یادداشت روز به قلم ابوالقاسم کواکبیان؛

آری به‌اتفاق جهان می‌توان گرفت!

طبق اصل ۲۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی آزاد است و هیچ‌کس را نمی‌توان از شرکت در آن‌ها منع یا به شرکت در یکی از آن‌ها مجبور کرد. برمبنای این اصل، در شهریور ۱۳۶۰، قانون نحوۀ فعالیت احزاب در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید؛ لذا براساس این اصل و مصوبۀ قانونی آن، ده‌ها حزب توانستند مجوز بگیرند؛ ولی شوربختانه از همان ابتدا بی‌مهری‌هایی به احزاب شد و حتی هنوز برخی افراد وجود احزاب را در کشور برنمی‌تابند؛ درصورتی‌که در اکثر نظام‌های سیاسی جهان احزاب نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.

بدیهی است توسعۀ سیاسی با تقویت احزاب حاصل می‌شود. در حقیقت، نبود دمکراسی و نبود احزاب فعال سیاسی موجب ناامیدی مردم و مشارکت‌نکردن آن‌ها در مسائل سیاسی می‌شود. از طرفی، وجود دمکراسی بدون حزب تصورکردنی نیست؛ ولی شوربختانه پس از گذشت بیش از چهل سال از تصویب قانون احزاب و صدرو مجوز ده‌ها حزب ازسوی وزارت کشور، عده‌ای کوچک‌ترین اعتقادی به فعالیت احزاب ندارند و با تمسخر می‌گویند با حزب و حزب‌بازی نمی‌توان کشور را اداره کرد و افتخار برخی از مسئولان ما این است که به هیچ حزب و گروهی وابسته نیستند؛ برای مثال، اخیراً در جلسه‌ای، از دبیران احزاب استان سمنان دعوت شده بود تا ضمن بیان دیدگاه‌های خود در زمینۀ مشکلات پیش رو و برای برون‌رفت از وضعیت پیش‌آمده، به‌نوعی هم‌فکری و تبادل‌نظر کنند که الحمدلله جلسۀ خوبی بود و در حضور فرماندار مرکز استان، دبیران احزاب به‌ویژه مسئولان خانۀ کارگر و کشاورز مشکلات کارگران و کشاورزان را بیان کرده و سایر دبیران درخصوص مسائل سیاسی اظهار نظر کردند. دراین‌میان، یکی از مدعوان که خود مثلاً به‌عنوان دبیر حزب دعوت شده بود، به‌طورکلی منکر این مسئله بود که در کشور حزبی وجود دارد و بدون توجه به قانون اساسی و مجوزهایی که وزارت کشور برای فعالیت احزاب صادر کرده، بیانات عجیبی ایراد کرد مبنی بر اینکه ما در جمهوری اسلامی حزب نداریم الّا حزب‌الله و بقیه احزاب شیطان هستند! شاید منظور او از بیان این مطلب اشاره به آیات ۵۵ و ۵۶ سورۀ مائده بوده که در آنجا خداوند می‌فرماید: «سرپرست و ولی شما خداوند است و پیامبر او و آنان که ایمان آوردند و نماز بر پا می‌کنند و در حالت رکوع زکات می‌دهند (اشاره به علی(ع))؛ لذا کسانی که ولایت خدا و پیامبر(ص) و افراد باایمان را بپذیرند، پیروزند؛ زیرا حزب و جمعیت خداوند پیروز است.»

بدیهی است هر مسلمانی که قرآن را باور دارد، پیروزی خدا و پیامبر(ص) و مؤمنان را نیز باور دارد. خوانندگان فهیم و مسلمان ما شأن نزول این آیات را می‌دانند و درک می‌کنند که این بوده که کافران و منافقان نتوانستند بر مسلمانان غلبه کنند؛ بنابراین در کشوری اسلامی که طبق قانون اساسیِ تهیه‌شده توسط متخصصان اسلامی عمل می‌کند، محال است که منظور قانون‌گذار این باشد که کشور به‌صورت تک‌حزبی اداره شود؛ چون اولاً احزابِ دارای مجوز باتوجه‌به اساسنامۀ خود، منکر قدرت لایزال خداوند سبحان نیستند؛ ثانیاً، تجربه نشان داده اکثر کشورهایی که تک‌حزبی بوده‌اند، متلاشی شده‌اند و هم‌اکنون همۀ کشورهایی که جمهوری هستند، احزاب سیاسی قدرتمندی دارند؛ حتی کشورهایی که به‌صورت پادشاهی و امپراتوری اداره می‌شوند، احزاب سیاسی دارند که در آن‌ها، نوبه‌نو افراد دارای صلاحیت برای ادارۀ امور آموزش می‌بینند و باتوجه‌به قابلیتشان، در مصدر امور قرار می‌گیرند و اگر قرار باشد کشور ما به‌صورت تک‌حزبی اداره شود، عاقبت مردم ما بدتر از نظام‌هایی تک‌حزبی چون کرۀ شمالی می‌شود که در آن دیار مردم کاره‌ای نیستند و مأموران حزب می‌کوشند تا بر زندگی آنان کنترل تمام‌عیار داشته باشند؛ برای مثال، در کرۀ شمالی، هرکسی قادر نیست اتومبیل شخصی داشته باشد؛ اختیار اینترنت و دیگر امکانات عصر جدید ازجمله تلویزیون و روزنامه به‌طورکلی در اختیار حزب حاکم است.

بی‌شک، سیستم تک‌حزبی با خود استبداد به همراه می‌آورد. در کشور خودمان نیز نیم قرن قبل که آخرین فرد دیکتاتور محمدرضا پهلوی بود، حتی احزاب دست‌ساخته و نزدیک به خود را هم برنتافت و می‌گفت ما یک حزب رستاخیز داریم، هرکس نمی‌خواهد عضو این حزب شود، بیاید پاسپورت خود را بگیرد و از کشور برود. با این‌گونه تفکر بود که همدلی و همراهی مردم از او سلب شد و مردم با زعامت امام‌خمینی(ره) توانستند او را از کشور فراری دهند.

در پایان، به‌نظر نگارنده، اگر کشور ما بخواهد اولاً تورم افسارگسیختۀ فعلی را مهار کند، ثانیاً سیاست خارجی خود را تنظیم کند، به کسب‌وکار مردم رونق بدهد، مشکل بیکاری را حل نماید، ارزش پول کشور را از سقوطِ بیشتر از این نجات دهد و خلاصه این کشتی را که همه در آن نشسته‌ایم، به سرمنزل مقصود برساند، باید از همۀ مردم و نیروهای مردمی استفاده کند و از همۀ نیروهای کارآزموده در احزاب مختلف که دل در گرو این آب‌وخاک داشته و به وحدانیت الهی ایمان دارند، کمک بگیرد تا بتواند مشکلات کشور را حل کند؛ «آری، به‌اتفاق جهان می‌توان گرفت» و بدیهی است نباید عده‌ای خاص خود را مالک و صاحب کشور دانسته و با تصور غلط، خود را حزب‌اللّهی و دیگران را پیرو حزب شیطان بدانند و با تفرقه و دوقطبی‌کردن جامعه، زمینۀ ایجاد اختلال در توسعه و پیشرفت کشور را فراهم کنند.

payamgooyesemnan