یادداشت روز به قلم علی اکبر مختاری؛

خانه را به اهلش بسپارید !!

در کنار مسجد تاریخانه دامغان عمارتی زیبا و تاریخی بنا شده است که تحت عنوان «خانه تسنیم» به فعالیت های فرهنگی و اجتماعی اشتهار دارد. این مجموعه کم نظیر و زیبا به صورت جمعی و همکاری گروهی از کارشناسان و نخبگان فرهنگی و مشارکت دلسوزان و خیرین میراث شهر دامغان اداره میشود. خانه تسنیم  بر اساس حفظ ارزشهای فرهنگی و تاریخی و مخفف واژه هایی همچون « تاریخانه، سرای نیایش، یکرنگی، مهرورزی» نامگذاری شده است. این گروه فرهنگی با ثبت یک سازمان مردم نهاد  بنام خانه تسنیم دامغان، توانسته است در سال ۹۶  مجوز فعالیت در امور مربوط به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را از فرمانداری دامغان دریافت کند و با در اختیار گرفتن این خانه ی در حال نابودی و مرمت آن با هزینه قریب به ده میلیارد ریال، در حفظ یکی ازابنیه های تاریخی استان گام بزرگی برداشته است. از زمان افتتاح مجموعه فرهنگی خانه تسنیم در سال ۹۸ تاکنون این نهاد توانسته است  بیش از ۶۰۰ برنامه فرهنگی اجتماعی در این خانه اجرا کند و به همین جهت بعنوان سازمان مردم نهاد موفق در کشور مطرح شده است. از سوی دیگر این مجموعه با ایجاد مرکز هدایت گردشگری در دامغان، آموزش و تشکیل تیم راهنمایان گردشگری سعی دارد در مسیر تحقق اهداف سازمان و توسعه گردشگری پایدار و معرفی جاذبه های گردشگری شهر دامغان و استان سمنان، در ارایه خدمات تخصصی  برای گردشگران داخلی و خارجی کارنامه قابل قبولی ارایه دهد.

در چند ماه اخیر اداره میراث فرهنگی و گردشگری خواستار پس گرفتن این مجموعه از اهالی خانه است و با مخالفت و اصرار گروه بر تداوم تفاهمنامه، شوربختانه نه تنها حمایتی از دولت و نهاد  مرتبط صورت نگرفته بلکه با پافشاری میراث کار به  محکمه و دستگاه قضا کشیده است. این رفتار متناقض دستگاه متولی میراث فرهنگی موجب رنجش دوستداران و حامیان میراث و فرهنگ در شهر تاریخی دامغان و مردم دوستدار فرهنگ و هنر استان سمنان شده است. پرسشی در افکار عمومی ایجاد شده که چه افراد یا نهادی با انحصارگرایی و کج سلیقگی در پس این ماجرا تیشه به ریشه کنشگری فرهنگی و گردشگری شهر دامغان میزنند و چرا مسئولین محلی و استانی حامی تداوم و برپایی مجموعه های فرهنگی و میانجی این منازعه نمیشوند؟

یکی از مولفه های نشاط و پویایی هر جامعه ای به کنشگری و فعالیت سازمانها و نهادهای غیر دولتی و میزان نقش آفرینی گروهها و سمن ها در حیات اجتماعی است. چنانچه این گروهها بعنوان جامعه مدنی نه تنها بر جمع گرایی و فعالیتهای گروهی و اجتماعی تاکید دارند و همبستگی اجتماعی را تقویت میکنند بلکه  به مطالبه گری و شناساندن آسیبها و مشکلاتی می پردازند که از دید دولت و حکومت پنهان مانده است و اقشار جامعه نیز توانایی و حوصله پیگیری این امور را ندارند. در چند دهه گذشته در ابتدای دولت یازدهم به طور جدی بخشی از ماموریت معاونت اجتماعی وزارت کشور حمایت از سازمان های مردم نهاد تعریف شده بود و با اجرای کارگاههای آموزشی در مراکز استان و حمایتهای مستقیم  رشد قابل توجه ای در افزایش  انجمن ها وسازمانهای مردمی شد. در دولت سیزدهم که دولت مردمی نامگذاری شده است متاسفانه به طبقه متوسط و فعالیتهای گروههای غیر دولتی توجه کافی نمیشود و گاها همانند خانه تسنیم دامغان مورد بی مهری قرار میگیرند.

مسئله دیگر اهمیت و نقش آفرینی گروهها و نهاد های جامعه مدنی بعنوان گروههای میانجی و واسطه ای بین حاکمیت و توده مردم است. در واقع سازماندهی و تقویت سمن ها خود به واگذاری بخشهای بزرگی از مسئولیت های دولت به نخبگان و انجمن هاست و بار بزرگی از دوش دولت بر می دارد و نظارت همگانی که امری مغفول مانده در ایران است را تقویت میکند. از سویی در هنگامه بحران این گروهها میتوانند نقش میانجی را ایفا کرده، خواستهای طرفین را انتقال داده و جامعه را آرام کنند. لذا رفتارهای خصمانه با نهادهای مردمی و بی اعتبار کردن چنین نهادهایی که در چهارچوب قانون و ضابطه مند فعالیت میکنند خطایی بزرگ است و نتیجه ای جز نا امیدی از درون، تحریک مردم،  اعتراض و هدایت گرایشات و توجه جوانان به خارج از مرزها و بیگانگان ندارد.

با این توصیف در راستای شعارهای دولت مردمی و به پاس تلاشهای صادقانه کنشگران و فعالین حوزه گردشگری و میراث در دامغان،  شایسته است وزیر محترم گردشگری و  بالاترین مقام اجرایی استان سمنان به این مسئله ورود کنند و مانع  از فشار اهالی سیاست بر اهالی مظلوم فرهنگ و هنر شوند و با حمایت جدی و صریح، از ایجاد حس تنفر، انزجار و واگرایی خیل عظیم جوانان و مشتاقان و دوستداران «خانه تسنیم » جلوگیری شود و خانه ای که مامن و ماوای هنر است را به اهلش بسپارند.

payamgooyesemnan