دنیای بدون غرب!

یادداشت روز به قلم احسان پورطاهریان؛

دنیای بدون غرب!

برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته‌ی دنیا که مردم آن تمایلی به موضوعات سیاسی ندارند و اساساً نیازی به دانستن مسائل سیاسی نداشته و به دلیل برخورداری از رفاه اجتماعی و اعتماد کامل به حاکمیت، به بحث‌ها و جدل‌های سیاسی وارد نمی‌شوند و حتی شهروندان برخی از کشورهای اروپایی، نام رئیس‌جمهور خودشان را هم نمی‌دانند، اما در ایران وضعیت کاملاً متفاوت بوده و بخش قابل توجهی از جامعه، همواره درگیر مسائل و موضوعات مختلف سیاسی اعم از حوزه‌های داخلی و همچنین سیاست خارجی و امور بین‌الملل هستند و این‌گونه مباحث، از تاکسی و مترو تا میهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی نقل محافل و مجالس است.

اگر شماهم اهل این‌گونه بحث‌ها بوده و به مسائل سیاسی علاقه‌مند باشید، حتماً دیده‌اید که به دلیل گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در بستر فضای مجازی و در کنار بحث‌های سیاسی جامعه، گفت‌وگوهای داغ و همراه با جدل‌های فراوانی نیز در گروه‌های مختلف مجازی در بسترهای گوناگون شامل تلگرام و اینستاگرام و کلاب‌هاوس وجود دارد و علی‌رغم فیلترینگ این‌گونه نرم‌افزارها، بحث‌های مفید و مؤثری در آن‌ها برقرار است که موضوعات مختلف سیاسی و اجتماعی نظیر مقوله‌ی حجاب اجباری، سیاست خارجی، رابطه با آمریکا، جنگ اسرائیل با فلسطین و بسیاری دیگر از این موارد در آنها مورد چالش قرار می‌گیرد.

اما یکی از موضوعاتی که همواره جزو اصلی‌ترین سوژه‌های مورد بحث در جلسات و گروه‌های مختلف حقیقی و مجازی بوده و به نحوی شاه‌بیت مقالات و یادداشت‌های سیاسی لقب گرفته و در مطبوعات و رسانه‌های رسمی کشور و همچنین از زبان مخالفان مذاکره و ارتباط با کشورهای غربی به وفور درباره‌ی آن دیده و شنیده می‌شود، موضوع غرب‌گرایی و متهم نمودن بسیاری از روشنفکران و تحلیل‌گران مسائل سیاسی و اجتماعی کشورمان به وابستگی و شیفتگی نسبت به غرب و در رأس آنها آمریکاست و معمولاً افرادی که درخصوص غرب‌گرایی مورد خطاب قرار می‌گیرند، همواره سعی در انکار رفتار و موضع‌گیری‌های خود دارند؛ اما هرگز نمی‌توانند منتقدان را متقاعد کنند.

به نظر می‌رسد بهتر است روشنفکران و غرب‌گرایان، یک باره برای همیشه تکلیف خود را با منتقدین روشن کنند و نه‌تنها غرب‌گرا بودن خود را پنهان نکنند، بلکه از شرق‌گرایان بخواهند که به این پرسش اساسی پاسخ دهند که اگر غرب نبود، دنیا چگونه بود و اکنون مردم کشورهای مختلف از شرق تا غرب کره‌ی زمین در چه شرایطی زندگی می‌کردند و آیا جز این است که از پزشکی و اقتصاد و مهندسی گرفته تا نجوم و علوم فضایی، همه و همه مدیون پیشرفت علم و دانش در کشورهای غربی‌ است؟ آیا جز این است که شرق‌گرایان و غرب‌ستیزان حتی از تأمین کوچک‌ترین نیازهای زندگی از قبیل لوازم و امکانات شهروندی و شهرنشینی عاجز و ناتوان بوده‌اند و همه‌چیز را از غرب وارد کرده‌اند؟

هرچند اکنون محرز شده است که بسیاری از مخالفان غرب، صرفاً در ظاهر به مخالفت می‌پردازند و در زندگی روزمره و رفع نیازهای خود به امکانات و تجهیزاتی کمتر از برندهای معتبر اروپایی و آمریکایی قانع نیستند، اما خوب است حداقل یکبار از خودشان سؤال کنند که اگر غرب نبود، چگونه می‌توانستند از بدو تولد خودشان و فرزندانشان که اولین واکسن را تزریق می‌کنند، تا دوران میان‌سالی و سالمندی و در زمان بیماری، بدون مصرف داروهای ساخته‌ی غرب زندگی کنند و آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اند که خودرویی که از آن استفاده می‌کنند و یا تلفن همراهی که با آن در اینترنت و فضای مجازی حضور دارند و در شبکه‌های اجتماعی برعلیه کشورهای غربی یادداشت و مقاله می‌نویسند، از کجا و چگونه پدید آمده است؟

متأسفانه درحال حاضر کشورهای شرقی صرفاً به تاریخ و تمدن چندین هزارساله‌ای می‌بالند که اکنون اثری از آن باقی نمانده و قرن‌هاست که مشرق زمین به جایی برای بازدید گردشگران از آثار تاریخی و باستانی تبدیل شده است و اندک کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند چین و ژاپن که از شرق ظهور و بروز پیدا کرده‌اند نیز یا مانند چین صرفاً از روش‌های تقلیدی در زمینه‌های مختلف اقتصادی و تولیدات صنعتی استفاده می‌کنند و از خودشان خلاقیتی ندارند و یا نظیر ژاپن مبنای علمی و فناوری خود را از جهان غرب دریافت کرده‌اند و راه غرب را ادامه داده‌اند.

شکی نیست که برخی از جوامع غربی هم مانند سایر کشورهای دنیا از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی رنج می‌برند و هیچ‌گاه نباید به آن کشورها به‌عنوان مدینه‌‌ی فاضله نگریست و از ناهنجاری‌های موجود در آن‌ها چشم‌پوشی نمود؛ اما باید به این حقیقت غیر قابل انکار توجه داشت که دنیای امروز هرچه از علم و تکنولوژی و صنعت و اقتصاد و پزشکی و مهندسی دارد مدیون غرب و تولید علم و دانش در آنجاست و تصور دنیای بدون غرب، یعنی زندگی بدون تکنولوژی و فن‌آوری که یقیناً برای انسان‌های امروزی، بسیار سخت و دشوار است.

payamgooyesemnan