یادداشت روز به قلم محمود صوفی آبادی؛

مهندسی فرهنگی و راهبردها

در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ، بار دیگر موضوع مهندسی فرهنگی و ضرورتهای آن مورد تاکید قرار گرفت ایشان از سال ۱۳۸۱ موضوع مهندسی فرهنگی را مطرح نموده اند و این وظیفه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی محول کرده اند . مهندسی فرهنگی یک نوع بازطراحی ، پالایش و ارتقا بخشی فرهنگ و جهت دهی آن بر پایه هویت اسلامی – ایرانی می باشد .

سند نقشه مهندسی فرهنگی در سال ۱۳۹۳ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است . این نقشه برای افق ایران ۱۴۰۴ تدوین شده است . در نقشه مهندسی فرهنگی به پیوست فرهنگی به عنوان یک سند شامل مطالعات کارشناسی برای پیش بینی پیامدهای فرهنگی تصمیمات و اقدامات کلان تاکید شده است . فصل پنجم نقشه مهندسی فرهنگی به اولویت های فرهنگی اختصاص پیدا کرده است . این اولویت ها عبارتند از :

• هویت اسلامی – ایرانی – انقلابی
• نهاد خانواده و جمعیت
• سبک زندگی اسلامی – ایرانی
• اخلاق و فرهنگ عمومی جامعه
• هنر
• قدرت نرم
• اطلاعات ، ارتباطات و رسانه
• تعامل منطقه ای و جهانی
• نظام فرهنگی فراگیر و کارآمد
• محصولات و صنایع فرهنگی

راهبردها و اقدامات در فصل ششم نقشه مهندسی کشور در دو بخش کلان و ملی تعیین شده اند که به مهمترین موارد آن اشاره می شود :

• تقویت روحیه جهادی ، ایثار و گذشت و تعاون
• ارائه الگوی سبک زندگی اسلامی – ایرانی
• فرهنگ کار و تلاش و تولید ملی
• توسعه فرهنگ دینی ( قرآن و اهل بیت )
• معرفی الگوهای موفق
• مقابله با جهل ، خرافات و انحرافات
• نظارت همگانی و مسئولیت پذیری
• نظام پاسخگویی به مطالبات جامعه و افکار عمومی
• غنی سازی برنامه های فرهنگی
• توجه به جایگاه علوم انسانی
• فرهنگ مشاوره و فرهنگ مطالعه
• ارتقای سلامت نظام اداری
• فرهنگ علم گرائی و خردباوری
• گفتمان سازی و نظریه پردازی
• معرفی دست آوردهای علمی و فرهنگی
• تحکیم نهاد خانواده
• ارتقای آموزش مهارتهای زندگی
• سلامت جسم و روان
• مقابله با آسیب های اجتماعی
• جوانگرایی و گردش نخبگان و کادرسازی
• مقابله با مفاسد اقتصادی
• نهادینه سازی و ارتقای اخلاق
• قانونگرایی و نظام و انضباط اجتماعی
• سنتها و مواریث تمدنی

در راستای تحقق بخشی و اجرایی کردن نقشه مهندسی فرهنگی کشور ، ستاد هماهنگی و راهبردی اجرای نقشه مهندسی به ریاست رئیس جمهور تشکیل شده است . انجام وظایف این ستاد در استان ها به شورای فرهنگی عمومی استان ها واگذار گردیده است .

از وظایف ستاد مزبور ، مشخص کردن تکالیف دستگاههای مختلف در حوزه فرهنگی ، رصد و شناخت ضعف ها ، معرفی گزاره های غلط فرهنگی ، ارائه راه حل عالمانه برای جایگزینی گزاره های درست ، رصد دائمی تغییرات پنهان فرهنگی و ضرورت بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور می باشد . به نظر می رسد به توجه به اینکه از زمان تصویب سند نقشه مهندسی فرهنگی کشور و تشکیل ستاد مربوطه مدت زیادی می گذرد ، اقدامات بنیادی و کلیدی در رابطه با توسعه فرهنگی در ابعاد مختلف آن ، معرفی مدل فرهنگی ، رصد فرهنگی صورت نگرفته است و یا اگر صورت گرفته ، اطلاع رسانی لازم از سوی ستاد هماهنگی و راهبردی اجرای نقشه مهندسی انجام نشده است .

پرسش این است که مشکلات عمده و چالش های فرهنگی حاکم بر جامعه ما کدامند ؟ در حوزه مدیریت امور فرهنگی چه مسائل و مشکلاتی وجود دارد ؟ آیا در تدوین برنامه توسعه هفتم کشور به اولویت های فرهنگی توجه شده است ؟ شورای فرهنگ عمومی استان ها از چه جایگاهی برخوردارند ؟ برای دستیابی به وضعیت مطلوب فرهنگی چقدر موفق عمل کرده ایم ؟

و با توجه به حوادث اخیر در کشور ، چه اقدامات عملی در خصوص تبیین و معرفی فرهنگ انتقاد و اعتراض ، فرهنگ گفتگوی ملی ، بازسازی هویت ملی و مقابله با دین گریزی ، فاصله میان مردم و مسئولین ، بدپوششی بانوان و . . . صورت گرفته است .

payamgooyesemnan