یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

مطبوعات آیینه جامعه هستند

یکی از شاخص‌های رشد و توسعۀ جوامع بشری رسانه‌ها اعم از مکتوب و غیرمکتوب است؛ بنابراین رسانه‌ها باید وظیفۀ اصلی خود را به‌خوبی انجام دهند تا جامعه و مردم در سایۀ عملکرد درست آنان به‌سمت خیر و صلاح هدایت شوند. دراین‌میان، رسانۀ مکتوب سابقۀ دیرینه دارد و ازآنجاکه مطالب نوشتاری مستندترند و برای عموم بیشتر قابل‌اعتمادند، وظیفۀ سنگین‌تری دارند؛ ازاین‌رو به‌عنوان ناظر عمومی باید نقش نظارتی خود را به‌خوبی اجرا کنند تا مردم و به‌ویژه دستگاه‌های حکومتی و دولتی به‌درستی وظیفۀ خود را انجام دهند؛ لذا ازآنجایی‌که مطبوعات برای جامعه نقش آینه دارند و صفت آینه نشان‌دادن واقعیت‌هاست، باید به‌خوبی سیاهی و سفیدی، زشتی و زیبایی، تمیزی و کثیفی را عیناً نشان دهد تا به‌طور درست و واقعی، آگاهی و بصیرت بینندۀ خود را افزایش داده و اگر کسی لکۀ سیاهی بر چهره‌اش نشسته، آن را تمیز کند.
اخیراً آشنایی می‌گفت شما بهتر است در فضای فعلی به جامعه امید بدهید و از توانمندی‌های دولت سخن بگویید و کمبود و گرانی‌ها را یادآوری نکنید. به او گفتم اگر جلوی آینه بروی، نمی‌توانی توقع داشته باشی دکمه‌های پیراهنت را که بالا و پایین بسته‌ای، منظم نشان بدهد؛ بنابراین آینه به شما کمک می‌کند لباست را مرتب کنی تا سوژۀ تمسخر دشمنانت نشوی؛ لذا حال که پذیرفته‌ایم رسانه‌ها آینۀ جامعه هستند و می‌توانند پل ارتباطی بین مردم و کارگزاران باشند، باید کمبودها و دستاوردهای دولت را بی‌کم‌وکاست بیان کنند تا بتوانیم آن جامعۀ آرمانیِ هدف را بسازیم؛ برای مثال، هم‌اکنون که یک سکۀ طلا قریب به هفده‌میلیون تومان شده است، آیا می‌توان گفت سکۀ طلا ارزان است و یک فرد با حقوق ماهی پنج‌میلیون تومان به‌راحتی می‌تواند با صرفه‌جویی، یک‌ماهه به‌عنوان کادوی عقد و عروسی برادر خود، یک سکۀ طلا بخرد؟ کما اینکه اگر پیش از این در خانواده‌های معمولی و کم‌درآمد، به عروس و دامادها ربع سکه می‌دادند، مایۀ شرمساری بود و همۀ بستگان درجه‌یک سعی می‌کردند لااقل یک سکۀ تمام‌بهار آزادی هدیه بدهند تا زوج‌ها بتوانند زندگی خود را با دستان پر شروع کنند یا وقتی طی یک سال قیمت برنج از کیلویی سی‌هزار تومان به صدهزار تومان رسیده و یک حلب روغن نباتیِ پنجاه‌هزار تومانی چهارصدهزار تومان و قیمت گوشت گوسفند و مرغ و تخم‌مرغ و لبنیات چندبرابر شده است، آیا می‌توانیم ادعا کنیم درآمدها با مخارج متناسب است؟
واضح است در جامعۀ مدنی، دست‌اندرکاران مطبوعات به‌ویژه مطبوعات غیردولتی باید وظیفۀ دولت‌ها و حقوق شهروندان را گوشزد کنند تا ضمن ازدیاد اعتماد بین مردم و دولت، به مشارکت اجتماعی عموم مردم کمک کنند؛ ازاین‌رو، با یادآوری مشکلات پیش رو می‌توان به حل آن‌ها و بهترزیستن مردم کمک شایانی کرد. شوربختانه در بسیاری از موقعیت‌ها، مسئولان و دست‌اندرکاران سخنان منتقدان خود را نادیده می‌گیرند تا جایی که آنان را مخل پیشرفت و توسعه قلمداد می‌کنند و خود را ذی‌حق می‌دانند که عملکرد خود را از آنان و از دید رسانه‌ها پنهان کنند.
صاحب این قلم در سال جاری یادداشت‌هایی از سر دل‌سوزی دربارۀ کمبودها و مشکلات مردم نوشته است؛ از مشکل کم‌آبی گرفته تا نداشتن کارایی گردشگری و جذب مردم بلاد دیگر برای بازدید از مناطق دیدنی و منحصربه‌فرد کشورمان، از گرانی و مشکلات معیشتی گرفته تا بیکاری قشر تحصیل‌کرده، از افزایش سن ازدواج گرفته تا مشکلات تهیۀ مسکن و تشکیل خانواده، از سالمندشدن جمعیت کشور گرفته تا اُفت کیفیت عملکرد آموزش‌وپرورش، از کم‌شدن اعتماد در جامعه گرفته تا تنزل مهر و عطوفت به همدیگر، از رواج دروغ گرفته تا کاهش صداقت و شفافیت؛ همچنین بسیاری از معضلاتی را یادآوری کرده که موانعی جدی سر راه مردم هستند برای داشتن زندگی‌ای معقول با رفاهی بیشتر؛ اما دریغ که در کشورمان رسم است هرکس آنچه صلاح خود می‌داند، انجام دهد و از سوی دیگر، مسئولان جدید همۀ کمبودها و مشکلات پیش روی ما را از کم‌کاری و بعضاً خیانت مسئولان قبل بدانند و خود را مبرا از هرگونه کم‌کاری و ناکارآمدی جلوه دهند.
در پایان، نگارنده از همۀ مسئولان تقاضا دارد به رسانه‌ها و مطبوعات بیشتر توجه کنند تا با کمک آنان به توسعۀ جامعه در همۀ سطوح اعم از توسعۀ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و… دست پیدا کنیم و حاصل آن شورآفرینی، ایجاد نگیزه و اعتماد متقابل باشد و همان طوری که همه اذعان دارند، مطبوعات بتوانند به‌عنوان رکن چهارم در جامعه‌ای مدنی، به توسعه و آبادانی کمک کنند و احدی حق نداشته باشد به‌دروغ به مردم بگوید ما چراغ‌خاموش در فکر آبادانی کشورمان هستیم. اگر این ادعا درست بود، هم‌اکنون نمی‌بایست با این حجم گرانی و تورم و بیکاری روبه‌رو باشیم و متأسفانه ریال کشورمان از واحد پول بسیاری از کشورهای جهان بی‌ارزش‌تر شود.

payamgooyesemnan