یادداشت روز به قلم علی اکبر مختاری؛

نظرسنجی،‌ ابزار‌ فهم‌ ترجیحات‌ جامعه‌

نزدیک به دوماه از اعتراضات مردم در نقاط مختلف کشور میگذرد و هر چه زمان میگذرد رفتار طرفین یعنی معترضین و ماموران امنیتی متفاوت گشته و به سوی تشدید خشونت و کشتار بیشتر میرود. در واقع خشونت ماموران حکومت خشم مردم را افزایش داده و متقابلا در یک سیکل واکنش متقابل به بروز خشونت بیشتر دامن زده  است. در این بین انواع نافرمانی مدنی از سوی معترضین دیده می شود. یکی از این رفتارها حمله به قشر روحانیت در فضای عمومی و عمامه پرانی است. از نظر برخی از تحلیل گران این حرکت نمادین در این جنبش به سبب اعتراض به لباس روحانیت به عنوان پوشش قشر سلطه جو قلمداد میشود. این گروه در دهه های اخیر با قرار گرفتن در کانون قدرت  همه عرصه های سیاسی اجتماعی کشور را تحت اختیار و تفکر خود قرار داده است.  عمامه پرانی موجب رنجش  بخش عمده ای از روحانیون پیر و جوان در شهر های مختلف شده است که عمده  آنان همانند دیگر شهروندان در حوزه سیاست و حکومت نقشی ندارند و به امور مذهبی و تخصصی خود مشغولند. این شرایط و درگیر شدن مردم با یکدیگر، سخن نویسنده معروف عباس معروفی به ذهن متبادر میشود که میگوید: دستمان به مقصر اصلی نمی رسد  از همدیگر انتقام میگیریم.
پدیده خشونت ورزی و تشدید درگیریهای فیزیکی و گذر از اعتراضهای مسالمت آمیز، ریشه ها و دلایل خود را دارد. جامعه شناسان و دانشمندان علوم اجتماعی مکررا از انباشت مطالبات جامعه سخن میگوید و بی اعتمادی، تغییرناپذیری ، دور زدن و تحقیر جامعه، ناتوانی جامعه در تصمیم سازی  و ناکارآمدی زمامداران را از دلایل عمده این خشونت ورزی بیان میکنند. از سوی دیگرپرسشی اساسی در این شرایط در اذهان همه شکل گرفته است که حجم اصلی و واقعی  معترضین این بحران چه تعداد است؟ و حقیقتا اگر اعتراضات جزیی و مربوط به حوزه خاصی است چرا مسئولین جوابگوی اعتراضات نیستند و چرا اینگونه دامنه دار شده هر روز امواج بزرگتری به آن اضافه میشود.  اختلافی عمیق و اساسی از اظهارات نخبگان و مسئولین در دو سوی موافقین و مخالفین  وجود دارد. برخی از مقامات ارشد نظامی، نمایندگان مجلس و امامان جمعه جمعیت معترضین را نزدیک به صد تا دویست هزار نفر پیش بینی کرده اند و معتقدند چنین جمعیتی  نسبت به کل جمعیت کشور قابل اعتنا نیست و بیشتر بر اثر فریب رسانه های دشمن تحریک شده اند و باید به اعتراض خود خاتمه دهند و گرنه مجازاتی سخت از سوی قوه قضا در انتظار شان است. در مقابل برخی از اساتید و کارشناسان که در رسانه های مختلف بخصوص در رسانه ملی به گفتگو و مناظره دعوت شده اند جمعیت ناراضیان از وضع موجود را  بسیار بالاتر میدانند و بارها هشدار داده اند اعتراضات عمده در اکثریت اذهان شکل گرفته است و چنانچه شرایط مساعد برای بیان آن در شرایط امنی ایجاد گردد مسلما بطور واقعی میتوان میزان جمعیت معترضین و نوع مطالبات و دغدغه های مردم را بهتر و دقیق تر شناخت.
برای برون رفت از هر بحران  و حل مسئله ابتدا باید داده های کافی از مسئله جمع آوری کرد و سپس با روشهای مرتبط به تحلیل و بررسی پرداخت. در بحران کنونی اختلاف اصلی عدم اجماع همه نخبگان حکومتی و غیر حکومتی در داده های اولیه است. اختلاف فاحشی که برخی معترضین را تعدادی جوان دهه هشتادی فریب خورده میدانند و نود و پنج درصد از مردم ایران را موافق و همراه سیاستهای حکومت میدانند در مقابل برخی دیگر  قریب به اکثریت مردم را ناراضی میدانند که نسبت به وضع موجود اعتراض دارند و خواهان اجرای اصول قانون اساسی و برگزاری رفراندوم هستند. به هر جهت چنانچه همگی خواهان شفاف شدن ماجرا باشند و از فرافکنی رسانه های بیگانه و دشمنان جلوگیری شود ضرورت دارد چندین نهاد بیطرف به نظرسنجی افکار عمومی و جمع آوری آرای همه شهروندان در خصوص سیاستهای حکومت در همه حوزه های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی بپردازند تا وزن کشی اعتراضات و ترجیحات مردم عیان گردد. سپس چنانچه حجم مردم معترض چشمگیر وقابل اعتنا بود در شرایط مسالمت آمیز و بدور از خشونت ورزی تغییر و تحولگرایی با خواسته مردم شروع شود.
اختلاف نظر در همه جای دنیا وجود دارد اما مشکل اصلی یکتا انگاری، فراموش شدن افکار عمومی و نرسیدن به تفاهم با وجود اختلاف نظرهاست. نظرسنجی به عنوان یک ابزار مفید علمی و پژوهشی با کارآیی بسیار موثر برای دسترسی به تفاهم و مبنای تصمیم گیری مورد توجه محافل سیاسی و رسانه ای قرار گرفته است. در واقع سنجش افکار عمومی به منظور رسیدن به سطحی از آگاهی از سیر تحولات اجتماعی به طور عام و نیز شناخت نقاط قوت و ضعف برنامه ریزی ها به طور خاص صورت می گیرد و نتایج آن به عنوان زیر ساخت تصمیم گیری ها در تمام عرصه های حیات سیاسی و اجتماعی تاثیر دارد. به بیان دیگر شناخت نیازها و جهت گیری های عمومی و سیاسی مردم و درک خواسته های آنان با توجه به ظهور و حضور ابزارهای پیشرفته و فناوری های نوین ارتباطی امری سهل و قابل تحقق است.آگاهی از افکار عمومی در دورانی که رسانه های نوین ارتباطی سهم زیادی در زندگی سیاسی و اجتماعی  مردم را به عهده دارند، از عمومی شدن و تسهیل گری در نظرسنجی حکایت دارد.  نظرسنجی  رسیدن به شیوه تعامل مفید و موثر ارتباط مردم و مسوولان است که به منظور کمک به بهتر اداره کردن جامعه صورت می گیرد.

payamgooyesemnan