دلیل عقب ماندگی صنعت گردشگری استان

یادداشت روز به قلم محمد علیان؛

دلیل عقب ماندگی صنعت گردشگری استان

سازمان میراث فرهنگی در مرداد ۱۳۹۸ به نام وزارتخانه مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت و رئیس جمهور وقت موظف شد در مدت مشخص وزیر میراث فرهنگی را به مجلس شورای اسلامی معرفی نماید که پس از مدت کوتاهی این وزارتخانه کار خود را آغاز کرد.
بدون شک و تردید این وزارتخانه مهم وظیفه اداره کردن مسائل مربوط به آثار تاریخی، ابنیه باستانی و نیز مدیریت گردشگری را در سراسر کشور به عهده دارد تا به نحو شایسته از این میراث ماندگار نیاکان ما نگهداری و محافظت نماید.
وظایف و اختیاراتی که در زمینه گردشگری عهده‌دار است می‌توان به چند مورد خلاصه کرد. تدوین سیاست‌ها و خط مش ‌های مربوط به ایرانگردی و جهانگردی در ارتباط با دفاتر خدمات سیاحتی، زیارتی متعلق به بخش‌های خصوصی، دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات عمومی غیر دولتی. یکی از وظایف مهم این وزارتخانه که به صورت بخشنامه رسمی به ادارات کل استان‌های سراسر کشور مشخص و ابلاغ شده اجرایی کردن برنامه‌های تبلیغ ملی و بین‌المللی برای معرفی میراث فرهنگی ایران و جاذبه‌های جهانگردی آن از طریق رسانه های ارتباط جمعی داخلی و خارجی است. امروزه یکی از درآمدهای ارزشمند کشورها در صنعت گردشگری تامین می‌شود که پرسودترین آنها فرانسه، ایتالیا، امارات متحده عربی هستند. این کشورها علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و باستانی، دلیل مهم دیگری که موجب جذب گردشگری می‌شود امنیت است.
این امنیت فقط به معنای مصون ماندن گردشگر از سارق، تبهکار، بیماری و… نیست؛ بلکه امنیت از قبیل جاده‌ای، ایمنی پرواز، تشریفات، سهولت دریافت ویزا، بهداشت محل اسکان، پوشش کامل بیمه‌های سفر عبور و مرور و … را هم شامل می‌شود و لذا این امتیازات باعث رونق صنعت گردشگری هر کشور در هر نقطه از جهان می‌شود. اگر در هر کدام از این موارد ضعف و کاستی و نارسایی وجود داشته باشد، موجب عدم استقبال گردشگران خارجی می‌شود. معمولا جایگاه صنعت گردشگری در دنیا، به عنوان بزرگترین محل درآمدزایی است. طبق آمار و ارقام موجود و مستند در سال ۲۰۱۹ درآمد صنعت گردشگری بعد از صنایع شیمیایی و نفت و گاز در جایگاه سومین صنعت برتر جهان قرار گرفته و این گردش مالی در دنیا به عنوان یکی از منابع تامین مالی به رشد و توسعه اقتصادی کشورها کمک شایانی نموده و کلیه بخش‌های اقتصادی را تحت شعاع قرار داده است. گرچه بحران شیوع ویروس منحوس کرونا ضرر زیادی به کشورمان وارد ساخت، اما در حال حاضر هم رقم پایین‌تر از دوران کرونا در استان سمنان گزارش شده است.
کشورهایی که از صنعت گردشگری به اقتصاد کلان شکوفایی دست می‌یابند، امکانات رفاهی، تفریحی، سرگرمی و … را هم برای افراد ثروتمند ایجاد کرده و هم برای طبقه متوسط که چندان تمکن مالی ندارند، در نظر گرفته‌اند؛ تا در زمینه جذب مسافران خارجی و مشاغل گوناگون به رونق و به سوددهی برسند. استان سمنان به دلیل داشتن منابع طبیعی و معدنی و دارا بودن مراکز زیبای باستانی، مذهبی و مناظر کوهستانی بکر، گونه‌های جانوری و گیاهی خاص، جنگل‌های حیرت انگیز بارانی و ابری، دشت‌های کویری دیدنی و زیستگاه‌های حیات وحش، مساجد با قدمت هزار ساله و… می‌تواند بیش از پیش در پی رشد صنعت گردشگری و تحول اقتصادی باشد؛ اما متاسفانه در این سال‌ها و جابجایی زود هنگام مدیران میراث و عدم مدیریت متولیان ناکارآمد باعث عقب ماندگی این استان شده در حوزه گردشگری شده است.
در مدت ۵ سال اخیر چندین مدیر کل میراث گردشگری و صنایع دستی که هیچ گونه تخصصی در این زمینه نداشتند، در فرصت‌های کوتاه به مصدر قدرت نشستند، آمدند، گفتند و برخاستند و رفتند؛ ولی هیچ اقدام شایسته ای برای برون رفت از بحران مرمت و بازسازی ابنیه تاریخی و آثار باستانی و جذب گردشگر صورت نداد. انگار فقط برای آموزش مدیریت و یا اتلاف وقت و دریافت حقوق و مزایا و رسیدن به امکانات آنچنانی دولتی پست ریاست را اشغال کرده بودند و در این چند ماه مدیریتی، هیچ گونه تغییر و تحولی ایجاد نشد. حال بگذریم که برخی‌ها از دیگر شهرستان‌ها که بودن و نبودن آنها هیچ ثمربخشی نیست، به جمع آنها افزوده شد و یک اتاق خصوصی و میز عریض و طویل را تصاحب کردند و لذا همین ضعف مدیریتی چنان به ساختار ابنیه تاریخی و صنعت گردشگری استان خلع وارد کرد که این زخم به این زودی التیام نمی‌یابد و سال‌ها به طول می‌انجامد تا درمان شود. مگر معجزه ای رخ دهد یا دستی از آستین مدیر مدبر بیرون جهد و به حال بناهای باستانی و اماکن دیدنی از قبیل آرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی، زورخانه سمنان، گرمابه تاریخی ناسا، بازار بزرگ، آرامگاه بایزید و دیگر آثار استان که در فهرست ملی کشور به ثبت رسیده، چاره اندیشی نموده و از بلاتکلیفی برهاند که هر روز در حال تخریب و فراموشی می‌باشند.

