نظامیان به این عرصه و اعلام کاندیداتوری آنان در محافل مختلف سیاسی و رسانه‌های عمومی و همچنین شبکه‌های اجتماعی مطرح شد و اکنون که رئیس‌جمهور و کابینه‌ی جدید مستقر شده‌اند و گمانه‌زنی‌ها برای انتصاب مدیران میانی در سطح استانداران سراسر کشور داغ شده، موضوع فعالیت‌های سیاسی نظامیان دوباره قوت گرفته است.

بسیاری‌از فعالان سیاسی و اجتماعی، صحبت‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران مبنی بر جایز نبودن ورود نظامیان به فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی را ملاک قرار داده و همواره بر این نکته تأکید دارند که حضور افراد نظامی در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی، آسیب‌های فراوانی را به همراه دارد و از سوی دیگر برخی افراد نیز برداشت‌های دیگری از این سخنان دارند و مقصود ایشان را عدم ورود سازمان سپاه و ارتش به احزاب و گروه‌های سیاسی می‌دانند و حضور افراد و اشخاص نظامی را مجاز می‌شمارند.

اما اساساً جدای از برداشت‌های گوناگونی که از این سخنان می‌شود، آن‌چه که مهم بوده و همواره از سوی بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاسی به‌عنوان یکی از آفت‌های مهم در نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح می‌شود، ورود مستقیم یا غیرمستقیم نظامیان به عرصه‌های سیاسی‌ می‌باشد که به دلیل جمع شدن قدرت‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی در یک نقطه و یا یک فرد خاص، به صورت ناخودآگاه ممکن است موجب فساد گردد.

بر اساس منطقی که در بسیاری‌از کشورهای جهان نیز پیاده‌سازی شده است، عدم ورود نظامیان صرفاً در حوزه‌‌های سیاسی مدنظر نیست و شامل فعالیت‌های اقتصادی آنان نیز می‌شود که متأسفانه علی‌رغم این‌که خطر حضور نظامیان در این حوزه‌ها کمتر از فعالیت‌های سیاسی نبوده و حتی بیشتر از آن است، اما به‌دلیل عدم رسانه‌ای شدن فعالیت‌های اقتصادی آنان در سال‌های پس‌از جنگ، کمتر مورد توجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفته است.

شکی وجود ندارد که تجمیع قدرت‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی در یک نقطه فسادآور است و طرح عناوینی چون استعفای مقامات بلندپایه‌ی نظامی و ورود به فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی نیز بیشتر به یک “کلاه شرعی” شبیه است و به عبارت دیگر آن‌چه که در کشورمان تبدیل به یک قاعده و قانون نانوشته گردیده و متأسفانه در همه‌ی زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی رواج یافته، فرهنگ “ظاهرسازی” است. بدین معنی که امکان هرکاری وجود دارد؛ به شرطی که شکل ظاهری و لایه‌ی بیرونی آن روتوش خورده و در زیر آن پوسته‌ی زیبا و قانونی، فعالیت‌های دیگری انجام می‌شود!

اگر به انتخابات مجلس شورای اسلامی و یا ریاست‌جمهوری در سال‌های اخیر نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که بخش قابل توجهی از افراد ثبت‌نام کننده که در بسیاری از موارد به انتخاب شونده نیز تبدیل می‌شوند را نظامیان تشکیل می‌دهند که این موضوع اساساً با نگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران منافات داشته و در برخی از موارد نیز منجر به آسیب‌های فراوانی نظیر بدبینی افکار عمومی جامعه نسبت به نهادهای نظامی و انقلابی گردیده است.

نگاه عموم مردم جامعه نسبت به نهادهای انقلابی و نظامی، یک نگاه مثبت همراه با قداست بوده و افکار عمومی جامعه نظامیان را حافظان نظم و امنیت کشور می‌دانند و همواره لباس مقدس نظامی و افرادی که در این لباس از امنیت مرزها و شهرهای کشورمان حراست می‌کنند را ارج می‌نهند. اما متأسفانه ورود برخی از نظامیان به عرصه‌های سیاسی و حزبی و همچنین فعالیت‌های اقتصادی به‌خصوص در زمان تحریم‌های موجود، سبب بدبینی و نگاه منفی بسیاری از مردم و به‌خصوص جوانان و نوجوانان به نهادهای نظامی کشورمان شده است.

بدون تردید در بین نظامیان، افراد توانمند زیادی هم وجود دارند که می‌توانند در حوزه‌های دیگر نیز تأثیرگذار باشند، اما متأسفانه در برخی از دولت‌های گذشته، حضور نظامیان در کابینه و لایه‌های میانی مدیران سازمان‌ها و نهادهای مختلف و همچنین استانداران و فرمانداران سراسر کشور به حدی بود که موجب افزایش اعتراض فعالان سیاسی و اجتماعی گردید؛ چراکه بسیاری از کارکنان دستگاه‌های اجرایی که سال‌ها در مجموعه‌ی خودشان حضور داشتند و علی‌القاعده مقدم بر افراد خارج از سازمان بودند به حاشیه رانده شدند.

در دولت جدید که با شعار شایسته‌سالاری و استفاد از نظرات کارشناسی و افراد کارشناس در حوزه‌های گوناگون بر سرکار آمده است، در همین مدت کوتاه رویه‌ی مناسبی شکل گرفته که مقامات ارشد وزارت‌خانه‌های مختلف از بدنه‌ی همان مجموعه منصوب می‌شوند که این امر نشان می‌دهد عزم دولت بر این است که در انتصابات، مسائل حزبی و گروهی و یا بده و بستان‌های معمول و رایج در دولت‌های گذشته کمتر مد‌نظر قرار گیرد که این موضوع جای خرسندی و امیدواری دارد.

payamgooyesemnan