زورخانه شهیدان سمنان در سال ۱۳۵۰ پایه‌ریزی و در سال ۱۳۵۲ به بهره‌برداری رسید. با برگزاری جشن باشکوهی در حضور مدیران وقت، پیشکسوتان، ورزشکاران و پهلوانان و جمعی از اقشار مختلف مردم افتتاح شد. در حال حاضر مدت دو سال است به علت مرمت و باز پیرایی در سکوت و خاموشی به سر می‌برد و چراغ گود مقدس خاموش است.
دیگر نه صدای ضرب و زنگ و نوای مدح علی (ع) توسط مرشد خوشخوان به گوش می‌رسد، نه صدای هیاهوی پهلوانان و جوانان ورزشکار طنین انداز است.
زورخانه‌ای که روزگاری نه چندان دور در سه شیفت نوجوانان و جوانان، تحت نظر مربیان کارآموز مشغول آموزش و تمرین بودند. امروزه سردم، میل، کباده و سنگ، زیر گرد و غبار نیم نفس می کشد.
در این شرایط وانفسای بیکاری، تورم و گرانی، تعدادی از ناشنوایان کارآفرین به ناچار برای امرار معاش در گرمابه های قدیمی فرسوده مبادرت به تولید صنایع دستی اعم از تولید سفال و … نموده تا به طریقی در حاشیه زندگی زیست کنند. برخی از دختران و زنان سرپرست خانواده برای به دست آوردن لقمه ای نان حلال مشغول تولید روسری، گل، گلدان، لوازم آشپزخانه، شال، کلاه و … بودند و حتی دیگر صنعت گران که از حوصله قلم نگارنده خارج است. این کار آفرینان خود سرپرست، نه این که مورد حمایت اداره میراث قرار نگرفتند، بلکه کوچک ترین خدمات رسانی یا حمایت هم به آنان نشد که در نهایت عطایش را به لقایش بخشیدند و با ضرر و زیان پس از تعطیل شدن واحد صنفی کوچک به تعداد بیکاران افزوده شدند. برخی از پژوهشگران با تحقیقات میدانی از فرهنگ آداب و رسوم مردم شهرها و روستاهای استان، مبادرت به چاپ کتاب نمودند تا به سهولت در دسترس گردشگران داخلی و خارجی فارسی زبان قرار گیرد تا به اهمیت و عظمت این استان پهناور پی ببرند، ولی متاسفانه زحمات این پژوهشگران هم استانی هم نادیده گرفته شد.
امید است عقب ماندگی صنعت گردشگری استان سمنان با مدیران خلاق، دلسوز و کاربلد جبران شود و شهرها و روستاهای استان ما به جایگاه مطلوب و شایسته در این حوزه دست یابند.

payamgooyesemnan